O pracy krajowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej, etyce oraz sprawach, które rozpatrują rzecznicy mówi Agnieszka Jońca – Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej PIIB – koordynator.
Jakie sprawy trafiają najczęściej do KROZ?
Samorząd zawodowy inżynierów budownictwa funkcjonuje od 17 lat. Jednym z jego głównych zadań jest sprawowanie nadzoru nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu przez członków izby. Nadawanie uprawnień budowlanych to tylko jeden z elementów dbałości o jakość wykonywania zawodu i to początkowy. Uzyskanie uprawnień stanowi przepustkę do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. W trakcie ich sprawowania może dojść do popełnienia czynów zabronionych, które pozostają w zakresie oceny rzecznika odpowiedzialności zawodowej i sądu dyscyplinarnego.
Skargi, które wpłynęły do okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej, dotyczyły przede wszystkim:
- niewypełniania obowiązków w zakresie koordynacji bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zabezpieczenia terenu budowy w sposób niewłaściwy,
- prowadzenia prac budowlanych niezgodnie z dokumentacją techniczną,
- braku protokolarnego przejęcia placu budowy,
- niewłaściwego przechowywania i nienależytego prowadzenia dziennika budowy,
- poświadczania nieprawdy (w oświadczeniu kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę),
- nierzetelnego wykonywania przeglądów technicznych obiektów budowlanych,
- nieznajomości warunków technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych,
- błędów projektowych projektanta oraz uchylania się od obowiązku pełnienia nadzoru autorskiego,
- nieetycznego postępowania rzeczoznawców przy opracowywaniu opinii i ekspertyz,
- fałszowania dokumentów stwierdzających nadanie uprawnień budowlanych oraz zaświadczeń o przynależności do izby.
Wśród postępowań w trybie odpowiedzialności zawodowej oraz dyscyplinarnej prowadzonych przez okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej w 2018 roku większość obwinionych to osoby z branży budownictwo ogólne – 83,26%; następnie; budownictwo instalacji i sieci sanitarnych – 7,56%; budownictwo instalacji i sieci elektrycznych – 2,22%; budownictwo drogowe – 3,11%; budownictwo wodne i melioracyjne – 0,59% i pozostałe, tj. budownictwo kolejowe, mostowe, telekomunikacyjne i wyburzeniowe – 3,26%.
W trybie odpowiedzialności zawodowej i dyscyplinarnej większość postępowań dotyczyła spraw, w których postępowanie toczyło się wobec kierowników budów lub kierowników robót – 49,06%; inspektorów nadzoru inwestorskiego – 15,91%; projektantów i sprawdzających projekty – 8,96%; przeprowadzających okresowe kontrole – 4,81%; rzeczoznawców – 2,94%; oraz pozostałych, w tym naruszenia etyki zawodowej -18,32%.
Czytaj także: Krajowy Sąd Dyscyplinarny PIIB. Analiza postępowań z 2018 roku
Jak wygląda praca rzecznika odpowiedzialności zawodowej?
Rzecznik odpowiedzialności zawodowej prowadzi postępowanie wyjaśniające po otrzymaniu skargi. Przeprowadza postępowanie dowodowe, w ramach którego gromadzi dowody poprzez: przesłuchanie obwinionego i ewentualnie świadków, przeprowadzenie dowodu z dokumentów, powołanie biegłych (jeśli uzna to za konieczne). Oczywiście zakres postępowania dowodowego należy do decyzji rzecznika. W konsekwencji postępowania dowodowego podejmuje decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie lub kieruje wniosek o wszczęcie postępowania do sądu dyscyplinarnego. Sąd dyscyplinarny bada materiał dowodowy przygotowany przez rzecznika i ewentualnie we własnym zakresie, w zależności od konieczności danego postępowania, przeprowadza dowody w postaci przesłuchania strony i ewentualnych świadków. W zależności od rozstrzygnięcia orzeka o winie (a więc także karze) lub umarza postępowanie (jeśli wina nie została przez sąd uznana).
Na czym polega współpraca KROZ z okręgowymi rzecznikami?
KROZ sprawuje nadzór nad działalnością okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej. W ramach tego nadzoru przeprowadza raz w roku kontrolę organu OROZ w siedzibie, we wszystkich okręgowych izbach inżynierów budownictwa i spotyka się ze wszystkimi rzecznikami. OROZ na bieżąco przysyła do krajowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej decyzje, postanowienia i inne rozstrzygnięcia, które ten analizuje pod względem formalno-prawnym i w przypadku wątpliwości wdraża procedurę naprawczą. Dwa razy w roku organizujemy narady szkoleniowe, w których udział biorą KROZ, KSD, OROZ, OSD i obsługa prawna tych organów. Raz w roku KROZ spotyka się ze wszystkimi okręgowymi rzecznikami, aby doskonalić warsztat pracy rzecznika celem uniknięcia błędów w sposobie prowadzenia postępowań wyjaśniających i aby podejmowane czynności w tych postępowaniach były jednolite.
W jaki sposób, Pani zdaniem, można wpłynąć na zwiększenie świadomości inżynierów budownictwa w kwestii przestrzegania zasad etyki zawodowej?
Rolą samorządu zawodowego jest budowanie profesjonalizmu swoich członków oraz ich obrona. Musimy pamiętać, że to my sami decydujemy o tym, jak będziemy postrzegani w społeczeństwie. Jak wynika z danych Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, zrzeszającej około 120 tysięcy członków, jesteśmy jako samorząd zawodowy wyczuleni na przejawy wszelkich nieetycznych zachowań i reagujemy na zgłaszane uwagi. Nasz zawód jest zawodem zaufania publicznego, a to zobowiązuje. Zdarzają się także przypadki, kiedy członek izby jest niesłusznie posądzany o nieprawidłowości w zawodowym działaniu. Ma on prawo oczekiwać wtedy wsparcia i pomocy w ochronie swoich praw.
Nakazami czy zakazami prawnymi nie można w sposób trwały zmienić moralności człowieka. Zmiana taka może się dokonać jedynie w nim samym. A wywołać ją może tylko samo środowisko samorządu zawodowego poprzez wywieranie na członków presji etycznego postępowania oraz piętnowanie zachowania niepożądanego, i eliminowanie ze swego grona osób nieetycznie postępujących. Rzecznicy włączają się w rozwój działań informacyjnych wśród członków izby i studentów uczelni technicznych, promują zasady etyki zawodowej, upowszechniają je poprzez prezentowanie zagadnień etycznych w ramach szkoleń inżynierów i publikacji w wydawnictwach izby.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Magdalena Bednarczyk
Przeczytaj też: Etyka i odpowiedzialność zawodowa inżyniera budownictwa w procesie inwestycyjnym. Konferencja
