Które przepisy mówią o wymaganiach związanych z bezpieczeństwem pożarowym instalacji i materiałów izolacyjnych? Jakie wyróżniamy klasy reakcji na ogień?
Na pasywną ochronę przeciwpożarową budynków mają wpływ materiały, z których te budynki zostały wykonane, zarówno jeśli chodzi o konstrukcje, jak i systemy instalacji. Projektanci i inżynierowie instalacji mają do czynienia z przewodami wentylacyjnymi, wodociągowymi, kanalizacyjnymi i grzewczymi oraz ich izolacjami, które, według rozporządzenia, powinny być klasyfikowane jako nierozprzestrzeniające ognia (NRO). Choć ten temat można znaleźć w obowiązujących przepisach prawa, to metoda klasyfikacji często jest dla fachowców niejasna. Czym w istocie są elementy opatrzone oznaczeniem NRO i jakie warunki powinny spełniać?
Podstawowe zasady doboru materiałów budowlanych, ze względu na ich klasę reakcji na ogień, określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity z 8 kwietnia 2019 r., Dz.U. 2019 poz. 1065). W rozporządzeniu możemy znaleźć określenia dotyczące nierozprzestrzeniania ognia dotyczące m.in. klasyfikacji konstrukcji nośnych (w tym stropów), ścian wewnętrznych, ścian zewnętrznych wraz z ociepleniem, dachów i pokryć dachowych, a także przewodów wentylacyjnych i izolacji rurociągów.
Gdzie znajdziemy wymagania związane z bezpieczeństwem pożarowym instalacji?
W dziale VI „Bezpieczeństwo pożarowe”, w rozdziale „Wymagania przeciwpożarowe dla palenisk i instalacji” znajdujemy zapis paragrafu 267 punkt 8: „Izolacje cieplne i akustyczne zastosowane w instalacjach: wodociągowej, kanalizacyjnej i ogrzewczej powinny być wykonane w sposób zapewniający nierozprzestrzenianie ognia”. Co oznacza ten zapis? Zgodnie z paragrafem 208 rozdziału I „Zasady ogólne”, elementy budynku określone w rozporządzeniu jako nierozprzestrzeniające ognia, słabo rozprzestrzeniające ogień lub silnie rozprzestrzeniające ogień, powinny spełniać (z zastrzeżeniem ust. 3) wymagania zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia. I tutaj dochodzimy do sedna sprawy, która dla wielu projektantów i inżynierów instalacji nierzadko stanowi źródło nieporozumień związanych z doborem materiału izolacyjnego. Zgodnie z treścią załącznika, nierozprzestrzeniającym ognia przewodom wentylacyjnym, wodociągowym, kanalizacyjnym i grzewczym oraz ich izolacjom cieplnym odpowiadają:
- przewody i izolacje wykonane z wyrobów klasy reakcji na ogień: A1L; A2L-s1, d0; A2L-s2, d0; A2L-s3, d0; BL-s1, d0; BL-s2, d0 oraz BL-s3, d0;
- przewody i izolacje stanowiące wyrób o klasie reakcji na ogień wg PN-EN 13501-1:2008: A1L; A2L-s1, d0; A2L-s2, d0; A2L-s3, d0; BL-s1, d0; BL-s2, d0 oraz BL-s3, d0, przy czym warstwa izolacyjna elementów warstwowych powinna mieć klasę reakcji na ogień co najmniej E.
Zobacz też:
Jak dobrze zaizolować dom zgodnie z Warunkami Technicznymi. AKUSTYKA
Jak zaizolować dom, by zapewnić bezpieczeństwo pożarowe?
Jak dobrze ocieplić dom zgodnie z wymogami prawa
Dobra izolacja budynków zgodnie z warunkami technicznymi
Przewody i izolacje wykonane z wyrobów oraz przewody i izolacje stanowiące wyrób
Według załącznika nr 3 do rozporządzenia, określeniom dotyczącym rozprzestrzeniania ognia odpowiadają klasy reakcji na ogień. Obecność w zapisach dopuszczalnych materiałów izolacyjnych o klasie E może więc nieco dziwić – zgodnie z normą, materiały tego typu potrafią mieć bardzo duży udział w pożarze, są zdolne do rozgorzenia przed upływem 10 minut i skutkują intensywną emisją dymu przy kontakcie z ogniem.
W pierwszym przypadku mówimy o sytuacji, w której zarówno przewód, jak też materiał izolacyjny to osobne wyroby – oba muszą wówczas posiadać klasę reakcji na ogień w zakresie od minimum BL-s3, d0 do A1L, według normy PN-EN 13501-1:2008 (rys 1).
Kluczowym działaniem z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego instalacji sanitarnych jest zatem rozróżnienie między przewodami i izolacjami wykonanymi, a elementami stanowiącymi wyrób o określonej klasie reakcji na ogień. Praktyka pokazuje, że niejednoznaczność tego zapisu może stwarzać projektantom i wykonawcom problemy z interpretacją.
W drugim przypadku, materiał izolacyjny może posiadać klasę reakcji na ogień E, ale tylko, jeśli przewód razem z izolacją stanowią gotowy, nierozłączny, prefabrykowany wyrób, który jako całość spełnia wymagania dla klasy co najmniej BL-s3, d0. Najlepszym przykładem takiego produktu jest rura preizolowana dostarczana jako gotowy produkt składający się z rury, izolacji oraz płaszcza osłonowego (rys 2). W sytuacji, gdy projektant dobiera rozwiązanie izolacyjne, np. dla już istniejącego kanału wentylacyjnego, skorzystanie z takiego materiału izolacyjnego o klasie reakcji na ogień E będzie oznaczać niespełnienie wymagań dla przewodów nierozprzestrzeniających ognia.
Stosowanym w rozporządzeniu określeniom: niepalny, niezapalny, trudno zapalny, łatwo zapalny, niekapiący, samogasnący, intensywnie dymiący odpowiadają klasy reakcji na ogień, zgodnie z Polską Normą PN-EN 13501-1:2008 „Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków część 1: Klasyfikacja na podstawie badań reakcji na ogień”. Są one pokazane w tabeli w kolumnie 2. Na żółto zaznaczono klasy reakcji na ogień, które odpowiadają nierozprzestrzeniającym ognia przewodom wentylacyjnym, wodociągowym, kanalizacyjnym i grzewczym oraz ich izolacjom cieplnym.
Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej
