Pomimo oficjalnego oddania do eksploatacji stopnia wodnego Malczyce do zakończenia budowy jest jeszcze daleko.
Minister gospodarki wodnej i żeglugi śródlądowej Marek Gróbarczyk 4 czerwca 2018 r. zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami oficjalnie oddał do eksploatacji stopień wodny w Malczycach (dolnośląskie).
– A jeszcze dwa lata temu wydawało się, że tej inwestycji nie uda się zrealizować, a jednak się udało. Do końca 2018 r. ma ruszyć elektrownia wodna w Malczycach. Rozpoczniemy też budowę kolejnych stopni wodnych w tym rejonie (Lubiąż i Ścinawa). W tym momencie jesteśmy w fazie projektowania koncepcji finansowych – zapowiedział minister. Stopień Malczyce zabezpiecza stopień w Brzegu Dolnym przed podmywaniem i utratą stateczności. Przywrócony ma być także pierwotny poziom wód gruntowych. Budowa stopnia ma też zapobiegać przesuszaniu się przyległych terenów. Powstrzymane mają być również procesy erozyjne w korycie Odry powyżej stopnia.
Fot. Archiwum Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej
Erozja dolnego stanowiska stopnia w Brzegu Dolnym spowodowała zagrożenie utraty stateczności budowli przy dalszym postępie zjawisk erozyjnych. Obniżenie dna w korycie rzeki nawet o 4 m spowodowało zwężenie szlaku żeglownego i zmniejszenie głębokości tranzytowych.
Budowa stopnia w Malczycach rozpoczęła się w 1997 r., bezpośrednio po powodzi tysiąclecia.
Jej koszty wzrosły z planowanych na początku 350 mln zł do ponad 1,1 mld zł. Obecny rząd znalazł dodatkowe pieniądze i zdecydował, by jak najszybciej dokończyć tę budowę.
Minister poinformował, że łącznie zaplanowano 29 nowych stopni na Odrze i trwają ustalenia określające ostateczne parametry tych inwestycji.
– Przyjęte parametry przede wszystkim w zakresie mostów pozwolą nam znacząco obniżyć koszty. Wstępnie oceniliśmy, że modernizacja Odry to 30 mld zł. Na teraz już można powiedzieć, że ta cena spadła o połowę – stwierdził minister Gróbarczyk. Podkreślił, że już w 2019 r. powinna ruszyć regularna żegluga, a w przyszłości resort liczy na przywrócenie na Odrze czwartej klasy żeglowności. Plany Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej mają szansę powodzenia tylko przy wsparciu Unii Europejskiej. Jednak ostatnie decyzje UE w zakresie ekologii i małe zainteresowanie naszych zachodnich sąsiadów inwestycjami na Odrze granicznej budzą wątpliwości dotyczące tego wsparcia.
Pomimo oficjalnego otwarcia Malczyc do końca budowy jest jeszcze daleko, ponieważ należy dokończyć inwestycje towarzyszące zarówno w Malczycach, jak i na całym odcinku do Brzegu Dolnego. Początkowo piętrzenie na tym odcinku będzie ograniczone do II klasy żeglownej, a docelowo będzie to klasa IV. Podstawowym obiektem piętrzącym wodę i regulującym przepływ przez stopień jest trzyprzęsłowy jaz klapowy o świetle 75 m (3 x 25 m). Zaplanowany spad jazu wynosi od 4,0 do 5,9 m w zależności od stanu wody. Wysokość klapy wynosi 4,30 m. Jaz ma dwie przepławki dla ryb. Długość jazu stałego przegradzającego koryto Odry wynosi 256 m. Na koronie przelewu zaprojektowano drogę dojazdową. Przelew będzie wspomagał jaz klapowy podczas przepuszczania wezbrań rzeki. Żeglugę umożliwi śluza (190 m długości i 12 m szerokości). Elektrownia wodna ma moc zainstalowaną 9 MW i jest wyposażona w trzy turbiny Kaplana.
mgr inż. Eugeniusz Budrewicz
