Wzrost cen materiałów budowlanych oraz płac robotników budowlanych przedkładane są jako przyczyna wzrostu cen składanych ofert w sektorze zamówień publicznych.
W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej artykułów na temat wzrostu cen materiałów budowlanych oraz płac robotników budowlanych. Oba te aspekty przedkładane są jako przyczyna wzrostu cen składanych ofert w sektorze zamówień publicznych. Zgadzam się z tym poglądem, jednakże dostrzegam jeszcze jedną ważną przyczynę rozbieżności cenowych między wycenami inwestorskimi a wykonawczymi. Mam na myśli nowelizację prawa zamówień publicznych z 2014 r., która wprowadziła pozacenowe kryteria wyboru ofert. Według raportu Urzędu Zamówień Publicznych z maja 2017 r. zamawiający najchętniej sięgają po trzy kryteria, tj. termin realizacji, okres gwarancji i rękojmi oraz płatność. Chcę pochylić się nad tematem wydłużonej gwarancji.
Po wejściu w życie nowelizacji ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej: Pzp) zamawiający z reguły oceniali czas przedłużenia gwarancji z minimalnej, która wynosiła 36 miesięcy, do zazwyczaj 60-miesięcznej. Z doświadczenia w składaniu ofert podlegających ustawie Pzp zaobserwowałam, że aby uzyskać zamówienie, należy zaoferować maksymalny okres gwarancji, gdyż zazwyczaj jest to waga co najmniej 20%. Tak dużej przewagi nie da się odrobić obniżoną ceną. Zamawiający niejako przyzwyczaili się do gwarancji udzielanych na okres 60 miesięcy, co stało się tak powszechne, że obecnie okres 60-miesięcznej gwarancji traktowany jest jako standard. Niewątpliwie przekłada się to na zwiększenie cen wykonawców. Standardowa gwarancja na urządzenia oraz materiały budowlane gwarantowana przez producenta to okres od 12 do 24 miesięcy. O ile przedłużenie gwarancji o dodatkowe 12 miesięcy nie miało tak istotnego wpływu na cenę, o tyle wydłużenie gwarancji do 60 miesięcy radykalnie podnosi koszt inwestycji. Dla przykładu przedłużona gwarancja na okna lub drzwi zwiększa koszt o ok. 10-15% wartości oferty podstawowej, natomiast przedłużenie gwarancji na centralę wentylacyjną to wzrost rzędu 25-40% (analiza wykonana na potrzeby działalności firmy). Ponadto gdy zamawiający oczekują gwarancji podstawowej w wymiarze 60 miesięcy, a punktują wydłużenie okresu gwarancji o kolejne 12 bądź 24 miesiące, wręcz nieosiągalne jest uzyskanie gwarancji producenta na przykładowe 84 miesiące. Wykonawca, chcąc wygrać zamówienie, musi kalkulować dodatkowe koszty na ewentualną wymianę elementów na nowe w przypadku udzielenia gwarancji na tak długi okres. Jest jeszcze jedno rozwiązanie – niezłożenie oferty w postępowaniu. Taki właśnie problem sygnalizują w ostatnich miesiącach zamawiający. Oferenci przedstawiają oferty znacząco odbiegające od oczekiwań inwestorów bądź nie składają ofert.
Na wzrost ceny ma istotny wpływ jeszcze jeden aspekt – zabezpieczenie należytego wykonania umowy. W przypadku wnoszenia zabezpieczenia w formie gwarancji bankowej nie ma możliwości jej uzyskania na okres dłuższy niż pięć lat.
W przypadku wnoszenia zabezpieczenia w pieniądzu wykonawca musi przed uzyskaniem wpływu z kontraktu wpłacić zamawiającemu zabezpieczenie, które w zdecydowanej większości przypadków wynosi 10% wartości kontraktu. Należy pamiętać, że Pzp określa zabezpieczenie należytego wykonania umowy do 10%, a więc tym samym nie narzuca zamawiającemu stosowania takiej wysokości zabezpieczenia. Gdy dołożymy do tego, że zamawiający przewiduje np. jedną płatność, wykonawca musi kredytować inwestycję. Tym samym zamawiający zawęża grono potencjalnych wykonawców. Podsumowując, zamawiający, określając warunki przetargowe, musi również brać pod uwagę, że na cenę mają przełożenie także terminy oczekiwanej gwarancji oraz kwestie wnoszonych zabezpieczeń. Z obserwacji sytuacji na rynku wysnuwam wniosek, że zamawiający, kosztorysując wartość zamówienia, nie biorą tych aspektów pod uwagę, co skutkuje niedoszacowaniem wartości budżetów.
mgr inż. Edyta Zawistowska-Nowak
kierownik projektu w firmie wykonawczej
członek Warmińsko-Mazurskiej OIIB
