Kwestie związane z obowiązkiem utrzymania obiektów mostowych w należytym stanie technicznym nierzadko nastręczają trudności nie tylko ich zarządcom, lecz także organom administracji, które te obowiązki egzekwują. Skąd biorą się te problemy i jak można je rozwiązać na gruncie przepisów prawa?
Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię utrzymania wszelkich obiektów budowlanych jest oczywiście Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane [1]. Ponadto do obiektów mostowych stosuje się przepisy normatywnych aktów szczególnych. Warto tu wymienić przede wszystkim Ustawę z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych [2], która definiuje, czym jest droga i zarząd nią, kto jest zarządcą drogi oraz jakie są ich kategorie, a dodatkowo Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych [3]. Wymienione akty prawne określają podstawowe pojęcia, jakimi będziemy posługiwać się w dalszej części tekstu1. Z punktu widzenia niniejszego artykułu najistotniejsze są stwierdzenia, iż obiekty mostowe służą do przeprowadzania drogi i stanowią jej część, zaś podmiotem odpowiedzialnym za ich utrzymanie w odpowiednim stanie technicznym jest zarządca drogi, w ciągu której się znajdują.
>>> Droga jako obiekt budowlany
>>> Budowa chodnika w świetle znowelizowanych przepisów techniczno-budowlanych
>>> Ronda turbinowe jako alternatywa dla rond jedno- i dwupasowych
Fot. © Paweł Ziółkowski – stock.adobe.com
Obiekty mostowe w nieodpowiednim stanie technicznym
Pojęcie „odpowiedniości” stanu technicznego obiektu nie jest definiowane ustawowo i jest oczywiście przedmiotem kontrowersji w orzecznictwie, jednakże praktyka wykształciła podstawowe kryteria przydatne do oceny konkretnych przypadków. Podstawowym jest oczywiście zgodność z warunkami technicznymi określonymi w rozporządzeniach. Błędne jest jednak przekonanie, iż zgodność z przepisami technicznymi przesądza o odpowiednim stanie technicznym i vice versa (taki pogląd czasami jest wyrażany w orzecznictwie, np. WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 21 kwietnia 2021 r. [4]).
Jak bowiem wskazał NSA w wyroku z dnia 2 lutego 2022 r. [5], dodatkowym (a często nawet istotniejszym, wobec lakoniczności przepisów rangi ustawowej) wzorcem oceny są zasady wiedzy technicznej i normy branżowe, gdyż to zazwyczaj dopiero na ich podstawie da się określić wymagany dla danego obiektu standard sprawności i porównać go z tym stwierdzonym w konkretnym przypadku.
Istotne jest przy tym (o czym często zapominają organy nadzoru budowlanego w swoich decyzjach), że „odpowiedniość” stanu technicznego nie oznacza stanu idealnego, dlatego zakres ewentualnych czynności naprawczych powinien być dostosowany do ustalonych konkretnych potrzeb w danej sytuacji2. Podobnie też organy nadzoru nierzadko nie uwzględniają naturalnego procesu starzenia się obiektu i oczekują od zarządców doprowadzenia go do stanu zbliżonego do nowości. Nie jest jednak prawidłowe przykładanie jednakowej miary do obiektu stosunkowo nowego oraz już wiekowego, w którym doszło do zużycia i związanego z tym obniżenia jego trwałości i walorów użytkowych. Ewentualne nakazy wykonania robót naprawczych należy formułować z uwzględnieniem tej różnicy3.
1 Nie będą one przytaczane ani analizowane w artykule, gdyż budzą wiele wątpliwości w praktyce, zaś ich przedstawienie stanowi temat na osobną publikację.
2 Zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 maja 2022 r. [6].
3 Zob. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 10 października 2018 r. [7].
Obiekty mostowe. W dalszej części artykułu:
Podmioty zobowiązane do utrzymania obiektu w należytym stanie technicznym
Utrzymanie skrzyżowań wielopoziomowych
Cały artykuł dostępny jest w numerze 2/2024 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”
Kamil Kłosiński
radca prawny, SWK Legal
Literatura
1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.).
2. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 645 ze zm.).
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1518).
4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 21 kwietnia 2021 r., sygn. akt II SA/Gl 1443/20.
5. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 lutego 2022 r., sygn. akt II OSK 134/19.
