Cyfryzacja Prawa budowlanego

Rozpoczęły się (1 kwietnia 2021 r.) konsultacje publiczne projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa, którego głównym zamierzeniem jest cyfryzacja procedur budowlanych. Cyfryzacja Prawa budowlanego przewiduje w tym zakresie m.in.:

• możliwość prowadzenia dziennika budowy w postaci elektronicznej („system EDB”),
• obowiązek prowadzenia książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej („system EKOB”),
• uregulowanie w Prawie budowlanym portalu e-budownictwo,
• prowadzenie centralnych rejestrów przez system teleinformatyczny (dalej: eCRUB) osób posiadających uprawnienia budowlane oraz osób ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej.

System EDB będzie udostępniany na stronie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego w BIP. Inwestor będzie jednak miał wybór prowadzenia dziennika budowy w postaci papierowej albo w systemie EDB. Ponadto będzie mógł pozbawić uczestników procesu budowlanego dostępu do dziennika budowy prowadzonego w postaci elektronicznej, ale wyłącznie w zakresie, jaki nie będzie utrudniał lub uniemożliwiał im wykonywanie praw czy obowiązków wynikających z przepisów.

Projektowane zmiany przewidują, że dziennik budowy w postaci papierowej będzie można kontynuować w postaci elektronicznej, ale z kolei dziennik budowy prowadzony w systemie EDB może być kontynuowany już tylko w postaci elektronicznej. Nowelizacja ustawy nie przewiduje zasadniczych zmian, jeśli chodzi o zakres wpisów do dziennika budowy, w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów.

Fot. © Yakobchuk Olena – stock.adobe.com

Również system EKOB będzie udostępniany na stronie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Zakres podmiotów zobowiązanych do prowadzenia książki obiektu budowlanego nie zmienia się, czyli nadal wyłączeni będą z tego obowiązku np. właściciele budynków jednorodzinnych. Jednak w przeciwieństwie do wyboru formy prowadzenia dziennika budowy (papierowej lub elektronicznej) – każdy podmiot zobowiązany do prowadzenia książki, który obecnie prowadzi ją w formie papierowej, będzie musiał do 31 grudnia 2026 r. założyć dla swojego obiektu książkę obiektu budowlanego w systemie EKOB.

Portal e-budownictwo to aplikacja do składania wniosków w procesie budowlanym, która już od 4 lutego 2021 r. umożliwia złożenie przez Internet wniosków w najprostszych procedurach budowlanych, np. o pozwolenie na rozbiórkę czy zgłoszenie robót budowlanych (niewymagające dołączenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego). Nowelizacja ustawy, a w szczególności akt wykonawczy przewidują uszczegółowienie zasad prowadzenia tego portalu, który ma zapewnić możliwość złożenia wniosków oraz dokonywania zgłoszeń i zawiadomień w formie dokumentu elektronicznego do organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego we wszystkich sytuacjach wskazanych w prawie budowlanym. Należy jednak zaznaczyć, że również w tym przypadku inwestor będzie miał wybór w zakresie skorzystania z tradycyjnej formy składania wniosków.

Dość istotne zmiany przewiduje także nowy eCRUB. Dzięki wprowadzeniu tego rozwiązania zostanie wyeliminowany obowiązek dołączania do projektu budowlanego dokumentów: uprawnień budowlanych i przynależności projektanta do właściwej izby samorządu zawodowego, a wgląd do tych dokumentów będą miały zapewnione organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.

Ponadto zostanie skrócony proces nadawania uprawnień budowlanych, gdyż przewiduje się usunięcie obecnej procedury przekazywania decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych do GINB (który następnie dokonuje w drodze decyzji administracyjnej wpisu do CRUB) na rzecz wprowadzenia danych o nadaniu uprawnień budowlanych przez okręgową komisję kwalifikacyjną bezpośrednio do systemu teleinformatycznego, co będzie miało czysto techniczny charakter. Podsumowując, wnioskodawca nie będzie musiał czekać na decyzję GINB o wpisie do eCRUB.

Należy dodać, że tak jak jest obecnie, obowiązek wpisu do eCRUB nie będzie dotyczył osób, które nabyły uprawnienia budowlane przed 1 stycznia 1995 r. Jednak będą one mogły wystąpić z wnioskiem do okręgowej komisji kwalifikacyjnej o przekazanie swoich danych do systemu, co również im pozwoli skorzystać z możliwości wyeliminowania obowiązku dołączania do projektu budowlanego kopii uprawnień budowlanych i dokumentu przynależności do izby samorządu zawodowego.

Obecnie obie izby samorządu zawodowego pracują wspólnie z GUNB nad rozwiązaniami informatycznymi, które pozwolą na migrację obecnych i przyszłych danych do nowego eCRUB.

Obok zagadnień „cyfryzacyjnych” projekt ustawy przewiduje również zmiany o charakterze doprecyzowującym obecne przepisy Prawa budowlanego, w tym kwestię oświadczeń projektantów dotyczących instalacji radiokomunikacyjnych i możliwości podłączenia projektowanego obiektu budowlanego do istniejącej sieci ciepłowniczej – wskazując jednoznacznie, że są to załączniki do projektu architektoniczno- budowlanego. Obecnie bowiem organy administracji architektoniczno-budowlanej mają wątpliwości, czy ww. oświadczenia są załącznikiem do wniosku o pozwolenie na budowę czy do projektu.

Dodatkowo, w przypadku oświadczenia o możliwości podłączenia projektowanego obiektu do istniejącej sieci ciepłowniczej zdarza się, że niektóre organy administracji architektoniczno-budowlanej żądają dołączenia takiego oświadczenia w sytuacjach, gdy:

• obiekt nie ma instalacji grzewczej,
• na terenie danej jednostki osadniczej nie ma sieci cieplnej.

Te kwestie mają więc już być jednoznacznie wyjaśnione. Wskazuje się również projektanta posiadającego uprawnienia budowlane w branży „sanitarnej” jako tego, który sporządza to oświadczenie.

Z pozoru mało znacząca, ale jednak warta odnotowania jest także zmiana w art. 36a, zgodnie z którą wykreśla się zapis mówiący o tym, że przepisów dotyczących istotnych odstąpień od projektu budowlanego w zakresie projektowanych warunków higienicznych i zdrowotnych nie stosuje się, jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione z właściwym państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym. Należy podkreślić w tym przypadku wyraźne intencje prawodawcy zawarte w uzasadnieniu – powyższa nowelizacja nie oznacza, że zmiany projektowanych warunków higienicznych i zdrowotnych stanowią istotne dostąpienie od zatwierdzonego projektu. Wręcz przeciwnie, obowiązek uzyskania takiego uzgodnienia po prostu nie wynika z obowiązujących przepisów zawartych w aktach prawnych o randze ustawy (a tylko takie uzgodnienia są wymagane do projektu budowlanego w świetle obowiązującej od 19 września 2020 r. treści art. 33 ust. 2 pkt 1), a tym samym nie może ono stanowić kwestii decydującej o tym, czy mamy do czynienia z istotnym odstąpieniem.

mgr inż. Andrzej Falkowski

przewodniczący Komisji Prawno-Regulaminowej KR PIIB

Czytaj też:

Terminarz cyfryzacji procesu budowlanego

Metodyka BIM i cyfryzacja budownictwa

Cyfryzacja procesu budowlanego