Projekt techniczny po 1 sierpnia 2024 r.

Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane [1] opracowanie projektu budowlanego należy do podstawowych obowiązków projektanta, który musi posiadać uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności. W myśl 20 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane [1] projektant zapewnia sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego oraz technicznego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności.

W aktualnym stanie prawnym projekt budowlany obejmuje trzy opracowania techniczne:

• projekt zagospodarowania terenu (działki),
• projekt architektoniczno-budowlany,
• projekt techniczny.

Szczegółowy zakres danych oraz informacji, jakie powinny się znaleźć w poszczególnych częściach projektu budowlanego, określa art. 34 ust. 3 ustawy – Prawo budowlane [1] oraz Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [2], którego nowelizację opublikowano w Dzienniku Ustaw 7 listopada 2023 r. [3]. Dodatkowo integralną częścią projektu budowlanego są opinie, uzgodnienia i inne dokumenty, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw.

Uwaga! Nowelizacja Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [2], opublikowana w Dzienniku Ustaw 7 listopada 2023 r. [3], miała wejść w życie 1 kwietnia 2024 r. Termin ten – zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 marca 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [4] – został przesunięty na 1 sierpnia 2024 r.

Fot. © SK – stock.adobe.com

Projekt techniczny – uwagi ogólne

Projekt techniczny to dokument, który zawiera szczegółowe rozwiązania techniczno-konstrukcyjne. Obejmuje projektowane rozwiązania konstrukcyjne obiektu wraz z wynikami obliczeń statyczno-wytrzymałościowych, charakterystykę energetyczną budynków, projektowane niezbędne rozwiązania techniczne oraz materiałowe, dokumentację geologiczno-inżynierską lub geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych (jeżeli są wymagane) oraz inne opracowania projektowe dotyczące rozwiązań budowlanych i techniczno-instalacyjnych. Projekt techniczny musi być zgodny z projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym.

Tytułem przypomnienia należy nadmienić, że projekt techniczny nie jest wymaganym załącznikiem do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę (art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane [1]). Jest on wymagany na etapie przystąpienia przez inwestora do robót budowlanych, zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane [1].

Przed rozpoczęciem robót budowlanych inwestor jest mianowicie obowiązany zapewnić sporządzenie projektu technicznego, z zastrzeżeniem art. 34 ust. 3b ustawy – Prawo budowlane [1], w przypadku:

• robót budowlanych objętych decyzją o pozwoleniu na budowę;
• budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1–4 ustawy – Prawo budowlane [1];
• przebudowy, o której mowa w art. 29 3 pkt 1 lit. a ustawy – Prawo budowlane [1];
• instalowania, o którym mowa w art. 29 3 pkt 3 lit. d ustawy – Prawo budowlane [1].

Szczegółowy zakres projektu technicznego określa § 23 (część opisowa) oraz § 24 (część rysunkowa) rozporządzenia [2]. Część rysunkowa nie ulegnie zmianie, natomiast uzupełnienia doczekała się część opisowa, bowiem w znowelizowanym rozporządzeniu [3] w § 23 po pkt 4 dodano pkt 4a.

Analiza akustyczna – nowy element projektu technicznego

Z dniem 1 sierpnia 2024 r. w projekcie technicznym trzeba będzie obowiązkowo zamieszczać analizę rozwiązań technicznych i materiałowych, mających na celu spełnienie wymagań akustycznych wynikających z przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [4] (dalej jako: WT). Analiza będzie zawierała w szczególności informacje o:

• zakładanym poziomie hałasu zewnętrznego oddziałującego na budynek;
• poziomie wymaganej izolacyjności akustycznej przegród w budynku, w odniesieniu w szczególności do przegród pomiędzy lokalami, okien czy też drzwi wejściowych do lokali;
• wyrobach budowlanych zapewniających wymaganą izolacyjność akustyczną przegród;
• dopuszczalnym poziomie hałasu oraz dźwięku przenikających do pomieszczeń budynku wraz z opisem sposobu spełnienia tych wymagań.

Tym samym powstaje obowiązek zawarcia w projekcie technicznym informacji wskazujących sposób spełnienia wymagań w zakresie akustyki, wynikających z – równolegle wchodzącej w życie – nowelizacji przepisów WT [6,7], mającej na celu ukrócenie negatywnego zjawiska w budownictwie mieszkaniowym wielorodzinnym, zwanego potocznie patodeweloperką.

Obowiązek opracowania analizy dotyczy realizacji następujących kategorii budynków:

• budynku mieszkalnego jednorodzinnego z dwoma lokalami,
• budynku mieszkalnego jednorodzinnego w zabudowie szeregowej lub bliźniaczej,
• budynku mieszkalnego wielorodzinnego.

Użyty w przepisie zwrot „w szczególności” oznacza, że katalog elementów analizy nie jest zamknięty, a ustawodawca zdecydował się jedynie na wskazanie przykładowego wyliczenia, podając absolutne minimum, które powinna zawierać rzetelnie opracowana dokumentacja.

>>> Obniżona izolacyjność akustyczna ścian na skutek błędów wykonawczych

>>> Wpływ zastosowanych materiałów budowlanych na akustykę domów jednorodzinnych

Zgodnie z cytowaną w uzasadnieniu projektu nowelizacji Polską Normą PN-B-02151-3:2015-10 [8], PN-B-02151-3:2015-10/Ap1:2016-02 [9] (przywołaną z kolei w załączniku nr 1 do WT [6]) ściana między lokalami mieszkalnymi w budynku mieszkalnym wielorodzinnym powinna charakteryzować się izolacyjnością akustyczną na poziomie min. 50 dB. W praktyce odnotowano jednak przypadki, w których materiały budowlane wykorzystane do wzniesienia takiej ściany nie posiadają właściwości zapewniających spełnienie tych wymagań. Zdarzają się również sytuacje, w których ściana została wykonana z odpowiednich materiałów budowlanych, jednakże na etapie prac wykończeniowych następuje tzw. pogarszanie izolacyjności akustycznej tych ścian. Oczywiście równie częste są przypadki, w których nie ma możliwości jednoznacznego stwierdzenia czy przesądzenia, na którym etapie nie zostały spełnione wymagania akustyczne: na etapie projektu, budowy, wykończenia, czy „jedynie” w wyniku zastosowania wadliwych materiałów budowlanych.

Dzięki wprowadzeniu obowiązku umieszczenia w projekcie technicznym analizy w zakresie rozwiązań technicznych i materiałowych będzie można sprawdzić, jaką izolacyjnością akustyczną powinny charakteryzować się poszczególne przegrody w budynku w celu spełnienia wymagań akustycznych wynikających z przepisów WT [6]. Dotychczas stosowne wymagania akustyczne, z uwagi na brak takiego obowiązku określonego wprost w przepisach wykonawczych dotyczących zakresu i formy projektu budowlanego, nie zawsze były umieszczane wprost w projekcie, co mogło powodować trudności przy ewentualnej weryfikacji rozwiązań projektowych przez organy administracji architektoniczno-budowlanej. W praktyce projektanci wskazywali, że sporządzona dokumentacja spełnia wymagania zawarte w przepisach techniczno-budowlanych dla budynku. Omawiana zmiana wprowadza po stronie projektanta obowiązek zawarcia informacji dotyczących zarówno wymagań, jak i sposobu ich spełnienia. Analiza będzie więc stanowiła informację potwierdzającą spełnienie wymagań akustycznych wynikających z WT [5], w tym powołanych w załączniku nr 1 Polskich Norm.

Oczywiście od dnia 1 stycznia 2003 r. stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne – o czym stanowi wprost art. 5 ust. 3 Ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji [10]. Polskie Normy nie należą bowiem do systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego, co wynika z art. 87 Konstytucji RP [11]. Tym samym, nawet gdyby Polska Norma została powołana w przepisie prawa, nie zmieniłoby to jej dobrowolnego statusu, chyba że ustawodawca wprost ten status zmieni, co jest możliwe tylko poprzez wyraźne wskazanie tego w przepisach ustawowych¹.

>>> System ETICS a izolacyjność akustyczna przegród

>>> Obniżona izolacyjność akustyczna stropów na skutek błędów wykonawczych

Jak podkreślił NSA w wyroku z dnia 27 marca 2019 r. [12], „tylko odniesienie do Polskiej Normy wprost w ustawie powiązane z darmową jej dostępnością skutkowałoby obowiązkiem jej stosowania. W demokratycznym państwie prawnym nie sposób bowiem oczekiwać od obywatela stosowania się do regulacji, które nie zostały opublikowane w sposób prawem przewidziany i które są dla niego niedostępne, względnie trudno dostępne, a taka sytuacja zachodzi w przypadku Polskich Norm, z którymi można się zapoznać po ich zakupie lub w czytelni Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, które znajdują się jedynie w Warszawie, Łodzi i Katowicach. (…) W kontekście przedstawionych powyżej rozważań dotyczących charakteru prawnego Polskich Norm odwołanie to wykładać jednakże należy nie jako wprowadzenie tej Polskiej Normy do systemu powszechnie obowiązujących źródeł prawa i nałożenie na organy i strony obowiązku jej stosowania, lecz tylko i wyłącznie jako wskazanie, że zastosowanie danej Polskiej Normy jest jedną z możliwości spełnienia wymogów prawa. Rozporządzenie nie może bowiem modyfikować regulacji rangi ustawowej regulujących status Polskich Norm. Zatwierdzona przez krajową jednostkę normalizacyjną Polska Norma posiadać zatem będzie w postępowaniu walor dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 76 § 1 K.p.a., to jest stanowić będzie dowód, że postanowienia w niej zawarte odpowiadają aktualnemu sprawdzonemu poziomowi wiedzy w danej dziedzinie. Dalszym następstwem takiego rozumienia charakteru Polskich Norm będzie stwierdzenie, iż w przypadku powołania się w postępowaniu administracyjnym na określoną Polską Normę koniecznym będzie przeprowadzenie w tym postępowaniu dowodu z dokumentu ją zawierającego, przy czym dowód ten przeprowadzony może zostać z urzędu w sytuacji, gdy na daną Polską Normę powołuje się organ, względnie na wniosek strony, która powołuje się na jej zapisy i która co za tym idzie winna tą Polską Normę przedłożyć do akt sprawy”.

Nowelizacja WT a obowiązek dołączenia analizy w dokumentacji budowlanej

Ostatnia nowelizacja WT [6] wprowadziła obowiązek zapewnienia przez inwestorów odpowiedniej izolacyjności akustycznej drzwi wejściowych do mieszkania z klatki schodowej lub korytarza komunikacji ogólnej budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz przegród znajdujących się między lokalami w budynku mieszkalnym jednorodzinnym dwulokalowym (stropy, ściany), które muszą spełniać wymagania takie jak dla lokali mieszkalnych w budynku mieszkalnym wielorodzinnym. Zgodnie z nowymi przepisami ściany wewnętrzne i stropy oddzielające lokale mieszkalne w budynku mieszkalnym jednorodzinnym powinny spełniać wymagania akustyczne jak dla przegród między lokalami mieszkalnymi w budynku mieszkalnym wielorodzinnym określone w Polskiej Normie dotyczącej wymaganej izolacyjności akustycznej przegród w budynkach.

Ponadto w budynku mieszkalnym:

• jednorodzinnym z dwoma lokalami,
• jednorodzinnym w zabudowie szeregowej lub bliźniaczej,
• wielorodzinnym

wykonywanie robót budowlanych w lokalu nie może pogorszyć wymagań akustycznych określonych w analizie w zakresie rozwiązań technicznych i materiałowych mających na celu spełnienie wymagań akustycznych, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane [1].

Odwołując się w tym miejscu do art. 3 pkt 7 ustawy – Prawo budowlane [1], przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

Z kolei w § 326 ust. 2 pkt 1 WT [6] ustawodawca zdecydował się dodać wymaganie w zakresie izolacyjności akustycznej drzwi wejściowych do mieszkania z klatki schodowej lub korytarza komunikacji ogólnej. Mianowicie wartość tego parametru z dniem 1 sierpnia 2024 r. ma wynosić przynajmniej 37 dB. Obecnie zgodnie z Polską Normą PN-B-02151-3:2015-10 [8] drzwi wejściowe do mieszkania mają izolacyjność akustyczną od dźwięków powietrznych o wartości:

• 32 dB – w przypadku gdy w mieszkaniu znajduje się przedpokój, który jest oddzielony od innych pomieszczeń w mieszkaniu drzwiami wewnętrznymi;
• 37 dB – w innym przypadku niż opisany powyżej, np. gdy w mieszkaniu znajduje się przedpokój, który nie jest oddzielony od innych pomieszczeń w mieszkaniu drzwiami wewnętrznymi.

W uzasadnieniu projektu czytamy, że zmiana miała na celu podwyższenie komfortu akustycznego w mieszkaniach, a także ujednolicenie wymagań w zakresie drzwi wejściowych do mieszkania z klatki schodowej.

Po 1 sierpnia 2024 r. wykonywanie jakichkolwiek robót budowlanych w lokalu mieszkalnym w budynku mieszkalnym jednorodzinnym o dwóch lokalach, jednorodzinnym w zabudowie szeregowej lub bliźniaczej oraz w budynku mieszkalnym wielorodzinnym nie będzie mogło pogorszyć wymagań akustycznych zawartych w analizie w zakresie rozwiązań technicznych i materiałowych mających na celu spełnienie wymagań akustycznych.

Wobec przedstawionych zmian w przepisach techniczno-budowlanych, w omawianym zakresie odpowiednim modyfikacjom uległo rozporządzenie dotyczące zakresu i formy projektu budowlanego [3].

Projekt techniczny po 1 sierpnia 2024 r. Przepisy przejściowe

Nowe przepisy dotyczące projektu technicznego wchodzą w życie 1 sierpnia 2024 r. Ustawodawca zdecydował się także na wprowadzenie pewnych wyjątków od tej reguły. Zgodnie z przyjętymi przepisami przejściowymi możliwe będzie stosowanie dotychczasowych przepisów, jeśli przed dniem wejścia w życie rozporządzenia:

• został złożony wniosek o pozwolenie na budowę, wniosek o wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu albo projektu architektoniczno-budowlanego bądź wniosek o zmianę pozwolenia na budowę;
• została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki albo terenu bądź projektu architektoniczno-budowlanego;
• zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonywania robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę;
• została wydana decyzja o legalizacji, o której mowa w art. 49 ust. 4 oraz 51 ust. 4 ustawy – Prawo budowlane [1], oraz decyzje, o których mowa w art. 51 ust. 4 tej ustawy [1].

¹ Zob. wyrok NSA z dnia 27 marca 2019 r. [12], wyrok WSA w Poznaniu z dnia 27 lipca 2016 r. [13].

Joanna Maj
radca prawny, SWK Legal Sebzda-Załuska, Wójcik, Kamińska Radcowie Prawni

Literatura

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.).
2. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1679).
3. Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 października 2023 zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. z 2023 r. poz. 2405).
4. Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 marca 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. z 2024 r. poz. 473).
5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1225).
6. Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2023 poz. 2442).
7. Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 marca 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2024 r. poz. 474).
8. PN-B-02151-3:2015-10 Akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem w budynkach – Część 3: Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród w budynkach i elementów budowlanych.
9. PN-B-02151-3:2015-10/Ap1:2016-02 Akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem w budynkach – Część 3: Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród w budynkach i elementów budowlanych.
10. Ustawa z dnia 12 września 2002 o normalizacji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1483).
11. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 (Dz.U. z 1997 r. nr 78 poz. 483 ze zm.).
12. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 marca 2019 , sygn. akt II OSK 1214/17.
13. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II SA/Po 307/16.