Niezależnie od tego, na jaką ścieżkę zamawiający się decyduje, niezbędnym warunkiem sukcesu jest zapewnienie pełnej ciągłości wymagań technicznych między etapami postępowania.
W numerze 11/2020 „IB” ukazał się artykuł „Formalizm opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane w zamówieniach publicznych”. Artykuł dotyczy klasycznej ścieżki zamówienia robót, przez którą rozumie się nabycie przez zamawiającego w pierwszej kolejności dokumentacji projektowej, która w osobnym postępowaniu jest podstawą do ogłoszenia przetargu na wykonanie robót.
W ścieżce klasycznej zamawiający może uzyskać (w trybie przewidzianym przez Prawo zamówień publicznych – Pzp) koncepcję, na jej podstawie (lub z jej pominięciem) projekt budowlany, a jeżeli chce dysponować kompletną dokumentacją, może też uzyskać projekt wykonawczy. Posiadając kompletną dokumentację, zamawiający ogłasza przetarg na wykonanie robót budowlanych.
Prawo zamówień publicznych dla robót budowlanych przewiduje również ścieżkę zaprojektuj i wybuduj. Podobnie jak ścieżka klasyczna ścieżka zaprojektuj i wybuduj ma swoje silniejsze i słabsze strony. Odpowiedź na pytanie, który wariant postępowania daje większe szanse na sukces zamawiającemu, zależy każdorazowo od uwarunkowań projektu.
Fot. Fotolia.com
Polecamy:
Zamówienia na roboty budowlane – problem z opisem przedmiotu zamówienia
Dyskusja o przygotowaniu inwestycji publicznych
Prawo zamówień publicznych 2021
Wzory ogłoszeń zamówień publicznych, elektronizacja zamówień. Przepisy
Podstawowym dokumentem zamawiającego w ścieżce zaprojektuj i wybuduj, który powinien być częścią materiałów przetargowych, tzn. specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ), jest program funkcjonalno-użytkowy (PFU).
Zaprojektuj i wybuduj. Co powinno być w PFU, a co w nim być nie musi?
Artykuł 103 Pzp w wersji będącej w mocy od 1 stycznia 2021 r. w ust. 2 i 3 stanowi:
- Jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, zamawiający opisuje przedmiot zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego.
- Program funkcjonalno-użytkowy obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne, materiałowe i funkcjonalne (wyróżnienie autora).
Powyższy zapis oznacza, że przeznaczenie ukończonych robót może być zdefiniowane przez mierzalne (wyrażone ilościowo) cechy ukończonego obiektu.
To ważne ‒ PFU powinien precyzować cechy funkcjonalne produktu końcowego, zamiast, jak często się to zdarza, opisywać proces, który ma doprowadzić do jego wybudowania.
Należy dodać, że takie postawienie sprawy będzie skuteczne, jeżeli sprawdzalne i mierzalne cechy, jakim ma odpowiadać ukończony i eksploatowany budynek, będą potwierdzone przez badania sprawdzające. Produkt końcowy powinien mieć takie cechy, jakie były wymagane w PFU i następnie deklarowane przez wykonawcę na etapie projektu.
Zamawiający, umieszczając w PFU wymóg, że cechy te będą sprawdzone po ukończeniu budowy, zwiększa prawdopodobieństwo, że oferenci przystępujący do opracowania ofert podejdą do nich bardziej rzetelnie. Oferenci profesjonalni mający odpowiednie doświadczenie będą mieli większe szanse, a ryzyko zamawiającego będzie mniejsze.
Porównywanie ofert, opierając się na kryterium najniższej ceny, przy potwierdzeniu przez wykonawcę, że spełni wszystkie wymagania zdefiniowane w PFU, jest w pełni zgodne z przepisami zawartymi w Pzp.
Co najczęściej można znaleźć w różnych PFU, które są w sieci? Można tam znaleźć obszerne cytaty z wszelkiego rodzaju norm, przepisów itd., często takich, które projektanci i wykonawcy mają obowiązek i tak znać i odpowiednio stosować. Natomiast zamawiający może, a nawet powinien, wskazać te normy i uregulowania, których zastosowanie jest niezbędne do osiągnięcia efektów przez niego oczekiwanych. Tu należy dodać, że istnieją środki pozwalające zamawiającemu przedstawić w PFU swój poziom wymagań – może np. chcieć uzyskać obiekt, którego cechy będą bardziej zaawansowane niż te wymagane przez obecnie obowiązujące warunki techniczne dla budynków.
Zobacz też:
Ustawa o umowie koncesji na roboty budowlane – zmiana
Prawo zamówień publicznych: COVID-19 a zmiana umowy
Interoperacyjność. BIM w prawie zamówień publicznych
Niekiedy PFU podają w niektórych obszarach bardzo szczegółowe rozwiązania, co nie zawsze wydaje się celowe. Cieszy wiadomość, że wysokość glazury w sanitariatach jest podana z dokładnością do centymetra, ale w tym samym dokumencie brakowało informacji, jaki poziom zużycia energii użytkowej zaspokoiłby oczekiwania zamawiającego.
Najczęściej na etapie sporządzania PFU wielobranżowa koncepcja jeszcze nie istnieje, więc żądanie, żeby wykonawca koniecznie zastosował takie czy inne cząstkowe rozwiązanie, może się okazać trudne do zintegrowania z pozostałymi rozwiązaniami wykonawcy. Zamawiający może odnieść korzyści z konkurencji między oferentami, którzy formułując swoje oferty, będą się starali do nich włączać elementy innowacji maksymalizujące cechy użytkowe pożądane przez zamawiającego.
W interesie zamawiającego jest takie sformułowanie PFU, aby uzyskać od wykonawcy maksymalną wartość dodaną, wynikającą z jego doświadczenia i umiejętności. Praktyki minionych dekad często były zbudowane na milczącym założeniu (do czego skłaniały przepisy mające źródła w jeszcze dawniejszych dekadach), że wykonawca ma prawo niewiele wiedzieć. Dziś zamawiający, ogłaszając przetarg, ma prawo założyć, że otrzyma oferty od profesjonalnych wykonawców dysponujących współczesną wiedzą budowlaną.
W dalszej części artykułu:
>> Ścieżka zaprojektuj i wybuduj a możliwość otrzymania najkorzystniejszej oferty
>> Potencjalne zalety ścieżki zaprojektuj i wybuduj
>> Warunki sprawnego przeprowadzenia zaprojektuj i wybuduj
mgr inż. Piotr Tarczyński
