Wybór metody uszczelnienia powinien być dokonywany na podstawie analizy pracy konstrukcji, zaś rodzaj zastosowanych materiałów zależy od miejsca ich zabudowania.
Budynki poddane są różnego rodzaju obciążeniom, pochodzącym od ciężaru własnego, a także wynikającym z oddziaływań eksploatacyjnych, takich jak wiatr, śnieg, temperatura, przyczyniającym się do powstawania odkształceń elementów konstrukcji, np. ugięć, rozciągnięć/skróceń, wyboczeń. Obciążenia działające na budynek przekazywane są przez stropy i ściany na fundamenty, a za ich pośrednictwem na grunt, powodując osiadanie budynków. Ze względu na to, że podłoże nigdy nie jest jednorodne, pojawia się różnica osiadań, a to z kolei generuje dodatkowe naprężenia konstrukcji. Jeżeli są one większe od wytrzymałości materiału, dochodzi do uszkodzenia, a niekiedy wręcz zniszczenia elementu. Czasami jednak efektem działania tych obciążeń są tylko odkształcenia, np. ugięcia (m.in. stropu czy ściany) [1, 2].
Dylatacje i ich rodzaje
By zminimalizować ryzyko powstawania przeciążeń, odkształceń czy pęknięć, a jednocześnie świadomie kształtować schemat statyczny ustroju, wykonuje się dylatacje konstrukcji. Ponadto realizacja procesu budowlanego wymaga etapowania robót, co wiąże się z tworzeniem roboczych przerw dylatacyjnych. W związku z tym dylatacje budynków i budowli z użytkowego punktu widzenia można podzielić na dwie podstawowe grupy:
- występujące czasowo – w fazie realizacji obiektu, czyli dylatacyjne przerwy robocze,
- występujące w fazach realizacji i użytkowania obiektu, czyli konstrukcyjne przerwy dylatacyjne.
Fot. stock.adobe/1jaimages
Przerwy dylatacyjne występują w całym przekroju budynku, zaczynając od części podziemnej, poprzez ściany, stropy, kończąc na konstrukcji dachu. Wśród nich można wyróżnić [1]:
- otwarte przerwy dylatacyjne, przepuszczające wodę, w obrębie posadzek;
- przerwy dylatacyjne odporne na działanie wilgoci i wody bez ciśnienia, w przekryciach dachowych;
- przerwy dylatacyjne odporne na działanie wody pod ciśnieniem, w częściach podziemnych budynków i budowli.
W przypadku dylatacji konstrukcyjnych niezbędne jest zastosowanie dylatacyjnych rozwiązań uszczelniających, które są w stanie przenieść ruchy konstrukcji budowlanych i zabezpieczyć je przed działaniem wody i wilgoci. Z reguły takie uszczelnienia składają się z następujących elementów:
- materiałów odpornych na działanie wody pod ciśnieniem, o właściwościach mechanicznych umożliwiających przeniesienie pracy dylatacji konstrukcyjnych, w sposób trwały połączone z elementami konstrukcji okalających po obu stronach szczeliny dylatacyjne, najczęściej montowanych w centralnej części grubości przegród lub na jednej ich krawędzi;
- elastycznych materiałów wypełniających pustki na pozostałej grubości szczelin dylatacyjnych powstałych po zamontowaniu wymienionych materiałów uszczelniających, wykonane np. z wełny mineralnej, sznurów dylatacyjnych itp.;
- materiałów zamykających szczeliny, np. kitów.
Przykładowy sposób montażu wymienionych elementów w szczelinie dylatacyjnej utworzonej w części podziemnej budynku, w obrębie płyty dennej pokazano na rys. 1.
Rys. 1. Przykład uszczelnienia dylatacji konstrukcyjnej w obrębie żelbetowej płyty dennej [3]: 1 – materiał odporny na działanie wody pod ciśnieniem – zewnętrzna taśma dylatacyjna z tworzywa sztucznego, 2 – elastyczny materiał wypełniający (np. wełna mineralna), 3 – materiał zamykający szczelinę, np. kit uszczelniający. Rys. archiwum autorki
W dalszej części artykułu:
Uszczelnienia miejsc newralgicznych w budynkach
Kity – wymagania normowe
Uszczelnienia w budynkach – warunki stosowania kitów
Cały artykuł dostępny jest w numerze 6/2023 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
 |
dr hab. inż. Barbara Francke Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW, Instytut Inżynierii Lądowej, Katedra Mechaniki i Konstrukcji Budowlanych |
Literatura
1. W. Kiernożycki, M. Lipski, Przerwy dylatacyjne w konstrukcjach żelbetowych, „Przegląd Budowlany” nr 12/2006, s. 33–44.
2. B. Francke, Naprawa dylatacji i uszczelnianie konstrukcji żelbetowych, XXXVII Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji, Wisła, 28–31 marca 2023.
3. B. Francke, Nowoczesne hydroizolacje budynków. Zabezpieczenia wodochronne części podziemnych budynków, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.
Sprawdź też:
>>> Podłogi przemysłowe – błędy wykonawcze
>>> Jastrych – typy, właściwości, warunki stosowania
