Opera Leśna w Sopocie to unikatowe, jedno z najbardziej znanych miejsc w Polsce, bardzo zasłużone dla polskiej sceny muzyczno-rozrywkowej. Ten leśny amfiteatr, otwarty w lipcu 1909 r., znajduje się na skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego w kompleksie leśnym Lasów Oliwskich. We wrześniu 2009 r. rozpoczęto gruntowny remont obiektu, który przewidywał m.in. wymianę konstrukcji utrzymującej dach, jego powłoki, przebudowę widowni, a także wybudowania nowych garderób w budynku zascenicznym.
Nowe zadaszenie, przypominające kształtem wygięty liść, ma umożliwić organizowanie imprez kulturalnych także poza głównym sezonem. Remont zakończono po niemalże trzech latach. W tym czasie wykonawca robót, firma Alstal Grupa Budowlana, musiał stawić czoło licznym wyzwaniom inżynierskim. Jednym z nich było wykonanie wielofunkcyjnej, tymczasowej platformy roboczej umożliwiającej montaż m.in. poszycia dachu, rolet, żaluzji między dźwigarami głównymi, instalacji przeciwpożarowych, alarmowych, monitorujących pracę konstrukcji. Kompleksową obsługę tego zadania firma Alstal zleciła firmie PERI.
Platforma robocza została oparta na głównych elementach nowo powstałej konstrukcji nośnej oraz podwieszona do nich za pomocą certyfikowanych cięgien łańcuchowych. Z uwagi na wielofunkcyjność platformy (zapewniała wykonanie różnego rodzaju robót), geometria platformy w uzgodnieniu z przedstawicielami PERI była kilka razy modyfikowana celem optymalnego dopasowania do aktualnych potrzeb zgłoszonych przez kierownictwo budowy.
Platforma została zaprojektowana jako podwieszona w celu umożliwienia efektywnego przeprowadzenia zaplanowanych robót przy zachowaniu wysokiego stopnia bezpieczeństwa.
Prace montażowe rozpoczęto po uwolnieniu podpór montażowych podpierających główne elementy konstrukcyjne (również dostarczanych przez firmę PERI).
Do budowy platformy głównie wykorzystano system rusztowań modułowych PERI UP Rosett, uzupełniony o inne systemowe elementy PERI oraz cięgna łańcuchowe.
Łączna masa elementów rusztowania wyniosła ok. 98 ton, co pozwoliło na zmontowanie ok. 450 m2 powierzchni roboczej.
Dla potrzeb podwieszenia platformy, PERI zaprojektowało specjalne uchwyty montażowe przyspawane na stałe do konstrukcji stalowej dachu. Kształt i nośność uchwytów skonsultowano wcześniej z kierownictwem i inspektorami nadzoru budowy oraz projektantem obiektu, po to, aby w razie późniejszych przeglądów i konieczności ponownego montażu platformy, można je było ponownie wykorzystać.
Zasadniczą konstrukcję rusztowania stanowią podwieszone dźwigary kratowe, do których montowany był stelaż w postaci rygli i słupków systemu Rosett. Zarówno rozstaw, jak i rozpiętość dźwigarów kratowych była zmienna z uwagi na łukowy kształt stalowej konstrukcji zadaszenia, która dodatkowo rozszerzała się w stronę wezgłowia. Wymiary pól rusztowania zostały tak dobrane, żeby wyeliminować kolizje z elementami konstrukcyjnymi zadaszenia.
W rejonie centralnym łuku, z uwagi na małą krzywiznę oraz mniejszą szerokość konstrukcji, możliwe było ustawienie rusztowania na systemowych ryglach stalowych opartych na łukowej belce kładki rewizyjnej. W celu zapewnienia stabilnego, poziomego podłoża zastosowano kliny wyrównujące. W miejscu, gdzie szerokość konstrukcji stalowej przekroczyła 9,44 m, rygle stalowe zostały uzupełnione o dźwigary kratowe, dzięki czemu można było poszerzyć pomost roboczy do szerokości zapewniającej dostęp do konstrukcji zadaszenia. W części bliższej wezgłowia rygle stalowe zostały całkowicie zastąpione przez dźwigary kratowe.
W celu ograniczenia wysięgu wsporników dźwigarów kratowych zastosowano dodatkowe podparcie w postaci łańcuchów montowanych do dźwigara kratowego oraz do konstrukcji zadaszenia za pomocą elementu specjalnego zaprojektowanego przez PERI. Elementem tym była stalowa blaszka dopasowana do geometrii obiektu. Dzięki temu rozwiązaniu znacznie zredukowano niezbędną liczbę kratownic, co przyśpieszyło proces montażu platformy roboczej i zredukowało jej całkowity koszt.
Aksonometria kilku poziomów pomostów roboczych
Największa szerokość pomostu roboczego opartego na dźwigarach kratowych wynosiła 25 m. Dźwigar był w tym miejscu podwieszony w czterech punktach do stalowej konstrukcji zadaszenia i składał się z trzech systemowych dźwigarów aluminiowych o długości 8,25 m każdy, połączonych ze sobą za pomocą systemowych trzpieni i śrub. Największa obliczeniowa rozpiętość dźwigara wyniosła 7,5 m. Dopuszczalne równomierne obciążenie pomostu roboczego o tej szerokości wynosiło 0,75 kg/m2 przy założeniu, że na całym pomoście o wymiarach 3 x 25 m obciążenie nie przekroczy 400 kg.
Przenoszenie sił poziomych od podmuchów wiatru była zapewniona przez zakotwienie rusztowania poprzez cięgna łańcuchowe do konstrukcji stalowej obiektu. W rejonie wezgłowia siły poziome były przenoszone przez systemowe stężenia pionowe.
Mimo wysokiego stopnia skomplikowania geometrii konstrukcji stalowej zadaszenia, system PERI UP Rosett zapewnił wysoki poziom bezpieczeństwa użytkowania poprzez zastosowanie systemowych rozwiązań balustrad i krawężników. Wszelkie niesystemowe wypełnienia zostały ograniczone do minimum, co przyczyniło się do szybkiego postępu prac.
Komunikacja i dostęp do zasadniczej części rusztowania był możliwy z platformy ustawionej na konstrukcji kratownicowej wykonanej również z systemowych elementów PERI, która była przedmiotem oddzielnego opracowania.
Na potrzeby projektu dokonano obliczeń statycznych oraz sprawdzenia wytrzymałości elementów konstrukcji rusztowań. Zaprojektowano element specjalny, który został dospawany do konstrukcji dachu i umożliwiał podwieszenie platformy roboczej. Obciążenia pochodzące z rusztowania i przekazywane na konstrukcję dachu zostały przekazane do weryfikacji projektantowi konstrukcji i po jego akceptacji rozpoczęto roboty. Z uwagi na nietypowy charakter zastosowanych rozwiązań, projekt rusztowania przedstawiał nie tylko gotową konstrukcję i jej detale, ale również poszczególne etapy jej wznoszenia. Usprawniło to znacząco proces montażu rusztowania oraz zapewniło bezpieczeństwo prac ekip montażowych.
Montaż konstrukcji odbywał się na podstawie w/w Projektu technologicznego PERI, Instrukcji bezpiecznego wykonania robót, Dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR) PERI oraz pod ścisłym nadzorem Działu Technicznego PERI Polska.
Praca na znacznej wysokości, zmieniającej się od 24 do 30 m, stwarzała szczególnie niesprzyjające warunki montażu. Z uwagi na występujące silne podmuchy wiatru, pomoc dźwigu nie zawsze była możliwa, dlatego większa część platformy była montowana za pomocą wciągarek linowych. Montaż odbywał się sukcesywnie etapami. Po zdemontowaniu podpór montażowych podpierających dźwigary główne dachu, nad istniejącą zabytkową sceną, pozostała platforma rusztowaniowa posłużyła jako pion komunikacyjny. Komunikacja monterów wewnątrz konstrukcji dachu odbywała się po istniejącym docelowym pomoście rewizyjnym. Montaż odbywał się w środkach ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości.Do transportu pionowego elementów platformy wykorzystywano dźwig jezdny oraz wciągarki.
Montaż rozpoczęto od centralnych pól, a następnie front robót przesuwał się w stronę wezgłowia łuku. Pola środkowe wykonano w etapach: 1) poziom bazowy części głównej składający się ze słupków i rygli, 2) pomosty części głównej, 3) montaż dźwigarów kratowych do części głównej wraz z podwieszeniem, 4) pomosty część boczna. Montaż pól skrajnych (w pobliżu wezgłowia) rozpoczynano od podwieszenia pojedynczych płaszczyzn dźwigarów kratowych, na których montowano stelaż (słupki + rygle + stężenia). Kolejno osadzono podesty oraz kompletne balustrady.
Realizacja przedsięwzięcia wymagała doświadczonej i dobrze zorganizowanej ekipy montażowej, szczególnie z uwagi na fakt, że napięty harmonogram całej budowy wyznaczył bardzo krótki czas na wykonanie platformy – jedynie 6 dni roboczych. Realizacja została ukończona w wyznaczonym terminie, a podczas montażu pracowało na stałe 10 monterów PERI.
Firma została laureatem konkursu RUSZTOWANIE ROKU 2013 w kategorii Rusztowanie – III miejsce.
PERI Polska Sp. z o.o.
Deskowania Rusztowania Doradztwo Techniczne
Zdjęcia: Peri Polska/Archiwum PIGR
