Obowiązki kierownika budowy przy pracach rozbiórkowych i wyburzeniowych

Jedną z nadrzędnych i najistotniejszych powinności przy sprawowaniu niezwykle odpowiedzialnej funkcji kierownika budowy jest stosowanie zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, aby zapobiegać zagrożeniom zdrowia i życia ludzkiego.

Podstawowe obowiązki kierownika budowy są szczegółowo opisane w ustawie – Prawo budowlane. Wynika z nich duża odpowiedzialność kierownika budowy. Bardzo istotne jest, aby w całym procesie budowlanym oraz przez cały okres sprawowania funkcji kierownika na budowie odpowiedzialnie planować poszczególne działania, by nie narazić nikogo na możliwość utraty zdrowia, o utracie życia nawet nie wspominając.

W niniejszym artykule przedstawiono dwie sprawy, które miały swój finał przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym Zachodniopomorskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa i dotyczyły sprowadzenia niebezpieczeństwa zdrowia oraz życia na uczestników procesu budowlanego oraz osób postronnych, wynikającego z niedopełnienia obowiązków kierownika budowy. Całe szczęście, oprócz dotkliwych strat materialnych, w obydwu sprawach nikomu nic się nie stało.

Sprawdź:

Dobry kierownik budowy

Odpowiedzialność kierownika budowy w zakresie BHP na budowie

Bezpieczny kierownik budowy

Kto decyduje – kierownik budowy czy inżynier kontraktu?

odpowiedzialność kierownika budowy

Fot. stock.adobe.com/skarie

Obowiązki kierownika budowy przy pracach rozbiórkowych

Pierwsza z omawianych spraw dotyczy osoby, która pełniła funkcję kierownika budowy przy realizacji budynku mieszkalnego z usługami w parterze i garażem podziemnym, wraz z infrastrukturą oraz zagospodarowaniem terenu i rozbiórką budynku usługowego. Kierownik budowy został obwiniony o niedbałe spełnianie swoich obowiązków, gdyż prowadząc prace rozbiórkowe budynku usługowego spowodował zagrożenie bezpieczeństwa, polegające na niedopilnowaniu właściwego sposobu prowadzenia rozbiórki, na skutek czego gruz z rozbieranego obiektu runął na chodnik, który nie był należycie zabezpieczony. Ponadto tablica informacyjna umieszczona na placu budowy nie zawierała adresów i telefonów uczestników procesu budowlanego. Rozbiórka budynku usługowo-biurowego prowadzona była na podstawie projektu rozbiórki tego obiektu, opracowanego przez pracownię architektury, stanowiącego załącznik do pozwolenia na budowę wydanego przez starostwo powiatowe. Kierownik budowy ww. inwestycji został wpisany do dziennika budowy. Wykonawcą robót rozbiórkowych była firma budowlano-transportowa. Kierownik budowy do dziennika budowy wydanego przez starostwo powiatowe dokonał wpisu: „W dniu dzisiejszym przekazano plac budowy firmie budowlano-transportowej w celu dokonania rozbiórki bud. usługowego”. W tym samym dniu inspektor nadzoru inwestorskiego wpisał do dziennika budowy: „Wykonawca prac rozbiórkowych jest odpowiedzialny za sprawne i zgodne z przepisami BHP przeprowadzenie prac rozbiórkowych budynku usługowego”.

Po czterech dniach od wpisów kierownika budowy i inspektora nadzoru powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, na skutek e-maila straży miejskiej z dnia poprzedniego, przeprowadził kontrolę robót budowlanych – rozbiórkowych na nieruchomości. Z przeprowadzonej kontroli został sporządzony protokół oraz dokumentacja fotograficzna. Ponadto PINB dokonał wpisu do dziennika budowy: „W dniu dzisiejszym pouczono kierownika budowy o konieczności prawidłowego zabezpieczenia budowy na okres robót. Należy poprawić zabezpieczenie od strony ulicy oraz uzupełnić tablicę informacyjną” oraz ukarał kierownika budowy mandatem karnym kredytowanym za popełnienie wykroczenia (ustawa – Prawo budowlane art. 93 ust. 1 i 4).

W momencie rozpoczęcia prac wyburzeniowych kierownik budowy nie był obecny na terenie rozbiórki, ponieważ jak zeznał: „Byłem bardzo zajęty przygotowaniem poprzedniego budynku tego samego inwestora do odbioru przez PINB”. W wyniku niedbałego spełniania swoich obowiązków obwiniony spowodował zagrożenie bezpieczeństwa, polegające na niedopilnowaniu właściwego sposobu prowadzenia prac rozbiórkowych, na skutek czego gruz z rozbieranego budynku runął na chodnik, który nie był należycie zabezpieczony. Obwiniony o zdarzeniu dowiedział się tego samego dnia z informacji telefonicznej od PINB, na miejsce zdarzenia przybył następnego dnia. Ponadto podczas wizji na budowie inspektor stwierdził nieprawidłowości na tablicy informacyjnej budowy: brak adresów i numerów telefonów uczestników procesu budowlanego. Ukarał kierownika budowy mandatem, a ten go przyjął. Obwiniony przyznał się do popełnionych błędów i do tego, że zawierzył podwykonawcy, którego znał z innych budów. Wskutek przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalono, że obwiniony pełniąc funkcję kierownika budowy nie dopilnował właściwego sposobu prowadzenia prac rozbiórkowych. Projekt rozbiórki nie narzucał konkretnej metody, pozostawiając wybór kierownikowi budowy i firmie wykonawczej. Obwiniony przyznał, że sporządził plan BIOZ, ale nie ma potwierdzenia, że zapoznał z nim wykonawcę. Ponadto, co stwierdził PINB, ogrodzenie i chodnik przed budynkiem nie były należycie zabezpieczone. Kierownik budowy został obwiniony o czyn z art. 95 pkt 2 i 4 oraz art. 22 pkt 3a i 3b ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, za co okręgowy sąd dyscyplinarny wymierzył obwinionemu karę upomnienia.

Polecamy:

Prowadzenie dziennika budowy, montażu i rozbiórki – rozporządzenie

Kierownik robót branżowych na budowie domu jednorodzinnego

Odpowiedzialność inwestora na budowie

Realizacja inwestycji niezgodnie z projektem

Druga sprawa związana z kwestiami bezpieczeństwa na placu budowy dotyczyła kierownika budowy obwinionego o to, że: „pełniąc obowiązki kierownika budowy przy realizowanej inwestycji, polegającej na przebudowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego (połowa budynku bliźniaczego) ze zmianą sposobu użytkowania strychu na część mieszkalną z wewnętrznymi instalacjami sanitarnymi i elektrycznymi wraz z wykonaniem tarasu zewnętrznego, dopuścił do realizacji inwestycji w sposób niezgodny z projektem budowlanym w zakresie całkowitego rozebrania budynku i nie wstrzymał robót budowlanych, pomimo stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia, oraz bezzwłocznie nie zawiadomił o tym właściwego organu oraz inwestora wpisem do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem, co spowodowało zagrożenie życia i zdrowia ludzi oraz znaczne szkody materialne”.

W wyniku prowadzonych prac remontowych budynku doszło do:

rozbiórki pokrycia dachowego oraz więźby dachowej, rozbiórki ścian szczytowych oraz drewnianego stropu nad parterem, z uwagi na ich zły stan techniczny prace te wykonane były za zgodą kierownika budowy, a rozebrane elementy miały być odtworzone z nowych materiałów;
rozbiórki wszystkich ścian parteru oraz stropu nad piwnicą, co było niezgodne z założeniami projektu;
rozpoczęcia wykonywania podkopania i ściany fundamentowej pod wspólną ścianą szczytową przyległej zabudowy sąsiedniej (bliźniaczej).

W wyniku prowadzenia tych prac nastąpiło tąpnięcie ściany szczytowej i wystąpiły szkody w nieruchomości przyległej. W wyniku działań podjętych przez mieszkańca przyległej nieruchomości w postaci zawiadomienia powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o prowadzonych pracach, przeprowadzone zostało postępowanie administracyjne, w którym ustalono, że budynek mieszkalny jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej, będący przedmiotem przebudowy, został całkowicie rozebrany, a podczas prowadzonych prac budowlanych budynek sąsiedni został uszkodzony. W konsekwencji PINB w Gryficach podjął decyzję o natychmiastowym opróżnieniu budynku, nakazał inwestorowi opracowanie ekspertyzy technicznej oraz robót naprawczych. Inwestor nakazane prace wykonał.

W trakcie postępowania dowodowego przesłuchano obwinionego i inwestora, wykonawcę robót oraz mieszkańca przyległej nieruchomości. Zarówno inwestor, jak i wykonawca zeznali, że obwiniony kierownik budowy wiedział o zamiarze rozbiórki ścian parteru i stropu nad piwnicą oraz że wyraził na to ustną zgodę. Obwiniony zaprzeczył tym zeznaniom.

Okręgowy sąd dyscyplinarny na podstawie zebranych w prowadzonym postępowaniu dokumentów ustalił, że prace rozbiórkowe budynku wykonane były w okresie dwóch dni. Załączone do akt sprawy fotografie (wykonane przez właściciela przyległej połówki budynku) są opatrzone datą. Z dokumentacji fotograficznej bezspornie wynika, że na ww. dzień cały budynek został rozebrany i pozostały jedynie ściany piwnic. Z zapisów w dzienniku budowy obwinionego kierownika budowy wynika, że w tym dniu prowadzone były prace związane z rozbiórką belek stropowych, a w dniu następnym dokonano odkrywek ścian fundamentowych pod wykonanie izolacji i ocieplenia. Ponadto zapisy w dzienniku budowy były niejednoznaczne i nie obrazowały szczegółowego przebiegu prac. W trakcie postępowania dowodowego obwiniony zeznał, że gdy ostatni raz był na budowie, mury parteru jeszcze były, ale dodał, że być może było to wcześniej i że dokładnie tego nie pamięta.

OSD nie dał wiary niektórym zeznaniom obwinionego, m.in. że nie wiedział nic o prowadzonej rozbiórce ścian parteru i stropu nad piwnicą. Z zapisów w dzienniku budowy jednoznacznie wynika, że kierownik budowy dokonał ich w okresie późniejszym, próbując dowieść, że zawalenie budynku nastąpiło kilka dni później. Sędziowie dali natomiast wiarę zeznaniom wszystkich świadków, które były rzeczowe, spójne i w logiczny sposób odzwierciedlały przebieg prowadzonego remontu obiektu. Sąd dyscyplinarny wymierzył obwinionemu karę upomnienia.

Podsumowanie

Opisane sprawy dotyczą kierowników budowy. Jest to funkcja szczególnie ważna w procesie inwestycyjnym. Niestety, w wielu przypadkach obowiązki kierownika budowy są świadomie ignorowane, również przez młodych inżynierów.

Kierownik budowy w żadnym wypadku nie może uchylać się od obowiązków opisanych w ustawie. Przez cały okres, w jakim pełni on swoją funkcję w procesie inwestycyjnym, ponosi odpowiedzialność za przejęty teren budowy i wszystkie zdarzenia, które mają tam miejsce. Nie ma zatem znaczenia, czy roboty budowlane były faktycznie wykonywane, czy nastąpiła przerwa w ich realizacji oraz czy kierownik budowy był na obiekcie, czy też znajdował się poza nim.

W obydwu przypadkach kierownicy budów nie byli obecni przy dokonywaniu prac rozbiórkowych, co więcej – nie zabezpieczyli odpowiednio placów budowy, powodując tym samym poważne zagrożenie nie tylko konstrukcji budynku, ale, co gorsze, także życia i zdrowia ludzi. Nieodpowiedzialność kierowników budowy jest tym bardziej rażąca, że przypadki dotyczyły wykonywania prac rozbiórkowych, stanowiących niezwykle niebezpieczny element w procesie budowlanym. Całe szczęście, że nikt nie ucierpiał, a obydwie sprawy miały swój finał tylko przed sądem dyscyplinarnym.

W artykule przywołano stan prawny obowiązujący w czasie prowadzenia wymienionych spraw.