Kable i przewody elektryczne są ważnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego budynków, w których są instalowane, jako istotna składowa ich obciążenia ogniowego.
Fot. stock.adobe/BillionPhotos.com
Znaczna liczba kabli i przewodów instalowanych w budynkach (nawet kilkaset metrów w jednym pomieszczeniu) zwiększa obciążenie ogniowe budynków, a ich konstrukcja i przeznaczenie mogą ułatwiać rozprzestrzenianie ognia na inne elementy budynków (wykończenia wnętrz, pomieszczenia, elewacje itd.). Przyczyną zapłonu kabli mogą być zarówno zwarcia w instalacji, jak i inne zewnętrzne źródła ciepła, np. płonące przedmioty. Z uwagi na liniowe prowadzenie kabli w budynkach i innych obiektach budowlanych za ich pośrednictwem ogień może być przenoszony na znaczne odległości w obrębie pomieszczeń, kondygnacji oraz całych budynków. Kable i przewody elektryczne są więc ważnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego budynków, w których są instalowane [1, 2, 3], i dlatego też w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 305/11 (CPR) [4] zostały zaliczone do wyrobów budowlanych. Jednakże elementy oprzewodowania inne niż kable elektryczne, tj. szyny zbiorcze, elementy mocujące, listwy, rury, korytka kablowe itd., zostały w rozporządzeniu pominięte i nie podlegają ocenie w zakresie reakcji na ogień określonej w normie europejskiej PN-EN 13501-6 [5]. Niewątpliwie należy uznać to za istotną lukę w wiedzy i podjąć odpowiednie prace badawcze, a następnie legislacyjne w odniesieniu do tego typu wyrobów, które jednak – co należy mocno podkreślić – nie mają obecnie statusu wyrobów budowlanych. Instytut Techniki Budowlanej przewiduje w najbliższym czasie podjęcie takich prac badawczych.
>>> Dobór kabli i przewodów ze względu na reakcje na ogień na podstawie przepisów warunków technicznych
>>> Kable i przewody – dobór ze względu na reakcję na ogień. Projekt zmian w przepisach
>>> Kable i przewody – klasy reakcji na ogień
Podstawowe określenia wyrobów budowlanych stosowane w rozporządzeniu [6] w zakresie reakcji na ogień to wyroby: niepalne, niezapalne, trudno zapalne, łatwo zapalne, nierozprzestrzeniające ognia (NRO) i słabo rozprzestrzeniające ogień (SRO). Określenia te o charakterze opisowym są ściśle związane z kryteriami przyjętymi w sposób umowny w wycofanych normach krajowych prezentujących odpowiadające im metody badań, to znaczy pochodzą one z poprzedniego krajowego systemu klasyfikacji, obowiązującego przed akcesją Polski do UE w 2004 r. Są to jedynie określenia umowne (nazwy) nieoddające rzeczywistych cech fizycznych wyrobów, co oznacza, że wyroby określane jako „nierozprzestrzeniające ognia” mogą w rzeczywistych warunkach, innych niż normowe, rozprzestrzeniać ogień i podobnie wyroby określane jako „niezapalne” mogą ulec zapłonowi, a wyroby „niepalne” będą się paliły w warunkach pożaru innych niż wytworzone w laboratorium badawczym, zgodnie z metodą badawczą. Ponadto w rozporządzeniu tym ograniczono stosowanie materiałów i wyrobów z uwagi na: dymotwórczość i toksyczność produktów spalania, samogaśnięcie oraz kapanie i odpadanie.
Określenia tych właściwości budzą obecnie wiele kontrowersji i nieporozumień, zwłaszcza dla użytkowników nieznających kontekstu historycznego, co stanowi obecnie duże utrudnienie dla inwestorów, projektantów, wykonawców i rzeczoznawców [7, 8, 9]. Pomocne są tu publikacje np. wydawane przez Instytut Techniki Budowlanej [10, 11], w których podano transpozycję określeń opisowych, występujących nadal w krajowych przepisach budowlanych, na klasy wyrażone symbolami stosowanymi w aktualnych normach PN-EN 13501-1 [12] i PN-EN 13501-6 [5].
W dalszej części artykułu:
Regulacje krajowe i UE w odniesieniu do bezpieczeństwa pożarowego budynków.
Kable i przewody elektryczne – klasy reakcji na ogień.
Wytyczne w zakresie reakcji na ogień kabli instalowanych w wiązkach i pojedynczo.
Omówienie instrukcji doboru kabli elektrycznych do budynków z uwagi na wymagania dotyczące reakcji na ogień.
Cały tekst znajdziesz w numerze 9/2022 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”
dr inż. Katarzyna Kaczorek-Chrobak, Instytut Techniki Budowlanej
dr hab. Jadwiga Fangrat, prof. ITB, Instytut Techniki Budowlanej
