Zmiany klimatyczne, kurczące się zasoby naturalne, rosnąca świadomość ekologiczna – te czynniki sprawiają, że zrównoważone budownictwo staje się nieodzownym elementem przyszłości.
Firmy budowlane i architekci coraz częściej zwracają uwagę na ekologiczne aspekty swoich projektów, dążąc do minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko.
Przyjrzyjmy się, jak zrównoważone budownictwo zmienia branżę budowlaną w Polsce i dlaczego warto być jego częścią.
Fot. © Kateryna Kordubailo – stock.adobe.com
Nadchodzące regulacje prawne i obowiązki inwestorów
W ramach polityki Europejskiego Zielonego Ładu Unia Europejska wdraża szereg dyrektyw i rozporządzeń, które mają na celu promowanie zrównoważonego budownictwa. Jednym z kluczowych dokumentów jest Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD), która zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia standardów energetycznych dla nowych i istniejących budynków.
EPBD nakłada na kraje UE obowiązek stosowania minimalnych wymagań dotyczących efektywności energetycznej budynków. W przypadku nowych budynków oznacza to konieczność osiągnięcia standardu niemal zeroenergetycznego (nZEB), co wymaga zastosowania zaawansowanych technologii izolacyjnych, systemów zarządzania energią oraz odnawialnych źródeł energii.
Jednym z najważniejszych trendów w branży budowlanej jest obecnie certyfikacja budynków. Wspiera ona realizację postanowień Europejskiego Zielonego Ładu i jest zbiorem inicjatyw Komisji Europejskiej. Ich celem jest uzyskanie neutralności klimatycznej naszego kontynentu do 2050 r. A ponieważ sektor budowlany odpowiada za ponad 38% emisji dwutlenku węgla, osiągnięcie celu jest niemożliwe bez zmian w tym sektorze. W Polsce największym zainteresowaniem cieszy się certyfikacja budynków BREEAM i LEED, które oceniają obiekty budowlane pod kątem zrównoważonej budowy. Inwestorzy mogą być zobowiązani do uzyskania takich certyfikatów, aby spełnić krajowe i międzynarodowe standardy.
>>> Budownictwo zrównoważone – charakterystyka, certyfikacja (część I)
>>> Budownictwo zrównoważone – projektowanie i realizacja (część II)
Dodatkowo rozporządzenie o produktach budowlanych (CPR) narzuca wymagania dotyczące właściwości użytkowych wyrobów budowlanych w zakresie ich wpływu na środowisko. Producenci będą musieli dostarczać informacje na temat emisji CO2, zużycia energii i wody oraz recyklingu materiałów, co będzie miało bezpośredni wpływ na wybór produktów przez inwestorów.
Zrównoważone budownictwo jest nie tylko kwestią wyboru, ale coraz częściej również wymogiem prawnym. Przepisy ESG (Environmental, Social, Governance) nakładają na inwestorów obowiązek raportowania działań proekologicznych, społecznych i zarządczych. Standardy te stają się kluczowym elementem strategii firm i instytucji na całym świecie, w tym w Polsce, gdzie legislacja zaczyna wymuszać stosowanie zrównoważonych praktyk w budownictwie.
Inwestorzy będą musieli regularnie raportować działania z zakresu ESG, w tym stosowanie zrównoważonych praktyk w budownictwie.
Kolejnym elementem jest analiza cyklu życia (LCA) budynków, która ocenia ich wpływ na środowisko na każdym etapie: od produkcji materiałów, przez budowę, eksploatację, aż po wyburzenie. LCA pomoże w identyfikacji obszarów, gdzie można wprowadzić ulepszenia i zminimalizować negatywny wpływ na środowisko. Dodatkowo projekty budowlane będą musiały być zgodne z kryteriami taksonomii UE. Oznacza to konieczność spełnienia określonych standardów efektywności energetycznej i stosowania ekologicznych materiałów.
>>> Zrównoważone budownictwo vs. nowe projekty mieszkaniowe
>>> Budynki inteligentne zrównoważone – charakterystyka i przykład analizy
Czym jest zrównoważone budownictwo?
Zrównoważone budownictwo to podejście do projektowania, budowy i eksploatacji budynków, które harmonijnie łączy troskę o środowisko, zdrowie mieszkańców oraz ekonomię. Jego głównym celem jest minimalizacja zużycia energii, wody i materiałów, ograniczenie emisji CO2 oraz zapewnienie komfortowych warunków życia. Budynki zrównoważone często korzystają z odnawialnych źródeł energii (OZE), efektywnych systemów zarządzania odpadami oraz nowoczesnych technologii budowlanych.
W dobie zmian klimatycznych, rosnącego zanieczyszczenia i kurczących się zasobów naturalnych zrównoważone budownictwo staje się kluczowym elementem polityki ekologicznej oraz społecznej. Takie budynki często charakteryzują się niższymi kosztami eksploatacji, co jest korzystne zarówno dla inwestorów, jak i użytkowników.
Czym charakteryzują się budynki realizowane zgodnie z zasadami zrównoważonego budownictwa?
Jest to zmiana sposobu myślenia i działania w branży budowlanej, który zakłada, że wszystkie kroki podejmowane na etapie projektowania, realizacji i użytkowania budynków powinny minimalizować negatywny wpływ na środowisko. To holistyczne podejście uwzględnia cały cykl życia budynku: od wyboru materiałów budowlanych, przez proces budowy, aż po codzienną eksploatację i ostateczne wyburzenie.
Zrównoważone budownictwo opiera się na wielu kluczowych aspektach, takich jak efektywność energetyczna, gospodarowanie wodą czy zarządzanie odpadami. Podczas projektowania i realizacji takich inwestycji warto zwracać uwagę na stosowaną technologię i materiały. Aby optymalizować koszty zużycia energii, powinniśmy wybierać produkty, które zmniejszają jej zużycie, takie jak zaawansowane systemy izolacyjne, okna o wysokiej wydajności termicznej, a także odnawialne źródła energii, np. panele słoneczne czy pompy ciepła.
Nieodzownym elementem inwestycji są również przyłącza wodno-kanalizacyjne. Przy projektowaniu inwestycji zgodnie z zasadami zrównoważonego budownictwa warto również zwrócić uwagę na wdrożenie systemów odzysku wody deszczowej, wykorzystanie oszczędnych armatur oraz instalacji, które minimalizują straty wody. Nie możemy jednak zapomnieć o najistotniejszym elemencie każdej realizacji – komforcie użytkowników. To on jest celem każdego projektu budowlanego i to właśnie pod jego kątem musimy projektować i tworzyć każdą realizację.
Jak przygotować zrównoważoną inwestycję?
Na początku rozmów z klientami warto zebrać informacje dotyczące potrzeb funkcjonalnych inwestycji. Jest to niezbędne do przygotowania koncepcji budynków, które obejmują również wstępne założenia rozwiązań mających wpływ na zużycie energii. Jeśli przy realizacji budowy istnieje możliwość wykorzystania energii z procesów technologicznych (m.in. ciepła, pary lub chłodu), warto uwzględnić to w przyjętych założeniach. Funkcje budynków i zużycie energii powinno się uzgadniać przed rozpoczęciem realizacji projektu. Ten etap jest najistotniejszy dla zachowania zasad zrównoważonego budownictwa. Kolejne kroki są często konsekwencją podjętych wcześniej decyzji.
Na dalszych etapach pracy mamy do czynienia z kolejnymi ważnymi aspektami mającymi wpływ na ekologię. Chodzi tu np. o wykorzystanie materiałów spełniających parametry techniczne, mających jednocześnie jak najmniejszy wpływ na środowisko, planowanie etapów budów uwzględniające pory roku, minimalizację i segregację odpadów.
Jeśli mamy taką możliwość, starajmy się poszerzać perspektywę inwestorów, uwzględniając również okres eksploatacji obiektu. Tutaj ważną rolę odgrywają systemy BMS, które analizują pracę instalacji zużywających energię i umożliwiają zarządzanie nimi w sposób optymalny.
Coraz większa grupa klientów oczekuje szerokiego spojrzenia na realizację inwestycji, z uwzględnieniem dbałości o środowisko i zmniejszania zużycia energii. To zachęca do jeszcze głębszych analiz budowanych obiektów.
Czy polscy inwestorzy są gotowi na zrównoważone budownictwo?
Polska powoli wprowadza zasady zrównoważonego budownictwa, ale wciąż jest wiele do zrobienia. Wzrost świadomości ekologicznej wśród inwestorów i użytkowników, wsparcie ze strony państwa oraz dostęp do nowoczesnych technologii są kluczowe dla dalszego rozwoju tej dziedziny.
Zrównoważone budownictwo to nie tylko chwilowy trend, ale konieczność w obliczu globalnych wyzwań środowiskowych.
Dominik Działak
prezes zarządu
Grupy KDM Sp. z o.o.
