Nasza firma (prywatny inwestor) planuje budowę małego osiedla – kompleks 8 domków jednorodzinnych. W tym celu zatrudniliśmy kierownika budowy oraz 35 pracowników. Szacujemy, że budowa potrwa co najmniej 6 miesięcy. Czy o zatrudnieniu pracowników należy powiadomić inspekcję pracy i na kim spoczywa taki obowiązek – na nas jako inwestorze czy na kierowniku budowy? W jaki sposób należy złożyć zawiadomienie o zamiarze rozpoczęcia robót budowlanych?
Odpowiada Katarzyna Czajkowska-Matosiuk
Wszystkie prace budowlane zostały zaliczone do prac szczególnie niebezpiecznych, dlatego to na pracodawcy spoczywają szczególne, dodatkowe obowiązki w zakresie bezpieczeństwa pracy. Podstawowe prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego (inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta oraz kierownika budowy lub kierownika robót) zostały określone w rozdziale 3 ustawy – Prawo budowlane (dalej: Pb). Natomiast obowiązki związane z zatrudnieniem pracowników na budowie reguluje szczegółowo Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. nr 47 poz. 401), dalej: rozporządzenie.
Obowiązki inwestora
Zgodnie z art. 18 ust. 1 Pb do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie:
1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów;
2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy;
3) opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
4) wykonania i odbioru robót budowlanych;
5) nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi.
Ponadto inwestor jest uprawniony do ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie lub zobowiązania projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego (art. 18 ust. 2 i 3 Pb). Wynika z tego, że to właśnie inwestor jest koordynatorem wszystkich czynności podejmowanych w trakcie całego procesu budowlanego. Zazwyczaj inwestor jest jednocześnie wykonawcą i zatrudnia pracowników, w związku z czym posiada również status pracodawcy i spoczywają na nim obowiązki wynikające z przepisów ustawy – Kodeks pracy oraz aktów wykonawczych do tej ustawy.
Fot. stock.adobe/Tund
Obowiązki kierownika budowy
Osobą reprezentującą inwestora na budowie jest kierownik budowy. Do jego podstawowych zadań należy m.in.:
1) sporządzenie lub zapewnienie sporządzenia planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (planu BIOZ);
2) przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi oraz urządzeniami technicznymi;
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
4) koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno, jak również przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;
5) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach bhp oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
6) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;
7) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu.
Zgodnie z rozporządzeniem uczestnicy procesu budowlanego są zobligowani do współdziałania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w procesie przygotowania i realizacji budowy, a stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej obowiązuje wszystkie osoby przebywające na terenie budowy.
>>> Komunikacja interpersonalna w inżynierii zarządzania budową
>>> Praktyka i zagrożenia kierowania budową
>>> Odpowiedzialność kierownika budowy w zakresie BHP na budowie
Zawiadomienie inspekcji pracy o zamiarze rozpoczęcia robót budowlanych
Wracając do kwestii zawiadomienia właściwych organów o zatrudnieniu pracowników na budowie – zastosowanie znajduje tutaj § 3 rozporządzenia. Stosownie do tego przepisu zawiadomienie właściwego inspektora pracy jest konieczne w przypadku:
- planowania rozpoczęcia robót budowlanych trwających dłużej niż 30 dni roboczych, przy których zatrudnionych zostanie co najmniej 20 osób, albo
- planowania prowadzenia robót budowlanych, których zakres przekroczy 500 osobodni.
Obowiązek zawiadomienia inspektora pracy spoczywa na inwestorze i powinien zostać spełniony na 7 dni przed rozpoczęciem planowanej budowy lub rozbiórki.
Gdzie i jak złożyć zawiadomienie o zamiarze rozpoczęcia robót budowlanych
Zawiadomienie składa się do okręgowego inspektoratu pracy właściwego ze względu na adres planowanej budowy/rozbiórki. Sprawę można załatwić osobiście podczas wizyty w urzędzie, listownie bądź elektronicznie za pomocą portalu e-Budownictwo. Po złożeniu zawiadomienia inspektor pracy podejmie decyzję o przeprowadzeniu ewentualnej kontroli budowy. Na załatwienie sprawy nie trzeba czekać, tego rodzaju decyzje inspektor podejmuje zazwyczaj bez zwłoki.
Usługa jest bezpłatna. Dodatkowe opłaty inwestor poniesie wyłącznie w przypadku zatrudnienia pełnomocnika, który będzie działał w jego imieniu.
Warto też wiedzieć, że w przypadku budowy lub rozbiórki, na której przewiduje się prowadzenie robót budowlanych trwających dłużej niż 30 dni roboczych i jednoczesne zatrudnienie co najmniej 20 pracowników albo na których planowany zakres robót przekracza 500 osobodni, kierownik budowy (robót) jest obowiązany umieścić na budowie lub rozbiórce, w widocznym miejscu, tablicę informacyjną oraz ogłoszenie zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia. Wymóg ten nie dotyczy budowy obiektów służących obronności i bezpieczeństwu państwa oraz obiektów liniowych.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.).
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. nr 47 poz. 401).
