Projektowanie poziomych przegród zewnętrznych budynku o niskim zużyciu energii (NZEB) jest kompleksowym działaniem projektanta i wymaga znajomości szczegółowych zagadnień z zakresu fizyki budowli, budownictwa ogólnego, materiałów budowlanych oraz przepisów prawnych w zakresie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
W związku z wprowadzeniem nowych, zaostrzonych wymagań dotyczących izolacyjności cieplnej i oszczędności energii (rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [1]) niezwykle istotne staje się na etapie projektowania dokonywanie szczegółowych obliczeń i analiz, które powinny być podstawą do optymalnego wyboru rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych przegród zewnętrznych i ich złączy. Od 31 grudnia 2020 r. obowiązują ostateczne dopuszczalne wartości m.in. w zakresie granicznej wartości współczynnika przenikania ciepła Uc(max)/Umax [W/(m2·K)] dotyczącego pojedynczych przegród zewnętrznych oraz granicznego wskaźnika zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną EP(max) [kWh/(m2·rok)] dla całego analizowanego budynku. W artykule przedstawiono zasady projektowania dachów i stropodachów z uwzględnieniem wymagań cieplno-wilgotnościowych.
Fot. U. J. Alexander – stock.adobe.com
Dachy i stropodachy – przegląd typów konstrukcji
Dach to element zwieńczający budynek, z przekryciem osłaniającym przed wpływami zjawisk atmosferycznych oraz przenoszącym obciążenie od śniegu i wiatru. Do podstawowych elementów dachu można zaliczyć:
- konstrukcję nośną (wykonaną z drewna, stali, żelbetu lub połączenia drewna i żelbetu);
- warstwę izolacji cieplnej, paroszczelnej;
- warstwę podkładu (deskowanie, łacenie);
- pokrycie dachowe (dachówka ceramiczna, cementowa, gont bitumiczny, blacha trapezowa itp.).
Dachy o konstrukcji drewnianej projektowane i wykonywane są zwykle z drewna sosnowego, jodłowego lub świerkowego o wilgotności poniżej 20%, zabezpieczonego przed korozją biologiczną. Konstrukcje nośne dachów drewnianych, czyli więźby dachowe, mogą różnić się układem tworzących je elementów. Przykładowe konstrukcje dachów drewnianych:
- krokwiowe,
- jętkowe,
- płatwiowo-kleszczowe,
- zastrzałowe.
Stropodach to element budynku pełniący funkcję przekrycia ostatniej kondygnacji – stropu i dachu. Podstawowe elementy stropodachu to:
- konstrukcja nośna,
- paroizolacja,
- izolacja termiczna,
- warstwa nadająca spadek,
- pokrycie dachowe.
Stropodachy przenoszą obciążenia od śniegu i wiatru oraz zabezpieczają wnętrze budynku przed opadami atmosferycznymi i wahaniami temperatury. Ze względu na układ w nich warstw materiałowych można wyróżnić stropodachy pełne, odpowietrzane i wentylowane.
Rys. 1. Układ warstw materiałowych stropodachu pełnego: 1 – warstwa hydroizolacyjna: 2 x papa termozgrzewalna, 2 – termoizolacja, 3 – folia paroizolacyjna, 4 – konstrukcja nośna stropu [2]
>>> Obniżona izolacyjność akustyczna stropów na skutek błędów wykonawczych
>>> Stropy panelowe – Vector, Smart, Teriva Panel
>>> Przekrycia na bazie drewna
Na rys. 1–4 przedstawiono przykładowe rozwiązania materiałowe stropodachów. Natomiast w zależności od sposobu użytkowania wyodrębnia się stropodachy nieużytkowe (dostęp ogranicza się do prac konserwacyjnych oraz kontrolnych), użytkowe (dostępne dla ludzi i ruchu kołowego) oraz stropodachy zielone (użytkowane w sposób ekstensywny i intensywny).
Rys. 2. Warstwy materiałowe stropodachu o odwróconym układzie: 1 – warstwa dociskowa: żwir, 2 – folia
paroizolacyjna, 3 – termoizolacja, 4 – warstwa hydroizolacyjna: 2 x papa termozgrzewalna, 5 – konstrukcja nośna stropu [2]
Rys. 3. Układ warstw materiałowych stropodachu odpowietrzanego: 1 – kominek wentylacyjny, 2 – pokrycie
dachowe, 3 – warstwa odpowietrzająca: papa perforowana, 4 – gładź betonowa, 5 – termoizolacja, 6 – konstrukcja nośna stropu [2]
Rys. 4. Układ warstw materiałowych stropodachu wentylowanego: 1 – warstwa hydroizolacyjna: 2 x papa
termozgrzewalna, 2 – blacha trapezowa, 3 – kanaliki wentylacyjne, 4 – termoizolacja, 5 – folia paroizolacyjna, 6 – konstrukcja nośna stropu [2]
W dalszej części artykułu:
Kryteria doboru pokrycia dachowego
Dachy i stropodachy a budownictwo energooszczędne
Stropodachy zielone
Cały artykuł dostępny jest w numerze 9/2023 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”
dr inż. Krzysztof Pawłowski, prof. PBŚ
Politechnika Bydgoska
Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska
Literatura
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 14 listopada 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2017 r. poz. 2285 z późn. zm.).
2. J. Ciuba, Studium projektowe złączy stropodachów pełnych w świetle nowych wymagań cieplnych, praca dyplomowa magisterska napisana pod
kierunkiem dr. inż. K. Pawłowskiego, UTP, Bydgoszcz 2016.
>>> Wymagania stawiane wyrobom do wykonywania spodnich warstw pokryć dachowych i okładzin ściennych
>>> 5 kluczowych kwestii systemu stężenia dachu
>>> Produkty budowlane >>> pokrycia dachowe i akcesoria
