Wymagania stawiane wyrobom do wykonywania spodnich warstw pokryć dachowych i okładzin ściennych

Wyroby przeznaczone do stosowania jako spodnie warstwy nieciągłych pokryć dachowych oraz okładzin ściennych ujęte są w normach zharmonizowanych:

• PN-EN 13859-1:2010 Elastyczne wyroby wodochronne – Definicje i właściwości wyrobów podkładowych – Część 1: Wyroby podkładowe do nieciągłych pokryć dachowych [1];
• PN-EN 13859-2:2010 Elastyczne wyroby wodochronne – Definicje i właściwości wyrobów podkładowych – Część 2: Wyroby podkładowe do ścian [2].

Zacznę od wyjaśnienia, dlaczego w odniesieniu do wymienionych materiałów budowlanych w cytowanych normach stosowany jest termin wyrób budowlany pomimo innych słownikowych definicji. Wynika to z uwarunkowań prawnych zawartych w CPR [3], gdzie materiał budowlany określany jest terminem wyrób.

Należy także wyjaśnić kolejne dwa istotne problemy. Pierwszy z nich to powołanie właściwego wydania normy w deklaracjach właściwości użytkowych wyrobów. Drugim problemem jest interpretacja sformułowań w polskich wersjach tytułów obu omawianych norm o brzmieniach budzących wątpliwości natury technicznej.

Zaczynając od wyjaśnienia pierwszej wątpliwości, uznano, że wydania norm z 2010 r. powinny stanowić podstawę do wydawania deklaracji właściwości użytkowych wyrobów nimi objętych, mimo że w wykazie norm sygnowanym przez PKN wydania te oficjalnie są zastąpione wersjami z 2014 r. i traktowane jako wycofane. Norma zharmonizowana oznacza normę europejską przyjętą na podstawie złożonego przez Komisję wniosku do celów zastosowania prawodawstwa harmonizacyjnego Unii. Jednym z wymogów koniecznych do uznania normy za normę zharmonizowaną jest, aby jej tytuł i numer zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, a wersje z 2014 r. nie znalazły się dotychczas w takim wykazie.

>>> Rynek pokryć dachowych w Polsce

>>> Konstruowanie dachów płaskich – przykłady błędów oraz prawidłowych rozwiązań

Fot. 1. Przykłady wyrobów paroprzepuszczalnych (fot. autorki)

Kolejnym dyskusyjnym problemem są terminy „nieciągłe pokrycie dachowe” i „wyrób podkładowy do ścian”. Oba sformułowania są bezpośrednimi tłumaczeniami z języka angielskiego (roof covering products for discontinuous laying, underlays for walls) przyjętymi w polskich wersjach norm europejskich. Pierwszy z nich oznacza jedynie, że wyroby te nie są klejone na zakładach i absolutnie nie sankcjonuje możliwości ułożenia pokrycia w sposób bezładny, niegwarantujący szczelności na działanie wody. Zapewnienie szczelności takich przekryć dachowych układanych na powierzchni omawianych warstw spodnich na połaciach dachowych o dużych spadkach, tzn. powyżej 20%, gwarantowane jest przez poprawne wykonanie zakładek poszczególnych profili, płyt, kształtek, dachówek itp. Należy pamiętać, że to wyroby pokrywcze mają za zadanie zapewnienie szczelności pokrycia, a nie warstwa leżąca poniżej.

W przypadku ścian cytowana w normie warstwa podkładowa powinna być rozumiana jako jedna z warstw występująca w przekroju elewacji wentylowanej z okładzinami ceramicznymi, kamiennymi, włóknisto-cementowymi, z laminatów wysokociśnieniowych HPL oraz z metali. Miejsca ułożenia wspomnianych wyrobów podkładowych pokazano na rys. 1 i 2.

Rys. 1. Przykładowy schemat elewacji wentylowanej: 1 – okładzina elewacyjna, 2 – ruszt, 3 – folia paroprzepuszczalna, 4 – termoizolacja, 5 – ściana zewnętrzna budynku, 6 – szczelina wentylacyjna, 7 – przepływające powietrze, 8 – wysięg rusztu [4]	Warstwy pokryć dachowych. Rys. 2. Przykładowy układ warstw przekrycia dachowego z pokryciem z dachówki ceramicznej lub cementowej: 1 – łata, 2 – kontrłata, 3 – krokiew narożna, 4 – termoizolacja, 5 – uchwyt łaty kalenicowej, 6 – folia paroizolacyjna, 7 – folia paroprzepuszczalna, 8 – szczelina wentylacyjna, 9 – uszczelniająca taśma kalenicowa, 10 – pokrycie dachowe – dachówka, 11 – gąsior [5]

Po wyjaśnieniu wątpliwości formalnych i terminologicznych czas na omówienie zapisów technicznych znajdujących się w wymienionych normach. Oba dokumenty są omawiane łącznie, ponieważ dotyczą tych samych wyrobów i odróżnia je jedynie miejsce ich stosowania w obrębie konstrukcji budynku. Dlaczego te same wyroby ujęte są w dwóch normach? Takie założenie dotyczy wszystkich norm zharmonizowanych tworzonych przez Komitet Techniczny CEN TC 254, który opracowuje odrębne dokumenty dla tych samych wyrobów, lecz przeznaczonych do stosowania w różnych miejscach budynków i budowli.

Sprawdź: Produkty budowlane

Reasumując, obie normy precyzują właściwości wyrobów, których zadaniem jest:

• ochrona przekrycia dachowego i ściany przed podmuchami wiatru;
• zabezpieczenie warstwy termoizolacyjnej przed kroplami wody pojawiającymi się w cyklu dobowym na spodniej stronie pokrycia, wywołanymi nagłą zmianą temperatur, lub między elementami elewacyjnymi podczas opadów deszczu, którym towarzyszy ssanie wiatru;
• zabezpieczenie warstwy izolacji termicznej przed kurzem wnikającym w obrębie zakładów elementów pokrycia dachowego lub ściennych elementów elewacyjnych;
• umożliwienie ewentualnego odparowania wilgoci zgromadzonej w obrębie warstwy termoizolacyjnej.

Spełnienie ww. funkcji wymaga zastosowania w obrębie tej warstwy wyrobu paroprzepuszczalnego lub jednostronnie paroprzepuszczalnego [6] umożliwiającego odprowadzenie pary wodnej przenikającej z pomieszczeń. Mimo że tą drogą przenika niewielka ilość wilgoci, to przy nieprawidłowym układzie warstw ściennych i dachowych może następować trwałe zawilgocenie przekrycia lub ściany w wyniku kondesacji pary wodnej. Prawidłowy układ warstw powinien więc się składać z materiałów o niskiej paroprzepuszczalności od strony wnętrza pomieszczeń i o wysokiej po stronie zewnętrznej. Przestrzeganie tej zasady staje się szczególnie istotne, gdy w ścianie lub w przekryciu dachowym zastosowano materiał charakteryzujący się jednocześnie wysoką izolacyjnością termiczną i małym oporem dyfuzyjnym, np. wełnę mineralną. Osłonięcie takiego materiału paroszczelną warstwą od zewnątrz spowoduje wykraplanie się pary wodnej wewnątrz ocieplenia, co wpłynie również na obniżenie termoizolacyjności przegrody [7].

Więcej przeczytasz w artykule zamieszczonym w nr 4 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”

dr inż. Barbara Francke Instytut Techniki Budowlanej

Bibliografia

1. PN-EN 13859-1:2010 Elastyczne wyroby wodochronne – Definicje i właściwości wyrobów podkładowych – Część 1: Wyroby podkładowe do nieciągłych pokryć dachowych.
2. PN-EN 13859-2:2010 Elastyczne wyroby wodochronne – Definicje i właściwości wyrobów podkładowych – Część 2: Wyroby podkładowe do ścian.
3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (Unii Europejskiej), Construction Product Regulation (CPR.) 305/2011, przyjęte 9 marca 2011 r. i opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 4 kwietnia 2011.
4. L. Runkiewicz, O. Kopylow, J. Sieczkowski, Elewacje wentylowane. Diagnostyka stanu technicznego, Instytut Techniki Budowlanej, seria: Instrukcje Wytyczne Poradniki, Warszawa 2021.
5. B. Francke, Nowoczesne hydroizolacje budynków. Pokrycia dachowe, monografia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.
6. J. Sowińska, Trwałość folii paroprzepuszczalnych pod nieciągłe pokrycia dachowe na podstawie PN-EN 13859-1, „Materiały Budowlane”nr 6/2012.
7. C. Jankowski, Rodzaje okładzin elewacyjnych, https://budownictwob2b.pl/przegrody/baza-wiedzy/elewacje/23104-rodzaje-okladzin-elewacyjnych, dostęp: 27.01.2022.
8. Sowińska i inni, Analiza norm europejskich dotyczących rozwiązań hydroizolacyjnych, praca badawcza, ITB, Warszawa 2021.
9. PN-EN 1504-2:2006 Wyroby i systemy do ochrony i napraw konstrukcji betonowych – Definicje, wymagania, sterowanie jakością i ocena zgodności – Część 2: Systemy ochrony powierzchniowej betonu.