W Ministerstwie Rozwoju i Technologii trwają prace nad rozwiązaniami prawnymi, które umożliwią budowę tzw. przydomowych schronów i ukryć doraźnych. Został także przygotowany projekt wymagań technicznych dla tego typu budowli.
W powszechnie obowiązujących w Polsce przepisach prawa (ustawy, rozporządzenia) nie istnieje żadna definicja schronu. W latach 90. utraciły ważność instrukcje budowlane Inspektoratu Obrony Cywilnej Kraju oraz zarządzenia Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, które definiowały te pojęcia. Jedynym aktem rangi urzędowej jest Zarządzenie nr 145/2022 Wojewody Podlaskiego z dnia 18 października 2022 r. w sprawie ustalenia zakresu przygotowania warunków do ochrony ludności na wypadek wojny [1].
W związku z wejściem w życie 23 kwietnia 2022 r. Ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny [2] podstawę prawną1 stracił również najnowszy akt urzędowy, który określał wymagania techniczne dla schronów i ukryć, czyli: Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budowle ochronne [3] (załącznik do Wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z 4 grudnia 2018 r. w sprawie zasad postępowania z zasobami budownictwa ochronnego [4]). Stanowi on jednak nadal ważne źródło wiedzy technicznej, w oparciu o które zaleca się projektować i utrzymywać budowle ochronne do czasu wydania nowych aktów prawnych. Wytyczne [4] zostały również przywołane we wspomnianym zarządzeniu [1].
Fot. 1. Przykład obiektu o podwójnej funkcji: parking podziemny zaprojektowany jako schron. Fot. © MoiraM – stock.adobe.com
Zgodnie z wytycznymi Szefa Obrony Cywilnej Kraju [4]:
- schron jest budowlą ochronną o obudowie konstrukcyjnie zamkniętej, hermetycznej, zapewniającej ochronę osób, urządzeń, zapasów materiałowych lub innych dóbr materialnych przed założonymi czynnikami rażenia oddziałującymi ze wszystkich stron;
- ukrycie jest budowlą ochronną niehermetyczną, wyposażoną w najprostsze instalacje, zapewniającą ochronę osób, urządzeń, zapasów materiałowych lub innych dóbr materialnych przed założonymi czynnikami rażenia oddziałującymi z określonych stron.
>>> Planowanie przestrzenne według nowych przepisów
>>> Reforma warunków techniczno-budowlanych
>>> Lokowanie stacji bazowych telefonii komórkowej w obrębie lotnisk
17 sierpnia 2023 r. Sejm RP uchwalił i przekazał do Senatu ustawę o zasadach udzielania przez Skarb Państwa gwarancji za zobowiązania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, która nowelizuje Ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane [5]. Jeżeli ustawa wejdzie w życie, to na podstawie zgłoszenia robót będzie można zbudować przydomowy schron lub ukrycie w formie wolnostojącej, o powierzchni użytkowej do 35 m2. Co istotne, ustawa wprowadza również definicje przydomowego schronu i ukrycia, które merytorycznie są zbieżne z przytoczonymi wcześniej definicjami budowli ochronnych. W Ministerstwie Rozwoju i Technologii trwają obecnie prace nad projektem rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać przydomowe schrony i przydomowe ukrycia doraźne o powierzchni użytkowej do 35 m2 oraz ich usytuowanie. Rozporządzenie ma wejść w życie po ostatecznym uchwaleniu zmian w Prawie budowlanym. Z kolei w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji powstaje projekt rozporządzenia dla wszystkich schronów i ukryć. Aktualnie nie ma określonej perspektywy czasowej wydania tego aktu prawnego. Do czasu wejścia w życie tych przepisów budowa schronów i ukryć podlega przepisom ogólnym zawartym w ustawie – Prawo budowlane [5] oraz Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [6].
1 § 2 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin (Dz.U. z 2002 r. nr 96 poz. 850).
W dalszej części artykułu:
Budowa schronów i ukryć wolnostojących
Budowa schronów i ukryć będących częścią budynku
Przystosowanie istniejących pomieszczeń do wymagań schronu lub ukrycia
Podstawowe zagadnienia projektowe
Problemy w praktyce projektowej
Cały artykuł dostępny jest w numerze 9/2023 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”
mgr Michał Szafrański
członek Zespołu do opracowania rozwiązań dotyczących przydomowych schronów i przydomowych ukryć doraźnych przy Ministerstwie Rozwoju i Technologii
mgr inż. Franciszek Wołoch
członek Zespołu do opracowania rozwiązań dotyczących przydomowych schronów i przydomowych ukryć doraźnych przy Ministerstwie Rozwoju i Technologii; główny konstruktor w schronienia.com
Literatura
- Zarządzenie nr 145/2022 Wojewody Podlaskiego z dnia 18 października 2022 w sprawie ustalenia zakresu przygotowania warunków do ochrony ludności na wypadek wojny, https://puw.bip.gov.pl/ zarzadzenia-wojewody-podlaskiego-z-2022-roku/ zarzadzenie-nr-145-2022-wojewody-podlaskiego-z-dnia-18-pazdziernika-2022-r.html.
- Ustawa z dnia 11 marca 2022 o obronie Ojczyzny (Dz.U. z 2022 r. poz. 655 ze zm.).
- Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budowle ochronne – Załącznik do Wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 4 grudnia 2018 w sprawie zasad postępowania z zasobami budownictwa ochronnego.
- Wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 4 grudnia 2018 r. w sprawie zasad postępowania z zasobami budownictwa ochronnego.
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 682).
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1225).
