W artykule poruszony został przypadek prowadzenia samowolnych prac rozbiórkowych zamiast robót zabezpieczających.
W jednym z miast miała miejsce katastrofa budowlana, polegająca na zawaleniu się części (ok. 5%) dachu nieużytkowanej hali produkcyjnej. Hala – a właściwie zespół hal o powierzchni blisko 21 000 m² – wykonana została w konstrukcji stalowej jako obiekt trzynawowy z zewnętrznymi ścianami prefabrykowanymi i dachem krytym blachą trapezową, ocieplonym płytami z wełny mineralnej, pokrytym papą.
Fot. stock.adobe/169169
Po zakończeniu prac komisji powołanej w celu ustalenia przyczyn i okoliczności zaistniałej katastrofy, powiatowy inspektor nadzoru budowlanego wydał decyzję nakazującą właścicielowi obiektu usunięcie lub skuteczne zabezpieczenie wszystkich luźnych elementów budynku, mogących stwarzać zagrożenie, zwłaszcza w razie wystąpienia czynników zewnętrznych oddziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, oraz zabezpieczenie budynku przed wejściem osób postronnych, a także odpowiednie oznakowanie celem zabezpieczenia obiektu budowlanego do czasu wykonania robót doprowadzających go do stanu właściwego lub jego rozbiórki. Na realizację tych czynności został wyznaczony termin trzech miesięcy.
Po uzyskaniu informacji o prowadzeniu prac rozbiórkowych przekraczających zakres decyzji powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, pracownicy inspektoratu przeprowadzili kolejną kontrolę. W jej trakcie stwierdzono, że na części dachu prowadzone były prace związane z demontażem pokrycia papowego i ocieplenia. Według oświadczenia przedstawiciela właściciela były to roboty zabezpieczające cały obiekt przed kolejną katastrofą budowlaną, tj. usuwanie luźnych elementów dachu i ścian. W ocenie pracowników PINB na dzień kontroli do zakończenia robót wynikających z decyzji pozostało:
1) usunięcie luźnych elementów poszycia ścian zewnętrznych na ścianie szczytowej oraz poszycia na dachu w tym obszarze,
2) wywóz śmieci zgromadzonych wewnątrz hal,
3) prawidłowe zabezpieczenie obiektu i terenu przed dostępem osób postronnych oraz jego oznakowanie.
Przedstawiciel właściciela obiektu, posiadający stosowne uprawnienia, podjął obowiązki kierownika na przedmiotowej budowie w celu uporządkowania i zabezpieczenia obiektu do czasu rozbiórki przedmiotowej hali. Kierownik budowy oświadczył jednocześnie, iż roboty były i nadal będą realizowane zgodnie z decyzją PINB.
>>> Obowiązki kierownika budowy przy pracach rozbiórkowych i wyburzeniowych
>>> Odpowiedzialność kierownika budowy w zakresie BHP na budowie
>>> Bezpieczny kierownik budowy
Po około miesiącu powiatowy inspektor nadzoru budowlanego ponownie został powiadomiony o wykonywaniu demontażu stalowych części konstrukcyjnych hali, wykraczającym poza zakres przytaczanej decyzji. Jeszcze w tym samym dniu pracownicy PINB przeprowadzili oględziny, potwierdzając rozpoczęcie samowolnych robót rozbiórkowych z przekroczeniem zakresu robót budowlanych nakazanych decyzją PINB. Podczas przeprowadzonych w obiekcie oględzin stwierdzono, że w hali od strony północnej zdjęto z dachu poszycie wykonane z blachy i zdemontowano też część ściany od strony zachodniej. Na części dachu hali od strony północno-zachodniej zdjęto warstwy papy oraz wełny mineralnej.
W konsekwencji tych oględzin powiatowy inspektor nadzoru budowlanego wydał postanowienie wstrzymujące prowadzone roboty budowlane wykonywane w hali, a w szczególności rozbiórkę dachu oraz części ściany od strony zachodniej, bez wymaganego prawem pozwolenia na rozbiórkę. Ponadto nakazano zabezpieczyć wykonane roboty zgodnie z obowiązującymi przepisami tak, aby nie powodowały zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia. Jednocześnie nałożono na inwestora obowiązek przedłożenia w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego w terminie 30 dni od doręczenia postanowienia oceny stanu technicznego hali, sporządzonej przez osobę legitymującą się uprawnieniami budowlanymi i należącą do właściwej izby samorządu zawodowego.
W związku z niezłożeniem w wyznaczonym terminie wymaganej ww. postanowieniem dokumentacji, PINB wydał decyzję nakładającą na inwestora obowiązek wykonania i przedłożenia inwentaryzacji wykonanych samowolnie robót rozbiórkowych z oceną stanu technicznego hali, sporządzonej przez osobę legitymującą się wymaganymi uprawnieniami budowlanymi i należącą do właściwej izby samorządu zawodowego. Inwentaryzacja winna określać zakres wykonanych robót rozbiórkowych bez pozwolenia właściwego organu, aktualny stan techniczny obiektu budowlanego, a w przypadku stwierdzonych nieprawidłowości – rozwiązania mające na celu ich usunięcie.
Od powyższej decyzji złożone zostało odwołanie do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, który uchylił zaskarżoną decyzję powiatowego inspektora nadzoru budowlanego w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji, w wyniku powołania się na błędne przepisy ustawy Prawo budowlane w zakresie nałożenia na inwestora obowiązku sporządzenia opinii technicznej. W uzasadnieniu swojej decyzji Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego potwierdził fakt, że: „…przystąpiono do rozbiórki ww. hali z uwagi na jej nieodpowiedni stan techniczny, wykraczając poza postanowienia decyzji powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, wydanej po katastrofie budowlanej”.
W wyniku kolejnego pisemnego zgłoszenia pracownicy PINB dokonali ponownie oględzin obiektu budowlanego. Stwierdzono, że nadal była prowadzona rozbiórka poszycia dachu. Z części pokrycia hali, która nie została do końca rozebrana, zostały zdemontowane warstwy izolacyjne (papa i wełna). W kolejnej części została zdemontowana także blacha trapezowa. Na dachu pozostały świetliki w większości bez oszklenia. Na krawędziach przy świetlikach zostały nieusunięte fragmenty blachy trapezowej i pokrycia dachowego. W trakcie oględzin pracownicy PINB ustalili, że wykonawcą robót jest firma, która otrzymała zlecenie na rozbiórkę całej hali.
>>> Inżynieria zarządzania budową
>>> BHP na budowie. Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem
>>> Najczęstsze błędy kierowników budów
>>> Powołanie kierownika budowy po nowelizacji Prawa budowlanego
>>> Praktyka i zagrożenia kierowania budową
>>> Rezygnacja kierownika budowy
Przeprowadzone kontrole potwierdziły, że od momentu wydania przez powiatowego inspektora nadzoru budowlanego postanowienia o wstrzymaniu robót prace rozbiórkowe były nadal prowadzone, co skutkowało rozbiórką prawie całego pokrycia dachu. W związku z tym PINB skierował do okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej kierownika budowy, który, posiadając uprawnienia do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, prowadził prace rozbiórkowe bez wymaganych prawem decyzji i dokumentacji. W trakcie postępowania wyjaśniającego, prowadzonego przez okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej, kierownik budowy przyznał się do zarzucanych mu czynów, jednak nazywał je „pracami zabezpieczającymi”.
OROZ skierował do okręgowego sądu dyscyplinarnego wniosek o ukaranie, zarzucając kierownikowi prowadzenie prac rozbiórkowych bez uzyskania niezbędnych decyzji oraz projektu na prace rozbiórkowe, jak również narażenie na utratę zdrowia lub życia robotników wykonujących tego rodzaju prace.
Należy pamiętać, że kierownik budowy pełniąc samodzielną funkcję techniczną jest zobowiązany do oceny ryzyka podczas wykonywania prac rozbiórkowych. Istnieje zasadnicza różnica między rozbiórką np. ścianki działowej a rozbiórką hali stalowej. Dodatkowo w omawianym przypadku nastąpiło częściowe zawalenie się ścian i dachu, co mogło spowodować inną niż w założeniach projektowych pracę elementów konstrukcyjnych.
Wykonanie postanowienia PINB, nakazującego ocenę stanu technicznego i określenie sposobu wykonania zabezpieczeń przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia (w naszym przypadku projektanta konstrukcji stalowych), pozwoliłoby prowadzić prace rozbiórkowe i zabezpieczające zgodnie z prawem, a co ważniejsze w sposób bezpieczny dla pracowników.
Artykuł ukazał się w „Kwartalniku Budowlanym” – biuletynie informacyjnym Zachodniopomorskiej OIIB nr 1/21.
 |
mgr inż. Zygfryd Szkudlarek koordynator OROZ Zachodniopomorskiej OIIB |
