Odległości między budynkami a bezpieczeństwo pożarowe

W 2018 r. współautorka niniejszego artykułu napisała artykuł „Projekt budowlany – zatwierdzony, ale czy poprawny?” [4], stawiając pytania o faktyczną zgodność z przepisami projektów, dla których wydano pozwolenie na budowę, i decyzję taki projekt zatwierdzającą. Analiza licznych przypadków wskazuje, że zatwierdzenie projektu i wydanie pozwolenia na budowę wcale nie oznacza zgodności takiego projektu z przepisami. Obecnie zmienione Prawo budowlane, zezwalając na przedkładanie do pozwolenia na budowę projektu w stadium koncepcji (bo takie określenie należy zastosować do wymaganego obecnie do uzyskania pozwolenia na budowę zakresu dokumentacji), może jeszcze bardziej prowokować sytuacje niebezpieczne dla inwestora, a przede wszystkim dla użytkownika. Dodatkowo obserwuje się coraz liczniejsze sytuacje naciągania przepisów kosztem bezpieczeństwa oraz wykorzystywania luk prawnych, w tym przez deweloperów chcących usytuować jak najwięcej mieszkań na jak najmniejszej działce. Skutkuje to sytuacjami budzącymi niepokój.

Zobacz też:

• Jak zaizolować dom, by zapewnić bezpieczeństwo pożarowe?
• Sygnalizatory pożarowe – co warto o nich wiedzieć?
• Odporność ogniowa tymczasowych obiektów budowlanych
• Niepalne izolacje kabli i przewodów elektrycznych

Pomieszczenia przewidziane docelowo jako pokoje (pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi) opisuje się w projektach jako „garderoby” (czyli pomieszczenia nieprzeznaczone na stały pobyt ludzi), gdyż w rzeczywistości nie spełniają wymagań stawianych przez warunki techniczne dla pomieszczeń służących stałemu pobytowi ludzi. Urzędnik nie ma uprawnień, by kwestionować projekt, w którym oprócz pokoju, salonu z aneksem kuchennym i łazienki są dwie garderoby po 12, 13 m², a nieznający się na przepisach klient (który dodatkowo nie sprawdzi spójności oferty z zapisami projektu) zapłaci za mieszkanie 4-pokojowe. Kontrolować tego przecież nikt nie będzie po rozpoczęciu użytkowania – i tak oto nieuczciwy deweloper jest górą, a urzędnicy albo udają, że nic nie widzą, albo nie mają narzędzi do przeciwdziałania. I to mimo że nieuczciwy deweloper oficjalnie oferuje do sprzedaży mieszkania 4-pokojowe, choć do pozwolenia na budowę zgłosił projekt mieszkań dwupokojowych z dwoma garderobami.

Na jednej działce budowanych jest kilka budynków jednorodzinnych, często dwulokalowych, celem ominięcia zapisów planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji ustalającej warunki zabudowy dla budownictwa wyłącznie jednorodzinnego. W ten sposób na działkach przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne powstają budynki zamieszkane de facto przez 10 lub nawet więcej rodzin. Z chęci wykorzystania gruntu w jak największym stopniu oraz z powodu luk w przepisach budynki „jednorodzinne” sytuowane są w odległościach znacznie mniejszych niż wymagane dla obiektów sytuowanych na oddzielnych działkach przy jednoczesnym braku spełnienia zasad bezpieczeństwa pożarowego.

Fot. 2. Budynki „jednorodzinne”, w tym dwulokalowe, usytuowane na jednej działce

Nieprzypadkowo kwestie z zakresu bezpieczeństwa pożarowego uwzględniane są przez przepisy dotyczące m.in. odległości między budynkami. Zgodnie z rozporządzeniem [1] obiekty budowlane jako całość oraz ich poszczególne części muszą się nadawać do użycia zgodnie z ich zamierzonym zastosowaniem, przy czym należy szczególnie wziąć pod uwagę zdrowie i bezpieczeństwo osób mających z nimi kontakt przez cały cykl życia tych obiektów. Przy normalnej konserwacji obiekty budowlane muszą spełniać siedem wymagań podstawowych przez gospodarczo uzasadniony okres użytkowania, wśród których bezpieczeństwo pożarowe jest wymienione jako drugie, zaraz po nośności i stateczności. Zapisy z zakresu bezpieczeństwa pożarowego wymagają, aby obiekty budowlane były zaprojektowane i wykonane w taki sposób, żeby w przypadku wybuchu pożaru:

• nośność konstrukcji została zachowana przez określony czas;
• powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach budowlanych było ograniczone;
• rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty budowlane było ograniczone;
• osoby znajdujące się wewnątrz mogły opuścić obiekt budowlany lub być uratowane w inny sposób;
• uwzględnione było bezpieczeństwo ekip ratowniczych.

Trzecie z wymienionych wymagań odnosi się do minimalnych odległości między budynkami, mających uniemożliwić rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie budynki, co powoduje, że bezpieczeństwo pożarowe odgrywa kluczową rolę w omawianych w artykule przypadkach.

W dalszej części artykułu:

• Gęsta zabudowa a bezpieczeństwo pożarowe
• Odległości między budynkami – przepisy
• Niewłaściwe odległości między budynkami – przykłady

mgr inż. Ewa Ingeborga Kotwica

dr inż. Paweł Sulik Instytut Techniki Budowlanej

Literatura

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.U. UE 4.4.2011 L 88).
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 i z 2017 r. poz. 2285).
3. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 1994 r. Nr 89, poz. 414, Dz.U. z 2020 r. poz. 1333, 2127).
4. I. Kotwica, Projekt budowlany – zatwierdzony, ale czy poprawny?, „Dekarz&Cieśla” nr 2/2018.
5. I. Kotwica, P. Sulik, T. Nowak, Obiekt o konstrukcji drewnianej – od pomysłu przez przepisy do realizacji, „Inżynier Budownictwa” nr 9/2020.
6. P. Sulik, E.I. Kotwica, Od pomysłu przez przepisy do realizacji – bezpieczeństwo pożarowe budynków o konstrukcji drewnianej, „Inżynier Budownictwa” nr 10/2020.

Sprawdź: Produkty budowlane