Jakie oczekiwania mają młodzi inżynierowie wobec rynku pracy w budownictwie

Polskie budownictwo to sektor gospodarki, który rósł przez ostanie dwie dekady, dając obecnym i przyszłym pracownikom duże szanse rozwoju. Jest to branża zróżnicowana pod względem specjalności, a ponadto w każdej z nich można się rozwijać w obszarze projektowania, wykonawstwa czy zarządzania projektami. Budownictwo oferuje więc młodym inżynierom różnorodne możliwości wyboru ścieżki zawodowej, a dodatkowo w bardzo wielu przypadkach można tę ścieżkę w trakcie kariery zmienić bez utraty istotnych kompetencji i konieczności rozpoczynania nauki od początku.

Branża budowlana poza swoimi zaletami ma oczywiście także pewne mankamenty, których przyszli inżynierowie budownictwa powinni być świadomi. Praca w budownictwie często wiąże się z koniecznością wyjazdów służbowych, pracy w delegacji, nienormowanym czasem pracy, nierzadko z pracą w godzinach nadliczbowych, co utrudnia work-life balance. Dodatkowo konieczność znajomości lokalnego prawa budowlanego może utrudniać swobodne przemieszczanie się w celach zawodowych pomiędzy poszczególnymi krajami.

Pomimo że niektórzy kandydaci na studia wskazują, iż budownictwo wydaje im się branżą nieinnowacyjną i anachroniczną, to od 2019 r. obserwowany jest wzrost liczby osób rozpoczynających naukę na studiach stacjonarnych pierwszego i drugiego stopnia na kierunkach z nią związanych. Jest to zjawisko zdecydowanie napawające optymizmem, ponieważ zapotrzebowanie na wysoko wyspecjalizowaną kadrę inżynierską i kierowniczą w niemal wszystkich obszarach budownictwa ciągle rośnie.

Fot. stock.adobe.com/mojo_cp

Plany zawodowe

Studenci oraz absolwenci studiów technicznych, którzy chcą związać swoją przyszłość z branżą budowlaną, często już w trakcie nauki są ukierunkowani na rozwój w ramach ściśle określonej ścieżki zawodowej. Zgodnie z przeprowadzonym  przez  HRK  badaniem „Młodzi Inżynierowie 2022” spośród 1182 ankietowanych 36% osób chciałoby rozpocząć karierę zawodową w projektowaniu, 30% – w wykonawstwie z ramienia wykonawcy, 16% – w zarządzaniu w budownictwie, a 13% – w wykonawstwie z ramienia nadzoru inwestorskiego (rys. 1).

Rys. 1. Struktura odpowiedzi ankietowanych na pytanie o preferowaną specjalizację

Badanie pokazało więc, że preferowanym kierunkiem rozwoju wśród absolwentów i młodych specjalistów jest projektowanie.

Wyniki te nie powinny być zaskoczeniem, ponieważ praca w biurze projektowym czy zespole projektowym w firmie wykonawczej dla wielu osób jest bardziej atrakcyjna ze względu na swoją specyfikę. Ma ona w większości wypadków charakter stacjonarny, a wyjazdy w delegacje (jeśli w ogóle się pojawiają) są incydentalne (tab. 1).

Tab. 1. Gotowość do pracy w delegacji a wiek osób biorących udział w badaniu

Dodatkowo projektanci mają dużą styczność z oprogramowaniem specjalistycznym oraz wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań, takich jak BIM (ang. Building Information Modeling). W dobie powszechnej cyfryzacji oraz globalizacji możliwość pracy z najnowszą technologią jest z pewnością wartością dodaną dla przyszłych i obecnych pracowników.

Uczestnicy badania zostali też zapytani o preferencje rozwojowe w odniesieniu do poszczególnych segmentów w obszarze budownictwa. Zdecydowana większość, bo 63% ankietowanych, wskazała, że najbardziej atrakcyjna jest dla nich branża konstrukcyjno-budowlana. Pozostałe obszary nie cieszą się tak dużym zainteresowaniem. Budownictwo specjalistyczne (w tym geotechnika, hydrotechnika, roboty wyburzeniowe) jest interesującym kierunkiem rozwoju jedynie dla 15% studentów i absolwentów, podobnie jak branża drogowa. Na pracę w branży instalacji sanitarnych zdecydowałoby się 13% ankietowanych, a odpowiednio po 11% podjęłoby pracę w sektorze budownictwa przemysłowego, odnawialnych źródeł energii i branży mostowej (rys. 2).

Rys. 2. Struktura odpowiedzi na pytanie o preferowaną branżę

Jakie oczekiwania mają młodzi inżynierowie wobec pracodawców

Z perspektywy rekrutera należy stwierdzić, że oczekiwania kandydatów zmieniają się niezwykle dynamicznie w zależności od aktualnej sytuacji rynkowej, gospodarczej czy geopolitycznej. Rok 2020 był oczywiście przełomowy i w związku z wybuchem pandemii COVID-19 pracownicy znacznie rzadziej podejmowali rozmowy o zmianie miejsca pracy. Kandydaci zaczęli częściej oczekiwać od potencjalnego pracodawcy możliwości całkowitej lub częściowej pracy zdalnej. Bardzo duże znaczenie zaczęła mieć prywatna opieka medyczna, ubezpieczenie na życie czy możliwość zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony, z pominięciem okresu próbnego. Oczekiwania wobec pracodawców często są różne w zależności od wieku, płci czy wyboru konkretnej ścieżki rozwoju przez kandydatów.

Jakie czynniki mają więc największy wpływ na decyzję kandydata o przyjęciu lub odrzuceniu danej oferty pracy?

Zgodnie z raportem „Młodzi Inżynierowie 2022” na pierwszym miejscu jest oczywiście wynagrodzenie. Wśród ankietowanych (studentów, absolwentów i młodych specjalistów chcących rozwijać się w branży budowlanej) aż 87% osób wskazało, iż przy wyborze pracodawcy i konkretnej oferty pracy zwraca szczególną uwagę na zarobki. Lokalizacja miejsca pracy, a co za tym idzie – czas dojazdu z miejsca zamieszkania okazał się istotny dla niespełna połowy uczestników badania (45%). Na trzecim miejscu ankietowani wskazywali atmosferę i środowisko pracy (43%), a na czwartym – godziny pracy oraz łączny miesięczny wymiar czasu pracy (38%). Co ciekawe, dopiero na piątym miejscu (z wynikiem 32%) wskazana została możliwość zdobycia uprawnień budowlanych. Mogłoby się wydawać, że rozwój w branży budowlanej bez uprawnień jest wręcz niemożliwy, jednak wyniki badania wskazały, że młodzi inżynierowie nie są aż tak bardzo ukierunkowani na ich uzyskanie (przynajmniej na początku ścieżki zawodowej), a pozostałe cztery czynniki są dla nich bardziej istotne przy wyborze danego pracodawcy.

>>> e-CRUB, czyli Elektroniczny Centralny Rejestr osób posiadających Uprawnienia Budowlane

>>> Wykorzystanie wizerunku i danych kontaktowych inżyniera

>>> Jak zdobyć uprawnienia budowlane w 2022 roku?

>>> Rodzaje i specjalności uprawnień budowlanych

Kandydaci podejmują decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu danej oferty pracy również na podstawie szczegółowych warunków zatrudnienia, w tym formy zatrudnienia oraz oferowanych przez pracodawcę benefitów. Wyniki badania wprost wskazały, że preferowaną formą zatrudnienia przez młodych inżynierów jest umowa o pracę. Została ona wskazana przez 92% ankietowanych, co świadczy o tym, że zdecydowanie stawiają oni na stabilność zatrudnienia oraz możliwość korzystania ze wszystkich świadczeń przewidzianych dla pracowników w Kodeksie pracy.

W badaniu przeprowadzonym przez HRK ankietowani zostali poproszeni o ocenę atrakcyjności wymienionych benefitów w skali od 1 do 5, gdzie 5 jest oceną najwyższą i oznacza, że dany benefit jest najbardziej pożądany i atrakcyjny dla kandydata. Jak się okazało, największe znaczenie dla młodych inżynierów ma atrakcyjny system premiowy (ocena: 4,60), co potwierdza obserwację, że pracownicy w branży budowlanej chcą mieć realny wpływ na wysokość swojego wynagrodzenia, a transparentny system premiowania jest dla nich dodatkową motywacją do osiągania określonych przez pracodawcę celów. Na drugim miejscu znalazły się dodatki za pracę w delegacji (ocena: 4,39), następna w kolejności była opieka medyczna (ocena: 4,32). Respondenci wysoko ocenili dofinansowanie udziału w kursach i szkoleniach (ocena: 4,21), posiadanie samochodu służbowego (ocena: 4,05) oraz ubezpieczenie na życie (ocena: 3,99).

Jakie oczekiwania finansowe ma młody inżynier?

Rosnące zapotrzebowanie na wyspecjalizowaną kadrę inżynierską i kierowniczą w branży budowlanej ma niewątpliwie wpływ na poziom oczekiwań finansowych kandydatów. Pracodawcy nierzadko muszą konkurować ze sobą w walce o kandydatów, proponując coraz to atrakcyjniejsze warunki zatrudnienia, w tym wyższe wynagrodzenie. Na ciągły wzrost przeciętnego wynagrodzenia pracowników w branży budowlanej ma również wpływ presja płacowa spowodowana rosnącą inflacją.

Na jakim poziomie kształtują się w tym momencie oczekiwania finansowe młodych inżynierów? Ponad połowa ankietowanych (57%) uczestniczących w badaniu przeprowadzonym przez HRK chciałaby zarabiać powyżej 5001 zł netto, a z kolei wynagrodzenie w przedziale 4001–5000 zł netto byłoby satysfakcjonujące jedynie dla 29% osób. Oczekiwania finansowe poniżej 4000 zł netto ma zaledwie 14% respondentów.

Poziom oczekiwań finansowych kandydatów do pracy w każdej branży zależy od bardzo wielu czynników. W samym budownictwie wynagrodzenia osób na równorzędnych stanowiskach, ze zbliżonym doświadczeniem, ale w różnych specjalizacjach potrafią różnić się o kilkadziesiąt procent. Niemniej jednak analizując wyniki badania „Młodzi Inżynierowie 2022”, można zauważyć bardzo silną zależność pomiędzy wiekiem respondentów a ich oczekiwaniami finansowymi (tab. 2).

Tab. 2. Oczekiwania dotyczące wysokości wynagrodzenia a wiek badanych osób

Liczba osób wskazujących najwyższy poziom oczekiwanych zarobków (powyżej 5001 zł netto) rośnie wraz z wiekiem. Podczas gdy 37% osób w wieku 19–20 lat wskazywało oczekiwania powyżej 5001 zł netto, dla grupy 25–26 lat i 27–28 lat było to odpowiednio 59% i 72%, natomiast w grupie powyżej 28 lat odsetek osób wynosił aż 88%. Ma to oczywiście bezpośredni związek z poziomem doświadczenia zawodowego – osoby powyżej 25 lat mają już najczęściej za sobą pierwsze doświadczenia w branży, dzięki czemu są w stanie wnieść dużo większą wartość do organizacji niż osoba bez doświadczenia zawodowego.

Kobiety w branży budowlanej

Budownictwo to branża, w której pracuje zdecydowanie mniej kobiet niż mężczyzn. W grudniu 2021 r. wśród członków Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa było zaledwie 12% kobiet. Nie jest to duża reprezentacja, ale pracodawcy coraz częściej doceniają kandydatki, które chcą związać swoją przyszłość z tą branżą. Wielu klientów firm rekrutacyjnych bardzo pozytywnie wypowiada się o posiadaniu w organizacji pracownic, które często wnoszą „pierwiastek kobiecy” do zespołu i łagodzą obyczaje w środowisku budowlanym opanowanym przez mężczyzn, a ich kompetencje zawodowe oceniane są na równi z umiejętnościami i wiedzą ich kolegów po fachu. Jak w wielu sektorach rynku, tak również w budownictwie można zauważyć wiele różnic w planach zawodowych, preferencjach zatrudnienia oraz oczekiwaniach wobec pracodawcy pomiędzy kobietami a mężczyznami. Kobiety na tych samych stanowiskach i o podobnym doświadczeniu zawodowym mają często niższe oczekiwania finansowe niż ich koledzy po fachu. W wynikach badania HRK warto zauważyć, że najwyższy poziom oczekiwań finansowych (powyżej 5001 zł netto) ma 64% ankietowanych mężczyzn i jedynie 46% kobiet.

Poza różnicami w oczekiwaniach finansowych pomiędzy kobietami a mężczyznami należy zwrócić uwagę na różne preferencje wyboru określonej ścieżki rozwoju. Zawarta w raporcie „Młodzi Inżynierowie 2022” analiza danych dotyczących planów zawodowych z uwzględnieniem płci ankietowanych wykazała, iż kobiety znacznie chętniej wiążą swoją ścieżkę kariery z projektowaniem (43%) niż z wykonawstwem (34%). U mężczyzn proporcje są niemal odwrotne – największa część ankietowanych chce rozwijać się w obszarze wykonawstwa (45%), a swoją karierę z projektowaniem chce związać 31% ankietowanych mężczyzn.

Zestawienie to warto uzupełnić również o analizę różnic postrzegania atrakcyjności poszczególnych benefitów ze względu na płeć. We wskazanym raporcie wyszczególniono udział osób, które oceniły dany benefit pracowniczy możliwie najwyżej (ocena: 5). Zarówno kobiety, jak i mężczyźni docenili atrakcyjny system premiowy, dodatki za pracę w delegacji oraz dofinansowanie do kursów i szkoleń. Znaczące różnice pojawiają się w przypadku opieki medycznej, która ma duże znaczenie dla 71% kobiet i tylko 52% mężczyzn. Podobnie jest w przypadku posiadania pracowniczego ubezpieczenia na życie, którego oczekuje 58% kobiet i 41% mężczyzn.

>>> Historia Prawa budowlanego

>>> Krótka historia samorządu zawodowego inżynierów budownictwa

>>> Historia uprawnień budowlanych

Podsumowanie

Osoby, które decydują się na karierę w branży budowlanej, nie mają problemu z wejściem na rynek pracy. Przed nimi jest wiele możliwości wyboru specjalizacji oraz ścieżki zawodowej. Zarówno studenci, jak i absolwenci kierunków związanych z budownictwem mają konkretne oczekiwania wobec przyszłych pracodawców. Wielu osobom zależy na uzupełnieniu wiedzy teoretycznej, jaką zdobywają na uczelniach, o doświadczenie praktyczne, dlatego podejmują pracę zawodową już w trakcie studiów. Dzięki temu młodzi inżynierowie są świadomi blasków i cieni pracy w tej branży.

Patrycja Sidło recruitment business partner HRK Real Estate & Construction, HRK Energy