Głównym zadaniem drzwi przeciwpożarowych w przypadku wystąpienia pożaru jest zapewnienie bezpieczeństwa ewakuującym się użytkownikom oraz ekipom prowadzącym akcję ratowniczą. Stanowić mają także efektywną barierę dla ognia, dymu i wysokiej temperatury, dlatego powinny mieć odpowiednią klasę odporności ogniowej, związaną z izolacyjnością i szczelnością ogniową, oraz odpowiednią klasę dymoszczelności.
Polsce na przestrzeni kilku minionych lat nie mieliśmy do czynienia z dużymi pożarami obiektów budowlanych. W większości odnotowanych zdarzeń miały one charakter lokalny, obejmowały pojedyncze, ewentualnie sąsiednie mieszkania w wieżowcach. Brak spektakularnych pożarów w naszym kraju spowodowany jest m.in. dobrze określonymi, a zarazem miejscami dość wysoko postawionymi wymaganiami związanymi z bezpieczeństwem pożarowym. Jednym z elementów pełniących kluczową rolę w spełnieniu tych wymagań są drzwi przeciwpożarowe. Znajdują one zastosowanie głównie w budynkach użyteczności publicznej, takich jak galerie handlowe, kina, szkoły czy szpitale, a także w budynkach o znaczącej wysokości [1] czy budowlach o specjalnym przeznaczeniu, np. tunelach [2].
>>> Czy tunele drogowe w Polsce są dobrze zabezpieczone przed pożarami?
>>> Klasyfikacja ogniowa i badanie ognioodporności przepustów instalacyjnych
Drzwi przeciwpożarowe objęte są zharmonizowaną normą wyrobu PN-EN 16034:2014-11 [3]. Dokument ten opisuje charakterystyczne właściwości zamknięć otworów związane z odpornością ogniową i dymoszczelnością. W grupie europejskich norm wyrobu stanowi on nietypowy przypadek, gdyż paradoksalnie na jego podstawie nie jest możliwe zdefiniowanie danego wyrobu w sposób kompletny. Ponadto niezbędne jest zadeklarowanie (lub udowodnienie poprzez osiągnięcie odpowiednich wyników w precyzyjnie zdefiniowanych badaniach) dla tego samego wyrobu pozostałych zasadniczych, podstawowych charakterystyk zgodnie z dodatkową normą wyrobu. W zależności od rozpatrywanego wyrobu należy zatem skorzystać z odpowiedniej normy z grupy: PN-EN 14351-1 [4] (dla okien i drzwi zewnętrznych), PN-EN 14351-2 [5] (dla drzwi wewnętrznych), PN-EN 13241-1 [6] (dla bram) lub PN-EN 16361 [7] (dla drzwi z napędem).
>>> Sygnalizatory pożarowe – co warto o nich wiedzieć?
>>> Jak zintegrować systemy bezpieczeństwa pożarowego
>>> Kable i przewody elektryczne w budynkach – dobór pod kątem reakcji na ogień
Sprawdź: Produkty budowlane
Zgodnie z przywołaną normą wyrobu klasyfikację drzwi przeciwpożarowych wykonać należy według zasad przedstawionych w normie PN-EN 13501-2 [8].
Nadana klasa zależna jest od wyników przeprowadzonych badań odporności ogniowej, dymoszczelności oraz samoczynnego zamykania.
Co ciekawe, zgodnie z normą klasyfikacyjną, wszystkie z wymienionych powyżej cech dla danych drzwi określić można niezależnie. W przypadku deklarowania zarówno odporności ogniowej, jak i dymoszczelności jest to w miarę zrozumiałe. W warunkach rzeczywistego pożaru można wyobrazić sobie sytuację, w której drzwi najpierw poddane byłyby oddziaływaniu dymu o podwyższonej temperaturze, a dopiero po jakimś czasie musiałyby sprostać bezpośredniemu oddziaływaniu ognia, gdzie ujawniłyby się ich właściwości związane z odpornością ogniową. Nie będzie to jednak zjawisko na tyle częste jak przypadek, w którym drzwi przeciwpożarowe muszą zadziałać w prawidłowy sposób po wielokrotnych cyklach zamykania i otwierania.
Liczba cykli, którym poddane są drzwi w normalnym użytkowaniu, zależna jest od tego, w jakim obiekcie i miejscu są one wbudowane oraz od czasu ich użytkowania. Cykle te z kolei mogą mieć znaczący wpływ na właściwości ogniowe drzwi. Należy zatem postawić sobie pytanie: po jak długim czasie eksploatacji zamontowane drzwi przeciwpożarowe i/lub dymoszczelne zachowują deklarowany w chwili ich wbudowania poziom właściwości użytkowych, tj. jak długo zachowują zdolność projektowanej i wbudowanej przegrody ogniowej i/lub dymoszczelnej?
Niniejszy artykuł nie ma na celu odpowiedzi na postawione pytanie, a jedynie przybliżenie istniejącego problemu i być może wywołanie dyskusji wśród architektów, projektantów, inwestorów, producentów drzwi, rzeczoznawców czy też przedstawicieli laboratoriów badawczych, mającej na celu zwiększenie bezpieczeństwa pożarowego użytkowanych przez nas wszystkich obiektów budowlanych.
>>> Wpływ użytkowania na właściwości drzwi przeciwpożarowych
Zrozumienie istoty omawianego problemu wymaga przede wszystkim dokładnego poznania konstrukcji drzwi przeciwpożarowych. Ważne jest także zapoznanie się z metodologią poszczególnych badań oraz procedurą klasyfikacji. Wszystkie te zagadnienia, a także problemy związane z użytkowaniem drzwi przeciwpożarowych omówione zostaną w dalszej części artykułu.
W dalszej części artykułu:
Konstrukcja drzwi przeciwpożarowych
Badanie oraz klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej
Cały artykuł dostępny jest w numerze 2/2024 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”
Bartłomiej Sędłak
Instytut Techniki Budowlanej, Zakład Badań Ogniowych
Marzena Jakimowicz
Instytut Techniki Budowlanej, Zakład Inżynierii Elementów Budowlanych
Literatura
1. P. Sulik, B. Sędłak, P. Turkowski, W. Węgrzyński, Bezpieczeństwo pożarowe budynków wysokich i wysokościowych, „Budownictwo na obszarach
zurbanizowanych. Nauka, praktyka, perspektywy”, A. Halicka (red.), Politechnika Lubelska, 2014, s. 105–120.
2. P. Sulik, B. Sędłak, D. Izydorczyk, Odporność ogniowa i dymoszczelność drzwi przeciwpożarowych na wyjściach awaryjnych z tuneli – badania i klasyfikacja, „Logistyka”, nr 6, s. 10104–10113, 2014.
3. PN-EN 16034:2014-11 Drzwi, bramy i otwieralne okna – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne – Właściwości dotyczące odporności ogniowej i/lub dymoszczelności.
4. PN-EN 14351-1 Okna i drzwi – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne – Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne.
5. PN-EN 14351-2 Okna i drzwi – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne – Część 2: Drzwi wewnętrzne.
6. PN-EN 13241-1 Bramy – Norma wyrobu – Część 1: Wyroby bez właściwości dotyczących odporności ogniowej lub dymoszczelności.
7. PN-EN 16361 Drzwi z napędem – Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne – Drzwi, inne niż rozwierane, przeznaczone do zainstalowania z napędem.
8. PN-EN 13501-2 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków – Część 2: Klasyfikacja na podstawie wyników badań odporności ogniowej i/lub dymoszczelności, z wyłączeniem instalacji wentylacyjnej.
