Kiedy roboty budowlane należy kwalifikować jako samowolę budowlaną? Jak ustalić datę zakończenia robót? Kto jest wnioskodawcą w postępowaniu legalizacyjnym? PRZEPISY
Jakiego przedziału czasowego dotyczy obowiązywanie art. 49f ustawy – Prawo budowlane, tekst jednolity z 7 lipca 2020 r.?
Moim zdaniem dotyczy to okresu od 7 lipca 1994 r. do końca 2000 r.
Mam jednak wątpliwości co do statusu obiektów wybudowanych w okresie obowiązywania ustawy – Prawo budowlane (Pb) w latach 1974-1994 r. i wcześniej. Podam przykład.
W jednej z miejscowości gminy X w 1970 r. doszło do przekazania przez gromadzką radę nieczynnego budynku kolei wąskotorowej (stacji wybudowanej przed 1945 r.) na budynek dla miejscowej parafii na plebanię. W tamtym okresie proboszczowie czynili różne przebudowy i remonty na potrzeby plebanii funkcjonującej do dziś. Kuria nakazała proboszczom skorzystanie z art. 49f Pb i uzyskania stosownych pozwoleń na użytkowanie. Uważam, że wspomniany art. 49f nie ma zastosowania w nawiązaniu do art. 103 ust. 2 Pb. W tamtym okresie obowiązywały ustawa z 1959 r. oraz ustawa z lat 1974-1994, które miały inne wymagania co do sposobu odbioru budynków. W latach 1974-1994 wybudowano wiele osiedli i nie wymagano uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.
Czy dla tych obiektów będziemy musieli teraz uzyskiwać decyzje o pozwoleniu na użytkowanie?
Fot. stock.adobe/bluedesign
Odpowiedź na pierwsze z postawionych pytań wymaga ustalenia pewnych kwestii. W pierwszej kolejności należy określić, czy wykonane roboty budowlane należy kwalifikować jako samowolę budowlaną. Oczywiście odpowiedź na to pytanie powinna się opierać na regulacjach obowiązujących w okresie ich realizacji. Następnie trzeba ustalić datę zakończenia tych robót, a dokładniej czy zostały one zakończone przynajmniej 20 lat temu. Za zakończenie budowy obiektu budowlanego może być uznane doprowadzenie budowy do stanu, w którym – przynajmniej w części – będzie możliwe przystąpienie do użytkowania obiektu zgodnie z przeznaczeniem. Uznaniu budowy za zakończoną nie przeszkadza częściowy brak wykonania robót wykończeniowych, wyposażeniowych lub innych o podobnym charakterze, które mogą być wykonywane w użytkowanym obiekcie budowlanym (wyrok NSA z dnia 20 marca 1997 r., sygn. akt SA/Ka 2178/95). „Budowa zakończona” w rozumieniu art. 103 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane (Pb) z dnia 7 lipca 1994 r. jest to określenie stanu faktycznego budowy, tzw. samowoli budowlanej, przed dniem wejścia w życie nowego Pb (1 stycznia 1995 r.), a nie stanu zaawansowania budowy obiektu w wyniku wydania decyzji nakazującej wykonanie określonych zmian lub przeróbek (wyrok NSA z dnia 30 marca 1999 r., sygn. akt IV SA/543/97).
Są to podstawowe przesłanki dla zastosowania art. 49f obowiązującego obecnie Pb (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333).
Jeżeli odpowiedź jest podwójnie twierdząca, można przystąpić do dalszej analizy tego artykułu oraz jego zastosowania. Artykuł 49f ust. 2 Pb stanowi, że w przypadku robót budowlanych, o których mowa w art. 103 ust. 2 Pb, uproszczone postępowanie legalizacyjne prowadzi się na żądanie właściciela lub zarządcy tego obiektu. Natomiast art. 103 ust. 2 dopuszcza i zobowiązuje w odniesieniu do samowoli budowlanej stosowanie przepisów dotychczasowych, tj. przepisów ustawy Pb z dnia 24 października 1974 r., w stosunku do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie komentowanej ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem (czyli 1 stycznia 1995 r.) zostało wszczęte postępowanie administracyjne. W pojęciu przepisów dotychczasowych mieszczą się również akty wykonawcze do ustawy z 1974 r., szczególnie zaś rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki. Natomiast w uzasadnieniu sporządzonym przez ustawodawcę, w stosunku do zmian wprowadzonych nowelizacją z dnia 7 lipca 2020 r., czytamy, że w odniesieniu do starych samowoli budowlanych zrealizowanych przed wejściem w życie (przed 1 stycznia 1995 r.) obowiązującego Prawa budowlanego, do których co do zasady stosuje się przepisy ustawy – Prawo budowlane z dnia 24 października 1974 r., wprowadzono regulację, która daje możliwość właścicielowi lub zarządcy takiego obiektu budowlanego wystąpienia do organu nadzoru budowlanego z żądaniem wszczęcia uproszczonego postępowania legalizacyjnego. Dzięki temu właściciel lub zarządca będzie miał możliwość wyboru procedury korzystniejszej w danym przypadku. W związku z powyższym organ nadzoru budowlanego z urzędu będzie wszczynał postępowania na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 października 1974 r. Dopiero na wniosek właściciela lub zarządcy postępowanie będzie prowadzone na podstawie uproszczonego postępowania legalizacyjnego (art. 49f-49i ustawy Pb). Zwracam również uwagę, że „uzyskanie stosownych pozwoleń na użytkowanie” nie może być rozumiane jako uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, gdyż wydana decyzja legalizacyjna stanowi jednocześnie podstawę do użytkowania obiektu budowlanego.
Zastosowanie takiej regulacji uzasadnione jest obowiązkowym przedłożeniem w postępowaniu legalizacyjnym ekspertyzy technicznej potwierdzającej prawidłowość stanu technicznego takiego obiektu budowlanego, a w konsekwencji zapewniającej o bezpieczeństwie jego użytkowania.
W kwestii uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie dla osiedli mieszkaniowych, jeżeli regulacje prawne obowiązujące w tamtym okresie nie wymagały uzyskania takiej decyzji, a roboty zostały wykonane zgodnie z projektem, to nie ma potrzeby uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Jeżeli jednak konieczne jest przeprowadzenie postępowania legalizacyjnego, to decyzja legalizacyjna będzie miała skutki, o których mowa wyżej.
 |
Odpowiadała mgr Aleksandra Bednorz |
Zobacz:
Samowola budowlana – zmiany po nowelizacji Prawa budowlanego
Prawo budowlane po zmianach w 2020 r. – aktualny poradnik
Dziennik budowy po nowelizacji Prawa budowlanego
