Od pewnego czasu pojawia się problem w starostwach powiatowych/urzędach miejskich, czy stacja transformatorowa kontenerowa to budynek czy budowla.
Zwracam się z prośbą o interpretację pojęcia stacja transformatorowa. Od pewnego czasu pojawia się problem w starostwach powiatowych/urzędach miejskich, czy stacja transformatorowa kontenerowa to budynek czy budowla. Okazuje się, że wszystko zależy od interpretacji miejscowego urzędu. Wyroki sądu znajdujące się na stronach internetowych odnoszą się do podatków od nieruchomości.
Fot. © eccolo – Fotolia.com
Odpowiada dr Mariusz Filipek – radca prawny z Kancelarii Filipek & Kamiński.
Odpowiadając na pytanie, trzeba przede wszystkim zdefiniować zarówno pojęcie budynku, jak i budowli. Z legalnej definicji budynku zamieszczonej w art. 3 pkt 2 Prawa budowlanego (Pb) wynika, że przez budynek należy rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem1, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fundament i dach2. Z kolei w art. 3 pkt 3 Pb ustawodawca zdefiniował budowlę w ten sposób, że uznał za nią każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a dodatkowo wymienił katalog tych obiektów, pośród których umieścił m.in. obiekty liniowe, części budowlane urządzeń technicznych oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. Warto w tym miejscu dodać, że o tym, czy dany obiekt budowlany jest trwale związany z gruntem czy też nie, nie decyduje sposób i metoda związania z gruntem, nie decyduje również technologia wykonania fundamentu i możliwości techniczne przeniesienia go w inne miejsce, ale to czy wielkość tego obiektu, jego konstrukcja, przeznaczenie i względy bezpieczeństwa wymagają takiego trwałego związania. Budynek jako obiekt budowlany w rozumieniu art. 3 pkt 1 Pb powinien posiadać instalacje zapewniające możliwość użytkowania go zgodnie z jego przeznaczeniem oraz powinien być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Z przedstawionych wyżej przepisów wynika, że obiekt budowlany, który spełnia kryteria do uznania go za budynek, nie może być uznany za budowlę. Podkreślenia jednak wymaga, że aby prawidłowo ustalić, z jakim rodzajem obiektu mamy do czynienia, nie wystarczy poprzestać na definicji tych obiektów przedstawionych w art. 3 pkt 2 i 3 ustawy.
Przepisy te należy rozpatrywać łącznie z definicjami określonymi także w pozostałych punktach art. 3 ustawy, w tym w pkt 3a i 9. W art. 3 pkt 3a za obiekt liniowy uznano obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego. Natomiast w pkt 9 art. 3 cytowanej ustawy za urządzenia budowlane uznano urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki. Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że art. 3 pkt 3 Pb stanowiący, iż budowlą jest każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, zawiera jedynie przykładowe wyliczenie obiektów budowlanych stanowiących budowle. Co zatem oznacza, że zakresem tego pojęcia objęte są również inne, niewymienione przez ustawodawcę obiekty budowlane, niebędące budynkiem lub obiektem małej architektury. Zasadne wydaje się więc uznanie jako budowli np. stacji transformatorowej, która nie posiada koniecznych do funkcjonowania budynku urządzeń technicznych i instalacji. Jej przeznaczeniem jest osłona urządzeń stanowiących element budowli sieci elektroenergetycznych przed działaniem atmosferycznym i niepożądanym dostępem osób trzecich, a nie realizacja w niej ludzkich potrzeb3.
Na koniec warto również wspomnieć o zapadłym w dniu 13 grudnia 2017 r. wyroku Trybunału Konstytucyjnego (SK 48/15), który odrzucił jako niezgodne z konstytucją stanowisko, że obiekt spełniający definicję budynku może być budowlą. W wyroku Trybunał wskazał, że linia interpretacyjna przyjęta przez organy jest błędna, a w sytuacji gdy obiekt budowlany spełnia przesłanki, aby uznać go za budynek, niedopuszczalne jest kwalifikowanie go jako budowli.
1 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 15 marca 2018 r., I SA/Po 133/18, cyt. „Istotną przesłanką umożliwiającą zaliczenia konkretnego obiektu budowlanego do kategorii budynków jest jego >trwałe związanie z gruntem<. Nie wystarczy samo wskazanie, że dany obiekt został posadowiony na fundamencie, jeżeli już poprzez sam sposób montażu nie można wykazać istnienia tego rodzaju trwałego związku z gruntem. Związany trwale z gruntem jest budynek, którego nie można od gruntu odłączyć bez uszkodzenia jego konstrukcji".
2 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2011 r., I CSK 484/10, cyt. „Pojęcie budynku (nieruchomości budynkowej) należy traktować jednolicie w systemie prawnym i w miejsce przyjmowanego na gruncie art. 207 u.g.n. potocznego rozumienia budynku (w tym także domku campingowego) uznawać za budynek tylko taki >obiekt budowlany<, który odpowiada określeniu budynku w prawie budowlanym, a w stosunkach cywilnoprawnych jest w szczególności zgodny z pojęciem budynku jako nieruchomości według art. 46 § 1 k.c.".
3 Podobnie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 5 listopada 2009 r., II SA/Ke 556/09, cyt. „Do budowli ustawodawca zaliczył między innymi wolno stojące maszty antenowe oraz części budowlane urządzeń technicznych. Do tak zdefiniowanych budowli należy zaliczyć również projektowaną stację bazową telefonii komórkowej. Należy bowiem wyraźnie odróżnić wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu urządzeń bezpośrednio na istniejących obiektach budowlanych od sytuacji, gdy do zainstalowania urządzenia na istniejącym obiekcie budowlanym konieczna jest budowa na tym obiekcie innego obiektu budowlanego, na którym dopiero zainstalowane będzie dane urządzenie”.
