Spor X powstał w ramach projektu rozwoju i zagospodarowania centrum Drammen. Od parteru wzwyż został w całości zbudowany z litego oraz klejonego drewna zarówno w zakresie konstrukcji, fasady, jak i wnętrza, a także szybów windowych.
Spor X znajduje się w Drammen, miejscowości oddalonej od Oslo o 41 km. Został zaprojektowany i wykonany w duchu zrównoważonego, ekologicznego budownictwa. Budynek ma 10 pięter, 6800 m² powierzchni użytkowej i składa się z podstawy o wysokości dwóch kondygnacji i konstrukcji słupowo-belkowej z drewna klejonego oraz dwóch wysokich brył połączonych przeszklonym łącznikiem, których konstrukcja składa się ze słupów i belek z klejonego krzyżowo drewna. Również fasada została wykonana z drewna.
Zastosowanie konstrukcji drewnianej, włączając rdzeń budynku, było sporym wyzwaniem w kontekście ochrony przeciwpożarowej (spełnienie wymogu zachowania nośności obiektu podczas pożaru przez min. 120 minut). Zespół architektów Dark Arkitekter współpracował z inżynierami ds. zabezpieczenia ppoż. oraz producentami drewna CLT i izolacji Splitkon oraz Rockwool, dzięki czemu opracowano konstrukcję drewnianą spełniającą wymogi restrykcyjnych przepisów. Dzięki wykonaniu oddzielenia przeciwpożarowego w linii stropu, nie ma konieczności obudowywania konstrukcji od spodu. Tym samym drewniane płyty oraz podpierające je belki zostały wyeksponowane, przyczyniając się do powiększenia przestrzeni biurowej. Jedynym miejscem, w którym pojawia się beton, jest parter. Tu podłoga została wykonana z polerowanego betonu zawierającego w sobie szklane kruszywo z recyklingu, które dostarczone zostało przez lokalną firmę Norsk recykling.
Elementy z drewna CLT wyprodukowane zostały w fabryce Splitkon leżącej pół godziny drogi od placu budowy, a samo drewno pochodzi z okolicznych lasów, co w znacznej mierze wpłynęło na redukcję CO2 w czasie powstawania budynku.
Budynek mieści się w centrum miasta, tuż przy węźle komunikacji miejskiej, dzięki czemu możliwa była całkowita rezygnacja z miejsc parkingowych przynależnych do budynku. Powstał natomiast parking dla rowerów.
Idea przyświecająca architektom opierała się na założeniu, że obiekt powinien być elastyczny, aby móc dostosować się do przyszłych form pracy. Położyli nacisk na wspólnotę i interakcje międzyludzkie. Przeszklona parterowa część budynku została wypełniona przez strefę coworkingową, restauracje i sale konferencyjne na 1. i 2. piętrze, co wizualnie pozwala powiększyć przestrzeń, jak również zapewnia zróżnicowane sekwencje przestrzeni i wrażenie wspólnoty we wnętrzach podstawy dwóch wież budynku.
Standardy wprowadzone w Spor X pozwoliły uzyskać certyfikację BREEAM na poziomie Outstanding z końcową notą 92 punkty (progowym wymogiem jest 85 punktów). Budynek jako jedyna realizacja zdobył nagrodę zrównoważonego rozwoju branży budowlanej w Norwegii w 2021 r.
Budynek jest efektem ścisłej współpracy Dark Arkitekter i firm: Betonmast Buskerud-Vestfold, Degree of Freedom, Rambøll, Zinc oraz Vestaksen Eiendom.
Zdjęcia: Einar Aslaksen
Czytaj też:
Odporność ogniowa konstrukcji drewnianych
Konstrukcje z drewna klejonego – zastosowania praktyczne
Pierwsza w Polsce szkoła w technologii drewnianego szkieletu
