Wieże oraz maszty telekomunikacyjne stały się nieodłącznym elementem krajobrazu nie tylko w Polsce czy Europie, ale i na całym świecie, zapewniając dostęp do usług cyfrowych.
Jak wskazują dane publikowane przez Instytut Łączności (projekt SI2PEM [1]), w Polsce jest już 49 548 stacji bazowych zamontowanych na wieżach, dachach budynków oraz masztach telekomunikacyjnych i ta liczba wciąż rośnie.
Lokalizacja wieży telekomunikacyjnej wymaga analizy m.in. jej wpływu na poprawę jakości usług telekomunikacyjnych dla jak największej liczby ludzi oraz uwarunkowań środowiskowych. Operator telekomunikacyjny ustala odpowiednią wysokość wieży lub masztu, mając na uwadze konieczność pokrycia zaplanowanego obszaru zasięgiem sieci, przy jednoczesnym zapewnieniu najkorzystniejszych warunków dla środowiska. Podstawową zaletą wysokich masztów i wież jest objęcie większego obszaru zasięgiem sieci telekomunikacyjnej [2, 3].
>>> Odległość wież telekomunikacyjnych od innych obiektów specjalnych
>>> Inwestycja w pobliżu obiektów wojskowych
>>> Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej przy drodze
Jednym z najważniejszych kryteriów przy ustalaniu wysokości wieży lub masztu oraz lokalizacji na nich anten są limity dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych (PEM) w środowisku, określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia [4]. Według dostępnych danych średnia wartość PEM w Polsce [5] jest kilkudziesięciokrotnie (!) niższa niż maksymalne dopuszczalne wartości. Potwierdzają to wyniki monitoringu prowadzonego przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska [6].
Międzynarodowe normy telekomunikacyjne, np. norma Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego ITU-T K.70 [7], jako jeden z czynników obliczania PEM w danym punkcie wskazują transmitting antenna height – im wyżej zamontowana antena, tym (co do zasady) niższy poziom PEM pochodzącego od nadajnika u odbiorcy, usytuowanego na poziomie gruntu. Wyższe wieże telekomunikacyjne umożliwiają dochowanie rygorystycznych norm dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Co ciekawe, wysoko zainstalowane anteny nadawcze powodują, że osoby znajdujące się w niewielkiej odległości od nich są wystawione na niższą ekspozycję PEM [2].
Odpowiednia wysokość zamontowania anten pozwala tak dobrać parametry sygnału, żeby przezwyciężyć niekorzystne zjawiska podczas jego propagacji od anteny do użytkownika (oraz w drugą stronę). Zjawisk takich jest sporo: od zwykłego tłumienia sygnału (im dalej od nadajnika, tym jest on słabszy), przez niepożądane odbicia i ugięcia, aż po jego zakłócenia, które trudno przewidzieć. Wysoka konstrukcja i wysoko zamontowana antena pozwalają na ominięcie większości przeszkód. Rozważając uwarunkowania prawne budowy wysokich wież telekomunikacyjnych, warto pamiętać, że art. 46 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych [8] wprost wskazuje, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie może utrudniać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 maja 2016 r. [9] wskazał, że niezgodne z przywołanym przepisem jest ograniczenie wysokości zabudowy stacji bazowych telefonii komórkowych w taki sposób, że nie jest możliwa ich realizacja i optymalne świadczenie usług telekomunikacyjnych.
Usługi telekomunikacyjne są niezbędne do zapewnienia nowoczesnych usług cyfrowych. Są one wykorzystywane nie tylko do rozrywki, ale i pracy, edukacji, załatwiania spraw urzędowych oraz wzywania pomocy. Podsumowując: bez właściwego zagęszczenia odpowiednio wysokich wież i masztów telekomunikacyjnych wiele aspektów naszego życia cofnęłoby się o kilka dekad.
Tomasz Proć
radca prawny, partner w Kancelarii Prawnej Media
Literatura
1. https://si2pem.gov.pl/stats/.
2. Biała Księga. Pole elektromagnetyczne a człowiek. O fizyce, biologii, medycynie, normach i sieci 5G, https://www.gov.pl/web/5g/biala-ksiega1.
3. https://www.itu.int/en/ITU-D/Regional-Presence/Europe/Documents/Events/2020/Spectrum_EUR_CIS/lewicki.pdf.
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2019 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U. z 2019 r. poz. 2448).
5. https://si2pem.gov.pl/stats/.
6. https://www.gov.pl/web/gios/opracowania-wyniki-pomiarow.
7. https://www.itu.int/ITU-T/recommendations/rec.aspx?rec=14568.
8. Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 604).
9. Wyrok NSA z dnia 6 maja 2016 r., sygn. II OSK 2106/14.
