Regulacje planów miejscowych muszą być zgodne z przepisami prawa oraz uwzględniać utrwalone orzecznictwo sądów administracyjnych.
Jedynym podmiotem mogącym kształtować zasady planowania i zagospodarowania terenu jest gmina. Jej władztwo planistyczne najpełniej realizowane jest poprzez prawo uchwalenia zasad zagospodarowania terenu w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (MPZP), stanowiących prawo lokalne, czyli regulację powszechnie obowiązującą na wskazanym obszarze, wiążącą wszystkie funkcjonujące tam podmioty. Władztwo planistyczne nie jest jednak nieograniczone, nie może być wykonywane dowolnie i arbitralnie.
W stosunku do inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, obok ogólnych zasad stanowienia prawa miejscowego, przepisy planów nie mogą naruszać przepisów Ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 884, dalej: Megaustawa). Są to rozwiązania szczególne, stanowiące preferencje planistyczne dla inwestycji telekomunikacyjnych, pozwalające m.in. na ich lokalizowanie, nawet jeżeli taka inwestycja nie jest wskazana w planie, o ile nie jest sprzeczna z przepisami odrębnymi. „Jako zasadę zaproponowano regułę, że żaden plan miejscowy nie może na jakimkolwiek obszarze zakazywać ani uniemożliwiać świadczenia publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, w szczególności poprzez zakazy lub ograniczenia w lokalizowaniu infrastruktury telekomunikacyjnej, o ile nie jest to konieczne dla ochrony bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, przyrody, zdrowia, zabytków albo ze względu na inny ważny interes publiczny” (wyrok NSA z dnia 7 października 2020 r., sygn. akt II OSK 2100/18). Innymi słowy, omawiane przepisy wyłączyły w stosunku do inwestycji telekomunikacyjnych zasadę pozytywnej lokalizacji inwestycji celu publicznego w planie miejscowym, podczas gdy lokalizacja pozostałych inwestycji celu publicznego zawsze wynika ze wskazania w planie. Powyższą wykładnię podziela także liczne orzecznictwo. Jak wskazał np. NSA w wyroku z dnia 11 grudnia 2019 r., sygn. akt II OSK 3128/18: „nie można (…) podzielić stanowiska, zgodnie z którym w planie miejscowym musi być precyzyjnie określona lokalizacja inwestycji celu publicznego”.
Fot. stock.adobe/bnorbert3
>>> Stacja bazowa telefonii komórkowej a ład przestrzenny
>>> Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej
Megaustawa miała na celu likwidację barier inwestycyjnych dotyczących budowy i rozwoju sieci telekomunikacyjnych, stąd też jej przepisy „muszą być wykładane tak, aby usuwać zakazy i przeszkody w lokalizowaniu inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej” (wyrok NSA z dnia 14 stycznia 2020 r., sygn. akt II OSK 3477/18). Idąc za tą wytyczną: „Nie można zgodzić się z tak radykalnym stanowiskiem co do wykładni art. 46 ust. 2 ustawy z 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, że niezależnie od występowania pozostałych funkcji, jeśli przeznaczeniem podstawowym terenu jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, to dopuszczalna jest na nim jedynie budowa infrastruktury technicznej o nieznacznym oddziaływaniu” (wyrok NSA z dnia 15 października 2020 r., sygn. akt II OSK 1689/18). Aktualnie judykatura jest zgodna co do tego, że jeżeli dany plan zawiera regulacje niedopuszczalne na gruncie art. 46 ust. 1 Megaustawy, to zgodnie z ust. 1a omawianego przepisu nie stosuje się tych ustaleń w zakresie ustanowionych zakazów lub przyjętych w nim rozwiązań, jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi. „W przypadku, gdy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie został zaktualizowany (…), w wyniku czego powstał stan sprzeczności zapisów planu miejscowego z przepisami ustawy, które weszły w życie w okresie późniejszym niż data uchwalenia planu, instrumentem służącym do eliminacji tych niezgodności jest stosowanie nowych regulacji ustawowych jako regulacji prawnych wyższego rzędu. Takie rozwiązanie zostało wprowadzone w art. 46 ust. 1a ww. ustawy (…)” (wyrok NSA z dnia 15 marca 2022 r., sygn. akt II OSK 809/21).
W praktyce postanowienia planów powinny być tak wykładane, aby miały na celu realizację założeń Megaustawy przez stosowanie rozwiązań proinwestycyjnych, co zostało potwierdzone w stanowiskach sądownictwa.
 |
Agnieszka Zaborowska radca prawny |
>>> Stacje bazowe – planowanie i projektowanie
>>> Sieć telekomunikacyjna bez pozwolenia na budowę
>>> Komórkowe stacje bazowe jako inwestycje na obiektach budowlanych
