W miejscach pracy takich jak budowy i projekty inżynieryjne nie ma mowy o wakacjach od bhp. Od przestrzegania zasad bezpieczeństwa zależy bowiem życie i zdrowie pracowników. Przypominamy w jaki sposób przeciwdziałać szkodliwym skutkom upałów, które coraz częściej występują w Polsce.
Nie ma wakacji od bhp – sygnalizuje Karolina Szadkowska, Starsza Specjalistka ds. BHP w SAFEGE Polska.
Okres ciepły, a szczególnie urlopowy, kojarzy się z wakacjami. W tym czasie wzrasta ryzyko związane z konsekwencjami ekstremalnych zmian pogodowych, coraz częściej występujących w naszym kraju. Gwałtowne załamania klimatyczne są wyzwaniem dla wszystkich; wielokrotnie pojawiające się w minionych latach udowodniły, że do optymistycznej prognozy pogody należy podchodzić z ograniczonym zaufaniem.
Jak chronić się przed upałami, skutkami groźnych burz oraz innymi zagrożeniami pogodowymi?
Jak przetrwać upały w pracy oraz jakie obowiązki mają pracodawcy?
Najlepszą profilaktyką podczas upałów i duchoty jest zdrowy rozsądek – zaznacza pani ekspert. Każdy posiada własny komfort termiczny i odporność termiczną. Wiele osób, w szczególności osoby starsze lub przewlekle chorujące, nie toleruje nazbyt wysokich temperatur i długotrwałej ekspozycji słonecznej – na takie osoby powinniśmy zwrócić szczególną uwagę, są one najbardziej narażone na udar cieplny – apeluje Karolina Szadkowska, Starsza Specjalistka ds. BHP. Istotne, by w tym „gorącym okresie” wnikliwie obserwować siebie podczas wykonywania obowiązków służbowych, ponieważ ważnym czynnikiem bezpieczeństwa pracy jest jej komfort. W głównej mierze komfortem pracy zajmuje się ergonomia, jednak komfort pracy to nie tylko odpowiednie krzesło do pracy, lecz także odpowiednia temperatura – mówi Szadkowska i informuje, że pracodawca ma obowiązek zapewnić komfort pracy między innymi poprzez właściwą ochronę przed upałami w pomieszczeniu pracy. Przepisy nie mówią wprost jak ma to zrobić, jednak najczęstszą praktyką jest montaż klimatyzacji, skierowanie pracownika na pracę zdalną lub skrócenie czasu pracy w newralgicznym okresie.
>>> Bezpieczeństwo na placu budowy
>>> BHP na budowie. Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem
>>> Odpowiedzialność kierownika budowy w zakresie BHP na budowie
Kiedy możliwe jest skrócenie czasu pracy z uwagi na niepogodę?
Skrócenie czasu pracy to możliwość, nie obowiązek – przypomina Karolina Szadkowska. Żaden przepis nie zobowiązuje pracodawcy do skrócenia czasu pracy – jest to jego dobra wola, dobra praktyka i dbałość o swoich pracowników w sytuacji, kiedy nie jest w stanie w żaden inny sposób ochronić kadry przed wysoką temperaturą panującą np. w biurze lub w hali produkcyjnej – informuje rozmówczyni.
Pamiętajmy, że pracodawca jest zobowiązany do zabezpieczenia pomieszczeń pracy przed niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem. Ma również obowiązek tak usytuować bądź organizować stanowiska pracy znajdujące się na zewnątrz pomieszczeń, aby pracownicy byli chronieni przed zagrożeniami związanymi w szczególności z warunkami atmosferycznymi, w tym opadami, niską lub wysoką temperaturą. W Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy znajduje się m. in. zapis o obowiązkach pracodawcy dotyczących bezpieczeństwa pracy podczas upałów. W paragrafie 112 i 113 ust. 1–3 napisano, że pracodawca jest zobowiązany zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych zapewnić oprócz wody także i inne napoje. Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy.
Istotne jest picie wody, aby odpowiednio się nawadniać organizm. Woda powinna być zmineralizowana, czyli ze składnikami mineralnymi, ponieważ ich niedobór prowadzi do kurczy cieplnych. Pamiętajmy, że przegotowana woda nie ma odpowiedniego poziomu soli mineralnych, więc zawsze wybierajmy wodę zmineralizowaną. Wodę należy pić małymi łykami, ponieważ w ten sposób przyswaja się więcej mikroskładników.
Pracodawca zapewnia pracownikom napoje (odpowiednio zimne lub gorące) w ilości zaspokajającej ich potrzeby i w zależności od warunków wykonywania pracy. W przypadku prac realizowanych w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25°C powinny być to napoje wzbogacone solami mineralnymi i witaminami. Warto również pamiętać, że pracownicy mają prawo zaprzestać wykonywania pracy, jeżeli na stanowisku występuje zagrożenie zdrowia lub życia (art. 210 KP). W pierwszej kolejności powinien zareagować kierownik, lider lub brygadzista. Jeżeli jednak nie jest to możliwe, pracownicy powinni sami podjąć decyzję o zaprzestaniu wykonywania pracy z powodu niesprzyjających warunków pogodowych, mogących stanowić zagrożenie zdrowia i życia i schronić się w bezpiecznym miejscu.
>>> Zagrożenia w budownictwie – budynki wysokie mieszkalne
>>> Zasady bhp w obiektach objętych remontem lub przebudową
Bardzo ważne: pierwsza pomoc w przypadku udaru cieplnego
Długotrwała ekspozycja na wysoką temperaturę może skutkować udarem cieplnym. Dochodzi do niego, gdy temperatura ciała przekracza 40°C, a organizm nie jest w stanie samodzielnie pozbyć się nagromadzonego ciepła. Jest to stan zagrażający zdrowiu, a nawet życiu – powstająca denaturacja białek może doprowadzić do martwicy komórek. Udar słoneczny może skutkować nawet śmiercią, dlatego niezwykle ważna jest szybka reakcja. Pierwsza pomoc odgrywa istotną rolę, ponieważ pozwala zminimalizować negatywne oddziaływanie wysokiej temperatury na organizm.
Karolina Szadkowska przypomina, co zrobić, gdy stwierdzimy porażenie cieplne:
- Należy uważnie i ostrożnie przenieść poszkodowanego w zacienione miejsce, następnie bardzo ważne jest stopniowe ochładzanie organizmu.
- Przykładamy kompresy do głowy, karku czy szyi. Dotykamy tych miejsc ręcznikiem nasączonym wodą, która powinna być o kilka stopni chłodniejsza niż temperatura ciała. W przeciwnym razie organizm może doznać szoku termicznego.
- Podajemy elektrolity. Małymi porcjami dozujemy do picia elektrolity, które pozwolą na wyrównanie gospodarki wodno-elektrolitowej.
Co zrobić, gdy osoba porażona ciepłem straciła przytomność?
Wzywamy pogotowie (nr 112). Podczas oczekiwania na przyjazd karetki poszkodowany powinien leżeć w bezpiecznej pozycji, tzw. pozycji bocznej. Jeśli osoba z udarem słonecznym jest nieprzytomna, nie oddycha i nie czuć tętna, trzeba natychmiast przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Czynności te należy prowadzić aż do przybycia pomocy medycznej.
Ważne do zapamiętania! Wysoka temperatura wynikająca z przegrzania organizmu nie ma nic wspólnego z gorączką. Z tego powodu podawanie leków przeciwgorączkowych nie znajduje uzasadnienia medycznego, wręcz może doprowadzić do kolejnego przeciążenia organizmu.
Brak stosowania zasad BHP główną przyczyną wypadków przy pracy w Polsce
W 2022 r. zgłoszono 66 606 osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy, o 3,2% mniej niż w 2021 r. Zmniejszyła się również liczba poszkodowanych przypadająca na 1000 osób pracujących (wskaźnik wypadkowości) z 5,10 do 4,66 – zakomunikował 10 kwietnia 2023 r. Główny Urząd Statystyczny. Zaznaczono, że większość wypadków w pracy występuje z powodu niewłaściwego zachowania pracownika (61,1%), dlatego też tak ważna jest edukacja pracowników w zakresie bhp.
Materiał promocyjny autorstwa SAFEGE S.A.S. Oddział w Polsce
