Barety są wielkowymiarowymi palami wierconymi, wyróżniającymi się bardzo dużą nośnością oraz sztywnością osiową i poprzeczną, szeroko stosowanymi jako fundamenty, elementy oporowe i podparcie słupów pomocniczych w metodzie stropowej budowy wykopów.
Barety to krótkie odcinki ściany szczelinowej, będące w istocie wielkowymiarowymi palami wierconymi. W artykule przedstawiono sposoby wykonania baret, ich konstruowanie, normy oraz zasady projektowania. Podano przykłady zastosowań i doświadczenia wynikające z wykonanych realizacji.
Fot. 2. Wykonywanie baret z poziomu wykopu wstępnego podczas budowy wieżowca Varso
W normie wykonawczej PN-EN 1536+A1:2015-08E [9] baretę zdefiniowano jako: odcinek ściany szczelinowej, zwykle krótki, lub kilka przecinających się odcinków, jednocześnie betonowanych (np. w kształcie L, T lub krzyża), używany do przenoszenia obciążeń pionowych i/lub poprzecznych (rys. 1). Norma ta ogranicza przekrój barety do 15 m2, grubość w powinna być nie mniejsza niż 0,4 m, a stosunek największego do najmniejszego wymiaru przekroju nie większy od 6. Należy podkreślić, że bareta ma być betonowana jako jeden element, nawet w przypadku złożonego kształtu przekroju. Najczęściej barety mają przekrój odpowiadający wymiarom narzędzia głębiącego: prostokątny lub owalny. Typowe wymiary przekroju wynoszą od 60 x 250 cm do 100 x 280 cm, lecz bywają i większe barety. Rzadziej wykonywane są barety o złożonych kształtach.
Rys. 1. Przekroje baret – przykłady i wymiary: L – długość barety, W – grubość barety
Polecamy:
Fundamentowanie w trudnych warunkach
Sprawdź: Produkty budowlane
Barety odznaczają się bardzo dużą nośnością pionową oraz sztywnością poprzeczną nieosiągalną w przypadku zwykłych pali wierconych. Nośności robocze (SGU) baret wynoszą od 10 do 25 MN przy osiadaniu rzędu 1% średnicy zastępczej przekroju. Maksymalne nośności graniczne w gruncie przekraczają 50 MN.
Barety o dużym zagłębieniu przenoszą zwykle większość obciążenia przez opór pobocznicy. Dlatego zalecana jest ich grubość 80 lub 60 cm. Niecelowe jest pogrubianie baret do 1–1,5 m, gdyż znacznemu przyrostowi objętości betonu barety towarzyszy tylko niewielki wzrost jej nośności. Dotyczy to zwłaszcza baret pracujących na wyciąganie.
Barety wyróżniają się dużą nośnością na obciążenia boczne. Przy obciążeniu wzdłuż bareta zachowuje się jak fundament sztywny i decydujące są opory gruntu oraz wielkość przemieszczeń. Przy obciążeniu w poprzek barety pracują podobnie jak pale zginane i zwykle decydująca jest wytrzymałość na zginanie przekroju. Nośność typowych baret ze swobodną głowicą o przekroju 280 x 80 cm wzdłuż barety wynosi do 2–3 MN, w poprzek przekroju – do ok. 1 MN [6]. Utwierdzenie głowicy w zwieńczeniu zwiększa sztywność barety o 50–100%. Do przenoszenia dużych sił poziomych przydatne są barety o przekroju teowym, przy czym wystarcza zagłębienie półki poprzecznej do 4–6 m.
Barety projektuje się podobnie jak inne pale wiercone. W praktyce krajowej nośność osiowa obliczana jest najczęściej według bardzo „ostrożnej” normy palowej PN-B-02482:1983 [13] albo na podstawie oporów qc stożka sondy CPT. Wykorzystywane są też liczne dostępne programy komputerowe.
Do zalet baret należy łatwość uzyskania dużych głębokości, nawet przekraczających 100 m. Barety mogą też przenosić bardzo duże siły poziome, jeżeli mocne grunty występują niezbyt głęboko od powierzchni terenu. Zalety technologiczne i konstrukcyjne baret opisano w [15]. Obszerne informacje zawiera monografia [2].
W dalszej części artykułu:
Wykonywanie baret
Konstruowanie baret
Zastosowania baret
Przykłady zastosowań baret
 |
mgr inż. Krzysztof Grzegorzewicz Instytut Badawczy Dróg i Mostów |
 |
dr inż. Bolesław Kłosiński Instytut Badawczy Dróg i Mostów |
