Środki ochrony indywidualnej a bezpieczeństwo pracy w budownictwie

Teren budowy to miejsce zatrudnienia pracowników budowlanych, gdzie występuje wiele zagrożeń bezpieczeństwa [1–10]. Pracownicy narażeni są na czynniki niebezpieczne, szkodliwe oraz uciążliwe. Należą do nich m.in. poruszające się środki transportu, spadające elementy, śliskie i nierówne powierzchnie, ostre i wystające przedmioty, hałas, drgania mechaniczne, niska temperatura, wysoka wilgotność powietrza, czynniki chemiczne czy stres [2, 11].

Pracodawca jest zobowiązany ograniczać zagrożenia poprzez stosowanie rozwiązań organizacyjnych i technicznych [6]. W sytuacji, gdy ograniczenie zagrożeń w wyniku zastosowania rozwiązań organizacyjnych i technicznych nie jest wystarczające, jest on obowiązany zapewnić pracownikom środki ochrony indywidualnej odpowiednie do rodzaju i poziomu zagrożeń oraz poinformować ich o sposobach posługiwania się tymi środkami [8, 12–15].

Środki ochrony indywidualnej (ŚOI) to urządzenia lub wyposażenie przeznaczone do noszenia bądź trzymania w celu ochrony przed jednym zagrożeniem lub większą ich liczbą, które mogą mieć wpływ na zdrowie lub bezpieczeństwo podczas pracy [15]. Do środków ochrony indywidualnej zalicza się również:

• zespoły składające się z kilku urządzeń lub rodzajów wyposażenia, połączone ze sobą w celu ochrony człowieka przed jednym lub wieloma jednocześnie występującymi zagrożeniami;
• urządzenia lub wyposażenie ochronne połączone z nieochronnym środkiem wyposażenia indywidualnego noszonym lub też trzymanym przez osobę w celu wykonania określonych czynności;
• wymienne składniki środków ochrony indywidualnej, które są istotne dla ich właściwego funkcjonowania, używane wyłącznie do takich środków.

Fot. © Rawf8 – stock.adobe.com

Środki ochrony indywidualnej

Praktycznie rzecz ujmując – środki ochrony indywidualnej to wszelkie środki (urządzenia lub wyposażenie) przewidziane dla użytkownika, które chronią go przed następstwami zagrożeń występujących w jego środowisku pracy [16]. Należą do nich:

• odzież ochronna, m.in. ochraniacze brzucha, klatki piersiowej, barku;
• ochrona kończyn dolnych, np. ochraniacze stóp, obuwie ochronne, ochraniacze kolan;
• ochrona kończyn górnych, m.in. ochraniacze łokci, dłoni;
• ochrona głowy, np. hełmy;
• ochrona twarzy i oczu, m.in. okulary ochronne;
• ochrona słuchu, m.in. nauszniki, wkładki przeciwhałasowe;
• ochrona układu oddechowego, w tym maski przeciwpyłowe;
• środki izolujące cały organizm, np. kombinezony gazoszczelne;
• środki chroniące przed upadkiem z wysokości, w tym kask, szelki, liny.

W dalszej części artykułu:

Środki ochrony indywidualnej – podział na 3 kategorie

Powinności dotyczące środków ochrony indywidualnej

Prawidłowy dobór ŚOI

Procedura ŚOI

Zestawienie potrzeb w zakresie informacji odnoszących się do środków ochrony indywidualnej w zależności od grupy odbiorców szkoleń

ŚRODKI OCHRONY KOŃCZYN GÓRNYCH I DOLNYCH PRACOWNIKA

Wykaz prac, podczas których wymagane są środki ochrony kończyn górnych

Szczegółowe wymagania i/lub oznaczenia dla wybranych grup rękawic ochronnych

WPROWADZENIE I OZNAKOWANIE STREF ZAGROŻENIA NA BUDOWIE

Cały artykuł dostępny jest w numerze 3/2024 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”

dr hab. inż. Jerzy Obolewicz, prof. IBOA
ORCID: 0000-0002-7866-0039
Instytut Inżynierii Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych CRB
Międzynarodowa Akademia Nauk Stosowanych w Łomży

Literatura
1. A. Baryłka, J. Obolewicz, Safety engineering of anthropogenic objects. Safety and health protection (s&hp) in managing construction projects, „Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych” nr 3/2020.
2. W. Drozd, W. Klimaczak, Analiza wypadków budowlanych jako zdarzeń niezamierzonych, „Przegląd Budowlany” nr 9–10/2022.
3. J. Obolewicz, A. Baryłka, M. Szczerbak, A. Kuczyńska-Ceszarz, The knowledge map as a management tool for the perception of occupational health and safety for construction facul tiles students, „Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych” nr 1/2021.
4. J. Obolewicz, A. Baryłka, M. Szota, Safety engineering of anthropogenic facilities in applied sciences, „Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych” nr 3/2023.

5. J. Obolewicz, A. Baryłka, M. Szota, Safe operation of buildings during the winter period, JAMME Volume 116, Issue 1, January 2023.
6. J. Obolewicz, Demoskopia bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia przedsięwzięć budowlanych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2019.
7. J. Obolewicz, Identyfikacja bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w przedsiębiorstwach budowlanych [w:] Problemy przygotowania i realizacji inwestycji budowlanych, Warsztaty Inżynierów Budownictwa, Puławy 2007.
8. J. Obolewicz, Ochrona pracy na budowie, „Promotor” nr 3/2022.
9. J. Obolewicz, Safety engineering of anthropogenic objects. Engineering safety of construction objects – legal regulations, „Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych” nr 3/2020.
10. J. Obolewicz, Wpływ techniki na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia w budownictwie, „Safety & Defense” nr 1/2016.
11. J. Ejdys, A. Lulewicz, J. Obolewicz, Zarządzanie bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok 2008.
12. M. Ambroziewicz, K. Zamajtys, J. Żołyński, Przydział środków ochrony indywidualnej, OpenLEX Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
13. Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 641).
14. G. Owczarek, Sprawozdanie z zadania 4.Z.03 (pakiet multimedialnych materiałów szkoleniowych dotyczących doboru i użytkowania środków ochrony indywidualnej dla pracowników), CIOP-PIB, Warszawa 2014.
15. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej (Dz.U. L 81 z 31.03.2016, s. 51–98).
16. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 419).

Sprawdź >>> Sprzęt BHP >>>