Schemat postępowania i zestawienie kryteriów akceptacji w zakresie tolerancji wykonawczych mogą stanowić przydatne narzędzie podczas odbioru deskowań i dopuszczenia do betonowania.
Podstawowym zadaniem urządzenia formującego, tradycyjnie określanego mianem deskowania, jest wydzielenie przestrzeni betonowego lub żelbetowego elementu monolitycznego z ogólnej przestrzeni obiektu. Deskowanie według [1] to konstrukcja stała lub tymczasowa, która zapewnia wymagany kształt formowanemu elementowi, dopóki nie uzyska on samonośności. Dzięki deskowaniu możliwe jest wykonanie konstrukcji zachowującej się zgodnie z modelem przyjętym w trakcie jej projektowania [2]. Elementy monolityczne na ogół pełnią funkcję podstawowych elementów konstrukcji lub współpracują z innymi ustrojami konstrukcyjnymi, dlatego tylko odpowiednio wysoki poziom ich wykonawstwa zapewnia pracę budynku według założonych układów statycznych [3]. Pozostałe zadania deskowania to m.in. podtrzymywanie zbrojenia w czasie betonowania oraz utrzymanie mieszanki betonowej do czasu jej stwardnienia i osiągnięcia przez beton odpowiedniej do rozformowania wytrzymałości. Dodatkowo deskowanie ma zapewnić odpowiednio równą i gładką powierzchnię betonu po rozformowaniu [4], a w szczególnych przypadkach – oczekiwany, odpowiednio zdefiniowany efekt wizualny i estetyczny betonu architektonicznego. To właśnie jakość robót związanych z wykonaniem deskowania elementu ma bezpośrednie znaczenie dla nośności, bezpieczeństwa i trwałości konstrukcji.
Fot. © arrowsmith2 – stock.adobe.com
>>> Nowe deskowanie stropowe do dużych powierzchni
>>> Deskowania tunelowe w budownictwie mieszkaniowym
Wytyczne odbioru deskowania
Kontrola i odbiór urządzeń formujących to niezwykle istotny etap wykonywania każdej betonowej konstrukcji monolitycznej. Pozostałe etapy realizacji tego typu konstrukcji – ściany żelbetowej przedstawiono na fot. 1–5. Najczęściej stosowane zasady odbioru i oceny wykonania deskowania zostały zawarte m.in. w publikacjach [5, 6], które przytaczają niemal dosłownie zasady kontroli i odbioru zawarte w zeszytach wydawanych w latach 1960 –1990 przez Instytut Techniki Budowlanej [7]. Kolejne części wspomnianej serii wydawniczej od wielu lat niezmiennie cieszą się dużym uznaniem środowiska budowlanego, dlatego też od 2003 r. ITB kontynuuje ich publikację – początkowo jako serię wydawniczą „Instrukcje, Wytyczne, Poradniki”, obecnie zaś jako odrębną serię „Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych”. WTWiORB bardzo często stanowią wartościowy materiał pomocniczy przy sporządzaniu specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót, ponieważ zapisy w nich zawarte umożliwiają realizację prac na wymaganym poziomie jakościowym. Do problematyki odbioru deskowania bezpośrednio odnosi się wydany w 2022 r. zeszyt „Konstrukcje betonowe i żelbetowe” [6]. Mimo że wspomniane wydawnictwo wymienia w bibliografii normę PN-EN 13670:2011 [1], w swojej treści praktycznie nie odnosi się do zawartych w niej zapisów. A przecież norma ta jest dokumentem aspirującym do miana podręcznika akademickiego dla studentów inżynierii lądowej. Znajdując się bowiem w hierarchii legislacji i normalizacji budownictwa betonowego tuż za ustawą – Prawo budowlane, normami projektowania Eurokodami oraz normą wyrobu PN-EN 206 [8], tworzy kompletny pakiet regulacji dla układu projektant – producent – wykonawca. Ma więc większą rangę aniżeli, skądinąd bardzo wartościowe, wydawnictwa Instytutu Techniki Budowlanej i to ona powinna stanowić dokument wyjściowy przy ustalaniu zasad wykonania oraz odbioru deskowania. Problemom tym poświęcony jest rozdz. 5 normy, a także załącznik C do niej, w którym zawarte zostały zalecenia dotyczące rusztowania i deskowania.
W dalszej części artykułu:
Kontrola deskowania według PN-EN 13670:2011
Dopuszczalne odchyłki wykonania konstrukcji betonowej
Dodatkowe wymogi przy odbiorze deskowania dla betonu architektonicznego
Cały artykuł dostępny jest w numerze 11/2023 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
dr inż. Grzegorz Bajorek, prof. PRz
Politechnika Rzeszowska, Centrum Technologiczne Budownictwa, Instytut Badań i Certyfikacji
mgr inż. Sławomir Słonina
Centrum Technologiczne Budownictwa, Instytut Badań i Certyfikacji
Literatura
1. PN-EN 13670:2011 Wykonywanie konstrukcji z betonu.
2. Ł. Drobiec, R. Jasiński, A. Piekarczyk, Kontrola robót betonowych i żelbetowych w trakcie ich realizacji i odbioru, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
3. Z. Orłowski, Podstawy technologii betonowego budownictwa monolitycznego, PWN, Warszawa 2010.
4. M. Szruba, Deskowania i rusztowania, „Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne” nr 3–4/2016, s. 64–67.
5. J. Panas i in., Nowy poradnik majstra budowlanego, Arkady, Warszawa 2012.
6. L. Runkiewicz i in., Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych, część A. Roboty ziemne i konstrukcyjne. Zeszyt 5. Konstrukcje betonowe i żelbetowe, Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa 2022.
7. L. Runkiewicz, Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych, tom 1. Budownictwo ogólne. Część 1, Arkady, Warszawa 1989.
8. PN-EN 206 Beton – Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność.
Polecamy:
Deskowania na budowie Południowej Obwodnicy Warszawy
Analiza techniczno-ekonomiczna systemów deskowań
O deskowaniach i rusztowaniach na budowie wieżowca Skyliner
Deskowania z systemem wózków przejezdnych na budowie Zakopianki
