Czy przemysł i ekologia mogą iść w parze? Te z pozoru przeciwstawne pojęcia łączy koncepcja architektoniczno-urbanistyczna krakowskiej Ekospalarni, autorstwa PM Group Polska. Międzynarodowa firma architektoniczno-inżynierska zdobyła nagrodę za III miejsce w konkursie architektonicznym.
Zakład Termicznego Przetwarzania Odpadów w Krakowie ma powstać na 6-hektarowej działce, wśród łąk, w sąsiedztwie zabudowań Nowej Huty oraz oczyszczalni ścieków Kujawy. Dlatego jednym z najważniejszych założenie architektów z PM Group Polska było zintegrowanie zieleni z projektowanymi budynkami, tak by poprzez architekturę i założenie krajobrazowe nawiązać do charakteru Łąk Nowohuckich. Także prosta, neutralna bryła budynku – poprzez łagodne spadki skarp i zastosowanie porośniętego zielenią dachu – podkreśla krajobrazowy charakter otoczenia zakładu.
Sam budynek, z jednej strony dostosowany do okolicznych łąk, z drugiej strony odzwierciedlać ma w swojej bryle proces przetwarzania odpadów. – Ta idea była wyzwaniem – przyznaje Paweł Szałkowski, kierownik działu architektonicznego PM Group Polska. – Zaprojektowana przez nas elewacja z nieregularnym układem otworów stanowi „projekcję” procesu przetwarzania odpadów w energię. Zagęszczenie perforacji zmienia się wraz z przebiegiem procesu, czego wynikiem jest odzyskiwanie energii przedstawione symbolicznie w transparentnej i rozświetlonej części budynku – tłumaczy architekt.
Forma budynku głównego, zaprojektowanego przez PM Group, umożliwia zbieranie wody deszczowej i po jej oczyszczeniu wykorzystanie w instalacji sanitarnej. Nachylony dach o ekspozycji południowej jest miejscem na zainstalowanie paneli solarnych i ogniw fotowoltaicznych i tym samym wykorzystanie energii odnawialnej. – Wykorzystanie tych źródeł jest uzupełnieniem w systemie energetycznym budynku i zarazem ważnym punktem w jego proekologicznym programie – mówi Paweł Szałkowski. Inne „zielone atuty” koncepcji architektów PM Group to duże przeszklenia zapewniające doświetlenie pomieszczeń.
Krakowska Ekospalarnia w wizji architektów PM Group: Marty Gradkowskiej, Pawła Kowalskiego, Przemysława Stępnia i Michała Zająca, to nie tylko obiekt przemysłowy. Budynek administracyjno-socjalny połączony został z centrum edukacji ekologicznej. Stanowi ono miejsce pracy, spotkań, konferencji, ale także bramę wejściową – dla wszystkich pracowników i gości odwiedzających zakład.
Przyjęte w koncepcji urbanistyczno-architektonicznej założenia umożliwiają w przyszłości pełną certyfikację obiektu w systemie LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) lub też BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Metod). – Poprzez zastosowanie przemyślanych rozwiązań technicznych, opracowany przez nas projekt godzi pozornie przeciwstawne pojęcia, jakimi są „gospodarka i przetwarzanie odpadów” oraz „obiekt przyjazny środowisku” – podsumowuje Paweł Szałkowski.
Zgodnie z systemem LEED koncepcja Ekospalarni ZTPO spełni wymagane kryteria w następujących obszarach certyfikacji:
– Miejsce zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju (Sustainable Sites) – wykorzystanie lokalizacji będącej terenem niezagospodarowanym i będącym nieużytkiem pod inwestycję, która przeprowadzona zostanie z maksymalnym wykorzystaniem istniejącej w sąsiedztwie infrastruktury technicznej i z zachowaniem ochrony środowiska naturalnego. Przyjęte w projekcie rozwiązania planu zagospodarowania pozwalają także na odtworzenie zdewastowanego przemysłowymi inwestycjami industrialnego obszaru miejskiego.
– Efektywne wykorzystanie zasobów wodnych (Water Efficiency) – poprzez przewidziane w projekcie wykorzystanie wody deszczowej zbieranej z powierzchni dachów.
– Zużycie energii i ochrona atmosfery (Energy & Atmosphere) – zastosowane rozwiązania ogrzewania i wentylacji obiektu cechować się będą wysoką wydajnością i sprawnością zaś efektywność energetyczna ograniczy emisję CO2 do atmosfery. Wykorzystuje się również źródła energii odnawialnej jako uzupełniający element w systemie elektroenergetycznym zakładu.
– Użycie materiałów i zasobów naturalnych (Materials & Resources) – wymóg, który może zostać spełniony poprzez świadome wykorzystanie materiałów przyjaznych środowisku, odzyskanych lub też pochodzących z recyclingu.
– Troska o jakość środowiska wewnętrznego (Indoor Environmental Quality) – poprzez zapewnienie pracownikom właściwych warunków pracy, zwiększenie ilości powietrza wentylacyjnego ponad normatywne minimum oraz stałą kontrolę poziomu CO2 i innych szkodliwych substancji w powietrzu w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi. W projekcie zapewniono też maksimum oświetlenia naturalnego zaś pracownicy będą mogli indywidualnie kontrolować oświetlenie i komfort cieplny w miejscu pracy.
– Innowacyjność (Innovation & Design) – zastosowanie wymienionych wyżej pro-ekologicznych rozwiązań w obiekcie Ekospalarni Kraków będącym zakładem przetwarzania odpadów jest zabiegiem pionierskim i wyznaczającym nowe kierunki w projektowaniu tego typu obiektów w Polsce.
