Metodologia BIM w inwestycjach drogowych

Pilotażowy program realizowany przez GDDKiA przybliża wprowadzenie metodologii BIM do inwestycji drogowych.

Pojęcie Building Information Modeling kojarzone jest w Polsce głównie z inwestycjami kubaturowymi. Zamówienia publiczne dotyczyły dotąd budowy, opracowania dokumentacji projektowej, a także wykonania koncepcji budynku. BIM wykorzystuje się w Polsce również do celów inwentaryzacji czy opracowywania studium wykonalności. Jednakże w zakresie inwestycji drogowych brak jest doświadczeń, a zagrożenia są zupełnie inne niż w przypadku obiektów kubaturowych. Liniowy charakter inwestycji sprawia, że nawet na najkrótszych odcinkach warunki prowadzenia prac budowlanych ulegają zmianie. Wymaga to od wykonawców elastyczności i dynamicznego reagowania na problemy.

Polecamy: Strategia PIIB w zakresie wdrażania BIM

Dążąc do zwiększenia efektywności i przyspieszenia realizacji inwestycji przy zachowaniu najwyższej jakości, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zaczęła analizować możliwości zastosowania BIM. Pod koniec 2017 r. podjęto decyzję o uruchomieniu pilotażowego programu z zastosowaniem tej metodyki w związku z budową obwodnicy Zatora, która połączy drogi krajowe nr 28 i 44. Wybór inwestycji nie był przypadkowy. Na krótkim odcinku powstanie m.in. pięć obiektów inżynierskich (dwa wiadukty, most i dwa przepusty), droga dojazdowa oraz urządzenia ochrony środowiska. Dzięki tak dużej różnorodności prac skumulowanych na krótkim odcinku zaistniała możliwość sprawdzenia możliwości BIM dla kilku istotnych elementów infrastruktury drogowej.

Fot. stock.adobe / wladimir1804

BIM w GDDKiA – cele

Pierwszym krokiem przed przygotowaniem dokumentacji przetargowej było ustalenie celów i wymagań. Było to konieczne z uwagi na publiczny charakter inwestycji. W Wielkiej Brytanii takie cele opisuje się w Employer's Information Requirements (EIR). Punktem odniesienia dla dokumentu przygotowanego w GDDKiA była uogólniona wersja brytyjskiego standardu PAS_1192_2_2013. Opisano w nim wymagania oraz oczekiwania zamawiającego w stosunku do elementów koniecznych do realizacji z wykorzystaniem BIM. Zasadniczo EIR jest podstawą do opracowania BIM Execution Plan (BEP). W tym przypadku zachodziło jednak ryzyko, że wykonawcy w odpowiedzi na EIR złożą dokumenty, które nie będą umożliwiały porównania. W kontekście zamówień publicznych było to niedopuszczalne. Stąd też powstało oświadczenie o zapewnieniu zgodności, w którym wykonawca udzielał konkretnych odpowiedzi oraz wskazywał szczegóły, które można było porównać z wymaganiami Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Tradycyjny BEP miał powstać dopiero po podpisaniu umowy.

Zobacz też:

Dialog techniczny

Przygotowane dokumenty stały się podstawą do ogłoszenia dialogu technicznego, do którego zgłosiło się czterech potencjalnych wykonawców. Celem było pozyskanie z rynku informacji na temat gotowości do zastosowania BIM oraz weryfikacji założonych w EIR wymagań i celów. Zestawiono możliwości wykonawców z założeniami GDDKiA. Z perspektywy zamawiającego publicznego te ustalenia były kluczowe, ponieważ wymagania techniczne, kadrowe oraz organizacyjne, konieczne do wdrożenia celu, musiały zostać opisane w taki sposób, aby zachować zasady wolnej i uczciwej konkurencji. Wykorzystując zebrane informacje na temat potencjału i gotowości rynku, zdecydowano o pozostawieniu 13 z 26 celów opracowanych przez GDDKiA, w tym standaryzacji, wyboru systemu CDE jako repozytorium plików, projektowania w BIM, wykonania przedmiarów dla robót ziemnych w oparciu o model, dostępu do informacji projektowej 3D lub BIM, automatyzacji prowadzenia robót budowlanych oraz prowadzenia rad technicznych w oparciu o model.

Pomimo skonfrontowania zamierzeń z możliwościami rynku, żadna z sześciu złożonych ofert nie mieściła się w wyznaczonej kwocie. Przetarg unieważniono w marcu 2019 r. Nie oznaczało to jednak końca pilotażu. Zdecydowano o zmianie trybu „projektuj i buduj” i skupieniu się na przygotowaniu kluczowego dla BIM projektu. Nowy przetarg, zakładający opracowanie projektu, uzyskanie wymaganych decyzji administracyjnych oraz sprawowanie nadzoru autorskiego nad późniejszymi robotami, ogłoszono w sierpniu 2019 r. Do 5 września 2019 r. wpłynęło siedem ofert. Umowę z wykonawcą podpisano 28 stycznia 2020 r.

BIM dla inwestycji drogowych. Perspektywy

Pilotażowy projekt ma przygotować GDDKiA na przyszłe wyzwania. Niezwykle istotne jest, by wykonawcy, podwykonawcy, projektanci, dostawcy oraz GDDKiA mogli operować wspólnym językiem. W historii polskich inwestycji publicznych niepoprzedzona szczegółową analizą próba wykorzystania BIM zarówno przez zamawiającego, jak i wykonawcę powodowała nieporozumienia oraz rezygnację z części niemożliwych do dostarczenia elementów BIM. GDDKiA realizuje projekty na „żyjącej” sieci dróg. Każdy błąd wynikający z pośpiechu może okazać się poważnym problemem na etapie realizacji. Przykładem jest wspomniany wyżej dialog techniczny – tylko połowę założonych celów można było zrealizować bez ryzyka ograniczenia przetargu do kilku podmiotów. Celem pilotażu jest zbliżenie się do opracowania jednolitego standardu wymagań GDDKiA. Liczymy, że po wdrożeniu w środowisko projektów infrastrukturalnych umożliwi to efektywniejsze zarządzanie obiektami budowlanymi z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju.

Tomasz Żuchowski – p.o. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad

Artykuł ukazał się w „Inżynierze Mazowsza” nr 1/2020.