Rekrutacja kadry kierowniczej w branży budowlanej

Firmy działające w branży budowlanej od wielu lat mierzą się z różnymi trudnościami związanymi z poszukiwaniem wyspecjalizowanej kadry inżynierskiej oraz kierowniczej. Nowoczesne technologie i wchodzące na rynek polski międzynarodowe standardy pociągają za sobą konieczność zatrudnienia specjalistów, którzy mają już wiedzę, umiejętności oraz doświadczenie zawodowe w tym zakresie. Realizacja kontraktów, które nie znajdowały się dotychczas w portfolio firmy, czy wdrożenie nowych rozwiązań zazwyczaj wymaga zatrudnienia do tych zadań nowych pracowników. Znalezienie takich osób nie zawsze jest łatwe, szczególnie w wąskiej specjalizacji.

Dobrym przykładem transformacji, która miała miejsce na naszym rynku i przyniosła ogromne korzyści (choć początkowo także trudności), jest budownictwo tunelowe. Obecnie rozwija się ono dynamicznie, ale jeszcze kilka lat temu takie inwestycje pojawiały się w Polsce rzadko. Tradycyjna bariera przed rozpoczynaniem realizacji obiektów tunelowych, wynikająca z faktu, iż są one droższe i bardziej skomplikowane w budowie niż tradycyjne drogi, została przełamana. W konsekwencji inwestorzy zarówno w segmencie drogowym, jak i kolejowym ogłaszali przetargi na tego typu inwestycje. Wykonawcy stanęli przed ogromnym wyzwaniem technologicznym przy realizacji kontraktów, a jednocześnie pojawił się problem ze skompletowaniem kadry. Dotychczasowy brak podobnych inwestycji na rynku polskim naturalnie wpłynął na brak wykwalifikowanych pracowników. Generalni wykonawcy musieli często walczyć o kandydata i prześcigać się między sobą, proponując atrakcyjniejsze warunki zatrudnienia. Nierzadko firmy decydowały się również na poszukiwanie doświadczonych pracowników za granicą.

Sytuacja na rynku i prognozy na przyszłość

Dla branży budowlanej rok 2022 był bardzo trudny. Firmy działające w tym sektorze nie miały wpływu na otoczenie i warunki prowadzenia działalności, a konsekwencje nieprzewidzianych zdarzeń odczuli wszyscy. Rekordowo wysokie koszty materiałów budowlanych, stale rosnąca inflacja, wzrost stóp procentowych oraz poziomu wynagrodzeń w budownictwie wpłynęły na obniżenie rentowności realizowanych kontraktów. Pogarszająca się koniunktura inwestycyjna doprowadziła do spadku popytu na usługi budowlane.

Obecnie obserwujemy w branży znaczne spowolnienie, które jest szczególnie zauważalne w segmencie niepublicznym. Szacuje się, że spadek inwestycji mieszkaniowych w kolejnych latach będzie wynosił nawet 40%. Sytuacja w segmencie publicznym również nie napawa optymizmem. Dopóki fundusze z UE, w szczególności środki z KPO, pozostaną dla Polski niedostępne, budownictwo infrastrukturalne nie będzie w stanie ruszyć z wieloma nowymi inwestycjami.

W obliczu panującej powszechnie niepewności coraz więcej osób zatrudnionych w budownictwie obawia się, że praca w tym sektorze nie zapewni im stabilizacji. Część pracowników myśli o przebranżowieniu, natomiast inni chcą uniknąć zwolnienia lub szybko znaleźć nowe zatrudnienie po potencjalnej utracie pracy.

Warto jednak podejść do tego tematu ze spokojem i dużą rozwagą. Na pewno dobrze jest wzmacniać swoją pozycję na rynku pracy, rozwijać umiejętności i kompetencje, które są szczególnie poszukiwane przez pracodawców, a także mieć świadomość aktualnej kondycji branży. Z doświadczenia firm rekrutacyjnych wynika bowiem, że sytuacja na rynku nie wymaga drastycznych kroków, masowych przebranżowień i ucieczki z sektora budowlanego.

>>> Kiedy inżynier budownictwa zmienia branżę?

>>> Deficyt pracowników na budowach

>>> Jakie oczekiwania mają młodzi inżynierowie wobec rynku pracy w budownictwie

Na ten moment nie obserwuje się, aby duże firmy budowlane podejmowały działania w kierunku redukcji zatrudnienia czy nawet wstrzymywania procesów rekrutacyjnych ze względu na obecną sytuację rynkową. Zapotrzebowanie na nowych pracowników nadal jest, a w wielu organizacjach wręcz rośnie. Pomijając kwestię rotacji pracowników, wiele zespołów jest rozbudowywanych, więc zarówno wewnętrzne działy HR, jak i zewnętrzne firmy rekrutacyjne prowadzą poszukiwania. Stabilność dużych firm wynika głównie ze zbudowanego m.in. w latach 2020–2021 zróżnicowanego portfela zamówień, które są na różnym etapie zaawansowania – w fazie projektowania bądź realizacji. Firmy odczuły wzrost cen materiałów i usług budowlanych w 2022 roku, jednak dywersyfikacja portfela oraz renegocjacje umów z inwestorami czy klauzule waloryzacyjne pozwalają utrzymać płynność oraz dobrą kondycję finansową. Należy również pamiętać, że w 2022 roku wiele firm osiągnęło kolejne rekordowe przychody i są obszary, które w budownictwie mają się relatywnie dobrze (np. budownictwo drogowe).

>>> Waloryzacja wynagrodzenia wykonawcy w trakcie realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego

>>> Koncyliacja – zalecana, gdy wykonawcę nie stać na dokończenie kontraktu

>>> Odstąpienie od umowy o roboty budowlane – rozliczenie stron

O ile większe firmy budowlane cieszą się stabilną sytuacją, to mikro-, małe, a nawet średnie przedsiębiorstwa są w nieco gorszej sytuacji ekonomicznej. Z rynku płynie coraz więcej sygnałów, że zaczynają wstrzymywać procesy rekrutacyjne, a niekiedy muszą podejmować decyzje o redukcji zatrudnienia. Brak nowych zleceń przekłada się bezpośrednio na brak zapotrzebowania na kadrę inżynierską i kierowniczą. Po zakończonych inwestycjach firmy te nie są w stanie zaproponować swoim pracownikom kolejnych kontraktów, a ci muszą szukać zatrudnienia gdzie indziej. Te niepokojące sygnały docierają głównie z przedsiębiorstw, które nie mają zróżnicowanego portfela zamówień, świadczą usługi w jednym segmencie rynku lub wyłącznie dla jednego klienta. Rosnące koszty prowadzenia działalności powodują coraz większe trudności z utrzymaniem płynności finansowej, a także stałego zatrudnienia w organizacji.

Szansą dla budownictwa są wspomniane fundusze z budżetu UE na lata 2021–2027 oraz fundusze z KPO, które będą kołem napędowym dla rozwoju polskiego budownictwa w segmencie publicznym (głównie infrastrukturalnym). Według analiz w latach 2024–2025 można spodziewać się ponownego wzrostu w budownictwie oraz znacznej poprawy koniunktury inwestycyjnej w segmencie prywatnym i publicznym. Wpłynie to bezpośrednio na zapotrzebowanie na nowych pracowników, których wiedza, umiejętności oraz doświadczenie będą niezbędne do realizacji kontraktów.

Fot. stock.adobe.com/joyfotoliakid

Rekrutacja kadry kierowniczej – które kompetencje mają największe znaczenie?

Podejście do rekrutacji na stanowiska menedżerskie i dyrektorskie w branży budowlanej w ostatnich latach ulega zmianie. Dojrzałe organizacje, o ugruntowanej pozycji na rynku, zaczęły zwracać większą uwagę na tzw. kompetencje miękkie pracowników. Mimo że w budownictwie znaczenie mają wiedza, umiejętności „twarde” oraz doświadczenie zawodowe, to w przypadku kadry menedżerskiej niezwykle istotne są umiejętności zarządzania zespołem, motywowania pracowników, pracy pod presją czasu czy efektywnej komunikacji. Nie bez powodu mówi się, że dobrzy pracownicy odchodzą z firmy przez złych szefów.

Dobry kierownik w firmie budowlanej powinien nie tylko mieć wiedzę techniczną i być dla swojego zespołu wsparciem merytorycznym, ale również powinien umieć zespołem zarządzać. Budowa jest żywym organizmem, w którym wielu zdarzeń nie można przewidzieć i zaplanować, dlatego rola dojrzałego menedżera jest tutaj bardzo ważna. Powinien on rozdzielać pracę w zespole zgodnie z możliwościami i kompetencjami pracowników. Osoba, której zlecane będą zadania poniżej jej kompetencji, może szybko poczuć, że przestała się rozwijać, i zacząć szukać nowego miejsca pracy. I odwrotnie: pracownik, któremu wyznaczane są obowiązki wykraczające poza jego możliwości, może szybko stracić motywację.

Czas pracy w firmach branży budowlanej często przekracza 8 godzin dziennie, jest to też nierzadko praca w stresie i pod presją czasu. Z tego względu pracownicy zwracają coraz większą uwagę na atmosferę w firmie, a tę tworzą ludzie. Jednak to właśnie na barkach menedżera spoczywa dbanie o to, by osoby zatrudnione w jego zespole czuły się dobrze, dostawały na bieżąco informacje zwrotne oraz były odpowiednio zmotywowane do pracy. Poza prowadzeniem zespołu kierownicy odpowiadają za realizację inwestycji. Najlepsze firmy budowlane u swoich kandydatów na menedżerów zwracają uwagę na umiejętności zarządzania procesami oraz budżetem. Pożądana przez pracodawców jest wiedza z zakresu finansów, rozliczeń czy planowania. W obecnej sytuacji rynkowej, gdy marże na kontraktach są często zagrożone, doceniani są ci menedżerowie, którzy rozumieją proces inwestycyjny, wychodzą z inicjatywą, potrafią i chcą szukać optymalizacji oraz wdrażać je na realizowanych kontraktach. Warto więc przyjrzeć się swoim umiejętnościom w tym zakresie i brać pod uwagę informacje zwrotne. W przypadku braku jakichś kompetencji można rozważyć udział w kursach, szkoleniach czy studiach podyplomowych.

Do umiejętności, które zawsze warto rozwijać, należy znajomość języków obcych. Na rynek polski wchodzi coraz więcej zagranicznych inwestorów i firm wykonawczych, w których komunikacja odbywa się najczęściej w języku angielskim. Umiejętność komunikowania się w tym języku (z uwzględnieniem słownictwa branżowego) może otworzyć wiele drzwi do rozwoju zawodowego, realizacji ciekawych inwestycji, a także do uzyskania wyższego wynagrodzenia.

Osoby pracujące w segmencie mieszkaniowym – obecnie najmocniej dotkniętym kryzysem – mogą rozważyć rozszerzenie swoich umiejętności i zdobycie doświadczenia zawodowego w innych gałęziach budownictwa, np. w budownictwie przemysłowo-magazynowym, którego rozwój nie powinien w najbliższym czasie ulec zahamowaniu. Według obecnych prognoz za 2 lata nie zabraknie też pracy dla specjalistów w budownictwie energetycznym, drogowym i zapewne kolejowym.

Jak szukać pracy w budownictwie?

CV kandydata do pracy w firmie budowlanej

Proces szukania nowego miejsca pracy warto rozpocząć od przygotowania swojego życiorysu zawodowego. Każde CV poza informacjami podstawowymi, niezależnymi od branży, jak imię i nazwisko, dane kontaktowe (adres e-mail oraz numer telefonu), historia zatrudnienia, przebieg edukacji, znajomość języków obcych oraz inne umiejętności, powinno zawierać informacje szczególnie ważne dla danego sektora rynku, firmy lub stanowiska, o które kandydat się ubiega. CV, które będzie dobrze sprofilowane pod kątem oferty pracy, zwiększy szansę na otrzymanie zaproszenia na spotkanie rekrutacyjne. Co więc w takim dokumencie powinno się znaleźć? Rekrutacja kadry kierowniczej w branży budowlanej charakteryzuje się skupieniem na umiejętnościach „twardych” i doświadczeniu zawodowym kandydatów. W przypadku poszukiwania pracownika do określonej roli i na konkretną budowę (np. dla generalnego wykonawcy, projektanta lub inżyniera kontraktu) rekruterzy często bazują na wymaganiach inwestora. Wymogi te dotyczą głównie posiadanego wykształcenia, rodzaju uprawnień budowlanych oraz precyzyjnie określonego doświadczenia zawodowego w pełnieniu roli projektanta czy kierownika robót, budowy albo kontraktu w danego typu obiektach. Istotna będzie również długość trwania kontraktu, jego wartość, czas realizacji oraz charakterystyczne parametry techniczne obiektu. Jeśli dla danej roli wymagane jest np. minimum 5-letnie doświadczenie zawodowe na stanowisku kierownika budowy na kontraktach o określonych parametrach, aplikując na takie ogłoszenie, należy się upewnić, że w CV znajduje się jednoznaczna informacja potwierdzająca spełnienie tego wymogu. Umieszczenie w CV listy zrealizowanych projektów (wraz z opisem pełnionej w nich funkcji budowlanej) usprawni proces rekrutacyjny i pozwoli na dotarcie do właściwego pracodawcy.

Sytuacja wygląda analogicznie w przypadku zatrudniania osób, które będą zajmować się m.in. roszczeniami, zakupami, logistyką, harmonogramowaniem, kosztorysowaniem czy administrowaniem kontraktem. Rekrutacje w branży budowlanej często są skierowane do konkretnej grupy osób, a sama podana przez kandydata nazwa zajmowanego wcześniej stanowiska nie zawsze pozwala pracodawcy na zorientowanie się, czy jest on poszukiwaną przez niego osobą. Konkretne stanowisko w poszczególnych organizacjach łączy się z różnymi obowiązkami, a nomenklatura pełnionej roli bywa myląca, dlatego zawsze należy umieścić w CV zakres głównych obowiązków. Podczas przygotowywania CV warto zwrócić szczególną uwagę na ten zakres naszych obowiązków, który pokrywa się z określonym w ogłoszeniu o pracę, aby szczególnie podkreślić taką informację w swoim życiorysie zawodowym.

Kolejną informacją, która powinna znaleźć się w CV, jest poziom znajomości oprogramowania branżowego (w skali trzystopniowej: podstawowa, średniozaawansowana i zaawansowana). By określić, jakie programy należy podać w CV na aplikowane stanowisko, trzeba sprawdzić ogłoszenie o pracę. Obligatoryjnie należy ująć w CV informację o poziomie znajomości programu, który został wskazany w ofercie pracy jako wymagany. W sekcji „Umiejętności” powinna znaleźć się informacja o posiadanych uprawnieniach budowlanych (ich rodzaju i specjalności, a także dacie uzyskania).

>>> e-CRUB, czyli Elektroniczny Centralny Rejestr osób posiadających Uprawnienia Budowlane

Gdzie szukać ofert pracy?

Jednym z najbardziej oczywistych miejsc, w których można znaleźć propozycje zatrudnienia, są powszechnie znane portale zawierające oferty pracy. Osoba poszukująca pracy, poza możliwością znalezienia interesującego ją zatrudnienia, może tam również sprawdzić, jakich specjalistów najczęściej szukają firmy z określonego sektora oraz jakie umiejętności pojawiają się w wymaganiach dla danej roli. Będzie to cenna wskazówka, które kompetencje warto rozwijać, aby stać się bardziej atrakcyjnym kandydatem dla potencjalnego pracodawcy.

Warto również poszukiwać nowej pracy w sposób bardziej aktywny. Wszelkiego rodzaju stowarzyszenia branżowe, targi czy webinary to również miejsca, w których można otrzymać propozycje wzięcia udziału w rekrutacji na określone stanowisko. Najcenniejsza w tym przypadku będzie sieć kontaktów biznesowych. Warto budować ją już podczas studiów i rozwijać przez cały okres życia zawodowego, uczestnicząc w kursach, szkoleniach, studiach czy wydarzeniach branżowych.

Konto w social mediach

Posiadanie konta w mediach społecznościowych otwiera nowe możliwości zawodowe. Do zawierania i utrzymywania relacji biznesowych świetnie sprawdza się portal LinkedIn. Umożliwia on nawiązywanie więzi zawodowych m.in. ze współpracownikami, przełożonymi, pracodawcami, dostawcami, wykonawcami czy inwestorami. Ponadto coraz więcej osób i firm z branży budowlanej aktywnie zamieszcza na tej platformie materiały, dzięki którym można poszerzać swoją wiedzę i kontakty. Możliwe jest więc znalezienie w tym serwisie interesujących treści, a także aktywniejsze zaangażowanie – zamieszczanie komentarzy pod artykułami, zabieranie głosu w dyskusjach czy publikowanie własnych materiałów. W ten sposób można tworzyć niejako swoją wirtualną wizytówkę i internetowe CV.

Współpraca z headhunterem

Headhunter to konsultant w firmie doradztwa personalnego lub agencji rekrutacyjnej, który zajmuje się poszukiwaniem specjalistów, menedżerów i kadry wyższego szczebla, posiadających określone umiejętności i doświadczenie, na zlecenie swoich klientów. Często jest to osoba, która specjalizuje się w rekrutacjach w konkretnej branży, a co za tym idzie – ma aktualną wiedzę o stanie i potrzebach danego sektora. Warto nawiązać i utrzymywać relacje z headhunterem, ponieważ może on doradzić, jak poruszać się po rynku pracy w branży, w której działa, a także przedstawić konkretne oferty zatrudnienia w imieniu jednego ze swoich klientów – często nawet niepublikowane w postaci ogłoszeń o pracy. Rekruter będzie też w stanie powiedzieć, jakie są potrzeby rynku, prognozy i w jakim kierunku warto się rozwijać.

Patrycja Sidło recruitment business partner, HRK Real Estate & Construction