Przydomowe oczyszczalnie ścieków – przepisy

Przydomowa oczyszczalnia ścieków stanowi jedno z funkcjonujących obecnie rozwiązań dla gospodarki wodno-ściekowej dla budynków zlokalizowanych w miejscach, w których technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona jest budowa sieci kanalizacji sanitarnej, przy czym wykonanie takiej oczyszczalni jest możliwe po spełnieniu wielu wymogów formalnoprawnych, określonych m.in. w ustawie – Prawo budowlane oraz aktach wykonawczych. Należy przy tym zwrócić uwagę, że określenie „przydomowa” stanowi nazwę zwyczajową, nieznajdującą odzwierciedlenia w obecnie obowiązujących przepisach prawa, a jej źródło tkwi w celu funkcjonowania – przydomowa oczyszczalnia ścieków co do zasady służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego. Proces inwestycyjny mający na celu wyposażenie budynku w oczyszczalnię ścieków nie jest skomplikowany, może być jednak długotrwały ze względu na konieczność uzyskania stosownych decyzji administracyjnych. Ostatni etap tego procesu stanowi wystąpienie o zezwolenie wymagane przepisami Prawa budowlanego.

Fot. stock.adobe / Studio Harmony

Wykonanie tzw. przydomowej oczyszczalni ścieków związane jest z koniecznością przeprowadzenia robót budowlanych, które z reguły wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. Należy jednak wskazać, że ustawodawca w art. 29 ust. 1 Prawa budowlanego przedstawił katalog robót, których realizacja możliwa jest w trybie uproszczonym, na podstawie zgłoszenia budowlanego składanego w miejsce wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę. W grupie takich wyjątków znalazło się wykonanie oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m³ na dobę, przy czym zmiana przepisów Prawa budowlanego z dnia 13 lutego 2020 r., która weszła w życie z dniem 19 września 2020 r., umożliwiła skorzystanie z uproszczonej procedury realizacji (na podstawie zgłoszenia) nie tylko oczyszczalniom przydomowym, ale również służącym innym celom niż oczyszczanie ścieków pochodzących z gospodarstwa domowego. Należy bowiem zauważyć, że od wejścia w życie zmiany ww. przepisu jedynym kryterium zakwalifikowania oczyszczalni jako działania podlegającego zgłoszeniu budowlanemu jest jej przepustowość wynosząca do 7,5 m³ na dobę. Nie ma natomiast znaczenia, jaki jest cel funkcjonowania danej oczyszczalni, a zatem czy służy ona oczyszczaniu ścieków z własnego gospodarstwa domowego czy też z obiektów innego rodzaju (dom wielorodzinny, przedszkole, szkoła, siedziba firmy, niewielki zakład produkcyjny etc.).

Wypada w tym miejscu wskazać na pewną rozbieżność obowiązujących obecnie aktów prawnych, tj. Prawa budowlanego oraz Prawa wodnego. Zgodnie z Prawem budowlanym – jak wskazano wcześniej – na podstawie zgłoszenia budowlanego mogą być realizowane wszystkie oczyszczalnie ścieków o określonej, wynoszącej maksymalnie 7,5 m³ na dobę, przepustowości. Uprzednio przepis ten dotyczył oczyszczalni o takiej samej przepustowości, ale ze wskazaniem wprost, że chodzi wyłącznie o oczyszczalnie ścieków przydomowe, a zatem służące do zwykłego korzystania z wód. Natomiast ustawa – Prawo wodne definiuje zwykłe korzystanie z wód jako służące zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub własnego gospodarstwa rolnego, w tym w zakresie odprowadzania ścieków do środowiska – jako wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m³ na dobę (por. art. 33 ust. 4 pkt 2 Prawa wodnego). Taki sposób korzystania z wód nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

Zobacz:

• Przydomowe oczyszczalnie ścieków na terenach wiejskich
• Instalacja suszenia osadów ściekowych w Rąbczynie
• Odzysk energii z osadów ściekowych – piroliza, zgazowanie
• Przydomowe oczyszczalnie ścieków na terenach wiejskich

Należy przy tym zauważyć, że zgodnie z interpretacją opublikowaną na stronie internetowej Wód Polskich również urządzenia służące do odprowadzania ścieków z instalacji służącej do oczyszczania oraz odprowadzania ścieków w ramach zwykłego korzystania z wód mogą być wykonywane bez pozwolenia wodno-prawnego, jeżeli system odprowadzania ścieków z przydomowej oczyszczalni stanowi integralną część tej oczyszczalni (np. drenaż rozsączający, studnia chłonna). Warunkiem koniecznym jest, aby instalacja posiadała niezbędne dokumenty świadczące o zgodności z obowiązującymi normami, w tym przede wszystkim deklarację właściwości użytkowych. Stanowisko takie zostało potwierdzone również w odpowiedzi na interpelację nr 10 482 w sprawie wymogów związanych z budową przydomowych oczyszczalni, udzielonej przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej i dostępnej na stronach internetowych Sejmu RP

https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=BTHJ38

W świetle przywołanych przepisów uznać należy, że zmiana ustawy – Prawo budowlane uprościła proces inwestycyjny w zakresie samej budowy instalacji obejmującej oczyszczalnie ścieków o przepustowości do 7,5 m³ na dobę, jednak kwestia jej wykonania oraz korzystania z niej nadal może się wiązać
z koniecznością uzyskania innych decyzji na gruncie odrębnych przepisów (np. decyzja o warunkach zabudowy uzyskiwana na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym czy pozwolenie wodnoprawne na usługę wodną wymagane przepisami Prawa wodnego). Sytuacja taka będzie miała miejsce, gdy odprowadzanie ścieków będzie wykraczać poza zwykłe korzystanie z wód, tj. gdy ilość odprowadzanych ścieków będzie większa niż 5 m³ na dobę bądź gdy ścieki pochodzą z obiektu innego niż własne gospodarstwo domowe lub rolne – konieczne wówczas będzie uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego zarówno na odprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, kwalifikowane jako usługa wodna, jak i na wykonanie urządzenia wodnego, służącego do tego odprowadzania. Natomiast samo wykonanie takiej oczyszczalni nie będzie wymagać wystąpienia o pozwolenie na budowę, ponieważ wystarczające będzie dokonanie zgłoszenia budowlanego.

Joanna Antoniak

Sprawdź: Produkty budowlane