Oświetlenie w obiektach budowlanych stanowisk pracy oceniane jest wielokryteriowo, między innymi z uwzględnieniem ograniczenia olśnienia, które może być przyczyną popełnienia przez człowieka błędów skutkujących zmęczeniem, stratami materialnymi, wypadkami itp.
Analiza zjawiska olśnienia wymagana jest zarówno przy projektowaniu, jak i w trakcie eksploatacji przy okresowych sprawdzeniach oświetlenia stanowisk pracy. Jako zjawisko fizyczne w sposób szczególny wpływa ono na wygodę widzenia, gdyż jego zbyt duża intensywność zmniejsza zdolność rozpoznawania przedmiotów. Olśnienie zależy od natężenia oświetlenia w miejscu obserwowanych przedmiotów, ich jaskrawości oraz jaskrawości otaczającego ich otoczenia. W artykule opisano olśnienie jako zjawisko fizyczne mogące powodować niewygodę widzenia, rozmycie kształtów i zamglenie pola widzenia oraz podano praktyczny sposób jego oceny. Zagadnienie jest istotne przy aranżacji wnętrz.
Fot. stock.adobe.com/WR.LILI
Olśnienie jako zjawisko dyskomfortu
Aby olśnienie wystąpiło, przedmiot olśniewający obserwatora musi kierunkowo wytwarzać dużo światła lub odbijać je intensywnie. Jest to wynik koncentracji światła wysyłanego w kierunku obserwatora. Olśniewają zarówno źródła światła, jak i przedmioty oświetlane.
Wśród wielu zjawisk opisujących jakość oświetlenia jest również olśnienie jako element zagrożenia dla wygody widzenia czy też – w krańcowych, a jednak częstych sytuacjach – wręcz uniemożliwienia obserwacji pola widzenia.
Parametrem decydującym jest luminancja określająca jaskrawość widzianych przedmiotów. Olśnienie wywołane przez zbyt jaskrawe przedmioty może być przykre, przeszkadzające czy wręcz oślepiające. Posłużenie się pojęciem jaskrawości jest celowe, gdyż pozwala na bardziej przystępne opisanie zjawiska olśnienia, któremu ulegamy w trakcie widzenia. Olśnienie jest uciążliwe przy zbyt dużej jaskrawości obserwowanych przedmiotów, ale za mała jaskrawość też nie pozwala na dobre widzenie.
>>> Oświetlenie ewakuacyjne w obiektach użyteczności publicznej
>>> Nowoczesne oświetlenie stanowisk pracy w biurze
>>> Wielkopowierzchniowe reklamy LED a bezpieczeństwo ruchu drogowego
Zrozumienie tego zjawiska jako niepożądanego stanu i praktyczna możliwość wpływania na niego na stanowiskach pracy przyczyniają się do powstania efektów ekonomicznych przez zwiększenie wydajności pracy w wyniku lepszego widzenia w miejscu pracy oraz zmniejszenia tempa zmęczenia w trakcie pracy. Zjawisko olśnienia świetlnego występuje stosunkowo często i objawia się przy zbyt dużej ilości światła docierającego od przedmiotów obserwowanych do obserwatora – niezależnie czy przedmioty te są źródłami światła, czy też emitują światło odbite. W praktyce codziennej, oceniając olśnienie, możemy mówić o „znośności” lub „nieznośności” tego zjawiska.
Źródła światła olśniewają obserwatora skoncentrowanym światłem kierunkowym przez nie wytworzonym. Przedmioty oświetlane olśniewają obserwatora światłem odbitym i skupionym na ich powierzchniach skierowanym pod takim kątem względem obserwatora, że następuje koncentracja światła odbitego w oku obserwatora. Olśnienie jest zakłóceniem dla wygody widzenia. Do jego oceny w technice świetlnej wprowadzono wskaźnik olśnienia GR.
W dalszej części artykułu:
- Olśnienie – analiza fizyczna zjawiska
- Praktyczne zastosowanie oceny olśnienia
Cały tekst znajdziesz w numerze 12/2022 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”
mgr inż. Aleksander Łozowski
PBM ZREM Kompenerg Lubin
