Jakie wyróżniamy klasy reakcji na ogień materiałów budowlanych? Jak jest opisywana w normach odporność konstrukcji na ogień? Jakie warunki muszą spełniać okładziny nierozprzestrzeniające ognia?
Pożar to jedno z największych niebezpieczeństw, jakie grozi budynkom i ich użytkownikom. Dlatego zadaniem projektantów jest takie skonstruowanie poszczególnych elementów budowli, by były odporne na działanie ognia. Ponadto zgodnie z obowiązującymi przepisami budynek musi zostać zaprojektowany tak, by w razie wystąpienia pożaru konstrukcja zachowała nośność, umożliwiła służbom działania ratownicze, ograniczała możliwość rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie obiekty budowlane lub tereny przyległe. Użyte do budowy materiały nie mogą podczas pożaru stanowić dodatkowego zagrożenia dla ludzi przez wydzielanie toksycznego dymu czy płonących kropli powodujących poparzenia.
Kluczem jest tu dobór materiałów niepalnych i budowanie konstrukcji o najwyższej odporności na ogień.
Materiały niepalne
Podstawowym kryterium doboru jest reakcja na ogień poszczególnych materiałów. W europejskich przepisach znajduje się siedem podstawowych klas, oznaczanych literami od A do F, w których najwyższą klasę A1 przyznaje się materiałom niepalnym, a A2 prawie niepalnym, natomiast najniższą F oznaczane są wyroby bardzo silnie zwiększające moc pożaru i przyspieszające jego rozwój.
Klasy reakcji na ogień znajdują się w kartach produktu poszczególnych materiałów. Do najwyższej klasy A1 materiałów niepalnych należą np. ceramika, silikaty i bloczki betonowe, a w materiałach ociepleniowych – wełna skalna.
Popularnie używany styropian nie jest niepalny (najczęściej posiada klasę reakcji na ogień E), a do tego podczas pożaru może się topić i wytwarzać krople.
Konstrukcje odporne na ogień
Odporność konstrukcji na ogień jest opisywana w 9 kategoriach oznaczonych literami: R – nośność ogniowa, E – szczelność ogniowa. I – izolacyjność ogniowa, S – dymoszczelność, M – odporność na oddziaływanie mechaniczne, C – samoczynne zamykanie, G – odporność na pożar sadzy, K – zdolność do zabezpieczenia ogniochronnego, W – promieniowanie.
W przypadku przegród istotne są nośność ogniowa, szczelność ogniowa oraz izolacyjność ogniowa (wyrażane w minutach):
- R (nośność) – zdolność elementu konstrukcji do wytrzymania oddziaływania ognia przy określonych oddziaływaniach mechanicznych na jedną lub więcej powierzchni, przez określony czas, bez utraty stabilności konstrukcji.
- E (szczelność) – zdolność elementu konstrukcji, który pełni funkcję oddzielającą, do wytrzymania oddziaływania ognia tylko z jednej strony, bez przeniesienia ognia na stronę nienagrzewaną w wyniku przejścia płomieni lub gorących gazów.
- I (izolacyjność) – zdolność elementu konstrukcji do wytrzymania oddziaływania ognia tylko z jednej strony, bez przeniesienia ognia ze strony nagrzewanej na nienagrzewaną.
Budynki są klasyfikowane w pięciu klasach odporności pożarowej od A do E i w zależności od nich, wymagane są odpowiednie poziomy klas odporności ogniowej poszczególnych elementów konstrukcyjnych. Aby budynek otrzymał klasę A, REI dla przegród zewnętrznych musi wynosić co najmniej 120, a EI dla ścian wewnętrznych – 60. W klasie B wartości te są o połowę niższe.
Wpływ na odporność ogniową ma m.in. rodzaj materiału konstrukcyjnego, wielkość obciążeń i sposób ich oddziaływania na element konstrukcyjny, a także przekrój przegrody. Klasę odporności ogniowej można określić na podstawie badań laboratoryjnych i sklasyfikować zgodnie z PN-EN 13501-2 lub w przypadku konstrukcji obliczyć zgodnie z Eurokodami. Wpływ na odporność ogniową ma m.in. rodzaj zastosowanych materiałów, kształt elementu konstrukcyjnego (długość, przekrój) oraz obciążenia.
Warto wiedzieć, że odporność ogniową elementu budynku można podnieść stosując dodatkowe zabezpieczenia, jak farby, natryski cementowe czy okładziny niepalne.
Okładziny nierozprzestrzeniające ognia
Klasa reakcji wyrobów na ogień dotyczy tylko ognia wewnątrz budynku. Dlatego dla ścian zewnętrznych, systemów ociepleń i okładzin zewnętrznych stosuje się dodatkowo badanie od zewnątrz.
W Dziale IV Warunków technicznych określa się trzy stopnie rozprzestrzeniania ognia, stosowane dla ścian zewnętrznych z ociepleniem i okładziną zewnętrzną lub dla ścian bez ocieplenia. Ściany zewnętrzne:
- nierozprzestrzeniające ognia (NRO) to elementy budynku, które nie rozprzestrzeniają ognia zarówno wewnątrz, jak i od zewnątrz budynku;
- słabo rozprzestrzeniające ogień (SRO) się uznaje się elementy budynku, które z jednej strony są słabo rozprzestrzeniające ogień, natomiast przy działaniu ognia z drugiej strony są słabo rozprzestrzeniające lub nierozprzestrzeniające;
- silnie rozprzestrzeniających ogień to ściany, które przy działaniu ognia z jednej strony sklasyfikowane są jako silnie rozprzestrzeniające ogień, niezależnie od klasyfikacji uzyskanej przy działaniu ognia z drugiej strony.
Wymagania przy działaniu ognia wewnątrz budynku określa się zgodnie z załącznikiem nr 3 do Warunków technicznych na podstawie klas reakcji na ogień, natomiast przy działaniu ognia od zewnątrz – zgodnie z Polską Normą dotyczącą metody badania stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany.
Źródła:
https://bariery-ogniowe.pl/slownik-pojec-ppoz/sciana-ogniowa/
https://bariery-ogniowe.pl/slownik-pojec-ppoz/sciana-o-odpornosci-ogniowej/
Zobacz też:
Niepalne izolacje kabli i przewodów elektrycznych
Jak zapewnić konstrukcjom drewnianym wymaganą odporność ogniową
