Obszar portów lotniczych w zakresie zabudowy, ze względu na swoją specyfikę, objęty jest specjalnym reżimem wynikającym przede wszystkim z odpowiednich przepisów. Poznanie tych regulacji prawnych, choćby w ogólnym zarysie, jest konieczne do zaplanowania procesu inwestycyjnego, w tym wznoszenia stacji bazowych telefonii komórkowej w obszarze portów lotniczych.
Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (dalej: UPL) oraz wydane do niej przepisy wykonawcze w randze rozporządzeń przewidują znaczne ograniczenia we wznoszeniu w obrębie portów lotniczych nowych obiektów budowlanych, a także w rozbudowie obiektów już istniejących. Zakres ograniczenia inwestycji uzależniony jest od obszaru oddziaływania lotniska oraz umieszczonych na jego terenie lotniczych urządzeń naziemnych (dalej: LUN).
Obszar oddziaływania lotniska
Obszar oddziaływania lotniska jest uzależniony od jego wielkości, liczby dróg (pasów) startowych czy też rodzajów statków powietrznych prowadzących na jego terenie operacje lotnicze. Szczególność w lokowaniu takiego przedsięwzięcia jak lotnisko wynika m.in. z obowiązku uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla całego obszaru oddziaływania lotniska, który niekiedy obejmuje tereny oddalone od niego nawet o kilkanaście kilometrów, co niejednokrotnie skutkuje koniecznością modyfikacji planów zagospodarowania przestrzennego w rejonie miast.
Lokowanie stacji bazowych musi być zgodne z regulacjami prawnymi narzucającymi szereg ograniczeń dla obiektów budowlanych w obszarze lotniska. Fot. © steheap – stock.adobe.com
Ponadto przepisy przewidują obowiązek sporządzenia dla lotniska planu generalnego. Jest to strategiczny dokument określający rozwój lotniska w perspektywie minimum 20 lat, aktualizowany okresowo co 5 lat. Plan generalny zabezpiecza tereny pod lotnisko, ale również strefy wokół niego, narzucając ograniczenia m.in. w wysokości zabudowy czy sposobie zagospodarowania terenu. To ten dokument określa maksymalną wysokość obiektów tak, aby nie stanowiły zagrożenia dla funkcjonowania lotniska.
Powierzchnie ograniczające zabudowę na lotnisku wyznacza się z uwzględnieniem już istniejących obiektów budowlanych o wysokości przekraczającej 15 m nad poziomem otaczającego terenu. Co istotne, ustawodawca zastrzega, że lokowanie w tym obszarze ochronnym obiektów budowlanych nie może prowadzić do powstania nowych lub powiększenia już istniejących przeszkód lotniczych. Mianem „przeszkód lotniczych” określone zostały obiekty znajdujące się na terenie oddziaływania lotniska. Są one szczegółowo regulowane Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 stycznia 2021 r. w sprawie przeszkód lotniczych, powierzchni ograniczających przeszkody oraz urządzeń o charakterze niebezpiecznym.
Lokowanie obiektów w obrębie lotniczych urządzeń naziemnych
Dla lokowania inwestycji istotne znaczenie mają również LUN oraz ich umiejscowienie w obszarze lotniska. Są to obiekty i urządzenia do kierowania, kontroli, nadzoru oraz zabezpieczenia obsługi ruchu lotniczego. Ich liczba i położenie są weryfikowalne w rejestrze prowadzonym przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz regulowane Rozporządzeniem Ministra infrastruktury z dnia 26 listopada 2020 r. w sprawie lotniczych urządzeń naziemnych i powierzchni ograniczających zabudowę (dalej: Rozporządzenie LUN).
Sposób określania i wyznaczania granic przestrzennych powierzchni ograniczających zabudowę lotniska sprowadza się do wyliczeń opartych na wzorach stożkowych, stanowiących załącznik do wymienionych rozporządzeń. Wyliczenia te mają znaczny stopień skomplikowania, którego objaśnienie nie jest celem niniejszego opracowania. Istotne jest przede wszystkim to, że oznaczony obszar znajduje się w dokumentacji lotniska i musi być uwzględniony przez inwestora w ramach procesu budowlanego. Organem odpowiedzialnym za wyznaczanie powierzchni ograniczających zabudowę jest Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego. To on w pierwszej kolejności uzgadnia projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla terenów, na których znajdują się lotnicze urządzenia naziemne.
>>> Miejsca dostępne dla ludności na gruncie ustawy POŚ
>>> Zasada otwartości miejscowych planów na inwestycje infrastruktury technicznej
>>> Miejscowe plany a lokalizowanie inwestycji telekomunikacyjnych
>>> Interpretacja MPZP w świetle aktualnego orzecznictwa dotyczącego inwestycji telekomunikacyjnych
Lokowanie stacji bazowych telefonii komórkowej
Jak wynika z powyższego, omawiane regulacje prawne narzucają szereg ograniczeń co do lokowania obiektów budowlanych w obszarze lotniska, w tym obiektów specjalistycznych, takich jak stacje bazowe telefonii komórkowej. Nie oznacza to jednak w żadnym razie, że lokowanie takich inwestycji na tym terenie jest niemożliwe. Warunków wznoszenia obiektów budowlanych trzeba szukać w pierwszej kolejności w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Należy przy tym zwrócić uwagę na treść art. 86 ust. 9 UPL interpretowaną razem z § 13 Rozporządzenia LUN. Zgodnie z tymi przepisami, niezależnie od wyznaczonych powierzchni ograniczających zabudowę, mogą być lokowane obiekty:
- o wysokości do 15 m nad poziomem otaczającego terenu lub wody i położone w odległości większej niż 600 m od LUN;
- o konstrukcjach kratowych, położone w odległości większej niż 600 m od LUN;
- których rzut poziomy głównej konstrukcji zawiera się w okręgu o promieniu 5 m (w tym maszt z odciągami), położone w odległości większej niż 600 m od LUN.
Wyłączenia te mają istotne znaczenie przy projektowaniu inwestycji, jaką jest stacja bazowa telefonii komórkowej, gdyż każde z nich może mieć tu zastosowanie. Wieżowa stacja bazowa telefonii komórkowej oparta jest na konstrukcji kratowej. Dla jej zainstalowania wystarczające będzie zatem jej oddalenie o ponad 600 m od LUN. Podobnie stacja masztowa może być lokowana w odległości powyżej 600 m od LUN, o ile jej rzut poziomy nie przekracza promienia 5 m. Jeżeli zaś inwestycja nie przekracza wysokości 15 m nad poziomem otaczającego terenu lub wody, to niezależnie od jej charakteru jedynym czynnikiem ograniczającym jest odległość 600 m od LUN.
Warto zaznaczyć, że ustawodawca przypisuje LUN rangę inwestycji celu publicznego, która może być posadowiona również na nieruchomościach prywatnych przylegających do lotniska, co zwiększa zasięg oddziaływania przepisów i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a przez to utrudnia działalność inwestycyjną.
Pamiętać przy tym należy, że ostateczną decyzję co do odstąpienia od wymogów dotyczących powierzchni ograniczających zabudowę podejmuje Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Wyda on taką decyzję, jeżeli uzna, że obiekt nie będzie zakłócał działania LUN. Rola Prezesa ULC jest istotna również podczas uzgadniania projektu decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. W sytuacji, gdy wieża ma być zlokalizowana na terenie, na którym znajdują się LUN, wyznaczono powierzchnie ograniczające zabudowę lub wydano decyzję o wprowadzeniu zmian w systemie funkcjonalnym pod względem bezpieczeństwa ruchu lotniczego i prawidłowego funkcjonowania LUN, ewentualnie gdyby wydano promesę lub zezwolenie na utworzenie lotniska, takie uzgodnienie z Prezesem Urzędu Lotnictwa Cywilnego byłoby konieczne.
W dobie rozwijającego się społeczeństwa, upowszechnienia ruchu lotniczego oraz planowanych inwestycji, takich jak chociażby Centralny Port Komunikacyjny, zagadnienie lokowania obiektów budowlanych w obszarze oddziaływania lotniska jest niezwykle istotne. Niniejsze opracowanie miało za zadanie jedynie wprowadzenie do znacznie bardziej skomplikowanych rozważań w zakresie planowanych konkretnych inwestycji w obrębie portów lotniczych, czyli praktycznie na obszarach położonych w pobliżu lotnisk.
 |
prof. dr hab. Jan Widacki adwokat |
