Interpretacja ministra w sprawie 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów

Celem interpretacji jest zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego i wskazanie warunków, których spełnienie umożliwia zastosowanie 50-proc. kosztów uzyskania przychodów.

Opublikowana w Dzienniku Urzędowym MF z 2020 r. pod poz. 107 interpretacja ogólna nr DD3.8201.1.2018 Ministra Finansów z 15 września 2020 r. w sprawie zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego, zwana dalej interpretacją, zawiera istotne wskazania dla osób prowadzących działalność twórczą, w tym w zakresie m.in. architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej i urbanistyki, czyli również w zakresie projektowania budowlanego.

Fot. © Rawf8 – stock.adobe.com

Zgodnie z treścią interpretacji jej celem jest zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe i wskazanie warunków, których spełnienie umożliwia zastosowanie, w tym przez płatnika podatku dochodowego (np. pracodawcę), 50-proc. kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub rozporządzania przez twórców tymi prawami.

Sprawdź:

Większość spośród 11 punktów interpretacji zawiera stwierdzenia istotne dla twórców w ogólności, w tym dla projektantów, wykonujących twórcze projekty. Wyjątek stanowią fragmenty odniesione do innych kategorii twórców: programistów komputerowych (część pkt 4) oraz nauczycieli akademickich i pracowników naukowych (pkt 10). Mniej istotny dla projektantów jest także pkt 8 interpretacji, dotyczący tzw. ulgi dla młodych, czyli osób do ukończenia 26 roku życia.

Mimo iż przedmiotem zawartych w interpretacji wyjaśnień są w dużym stopniu przychody, uzyskiwane przez pracowników, w pkt 4 minister wyraźnie potwierdził, że także wynagrodzenie uzyskane z umów o dzieło lub umów zlecenia może stanowić honorarium autorskie, do którego przysługują 50-proc. koszty uzyskania przychodów.

W podsumowaniu pkt 4 (prawa autorskie pracownika – twórcy) minister podniósł, że:

1) przedmiotem prawa autorskiego jest tylko taka działalność twórcza, która prowadzi do powstania utworu korzystającego z ochrony praw autorskich; sama działalność twórcza nie może być przedmiotem prawa autorskiego, a do przychodów uzyskanych z tego tytułu nie ma zastosowania art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT;

2) podstawowymi warunkami do zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów w ramach stosunku pracy jest to, aby przedmiotem umowy o pracę było powstanie utworu w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim, tj. zamawianego i oczekiwanego przez pracodawcę, oryginalnego wytworu o indywidualnym charakterze;

3) w przypadku utworu pracowniczego niezbędne jest przyjęcie tego utworu przez pracodawcę, gdyż oznacza to ustawowe (lub umowne) rozporządzenie prawem autorskim na rzecz pracodawcy.

Pkt 1-3 mają charakter wprowadzający, zawierając opis zagadnienia (pkt 1), wyjaśnienie zakresu oraz sposobu stosowania interpretowanych przepisów prawa podatkowego (pkt 2) oraz prawa autorskiego (pkt 3).

Pkt 5-7 zawierają wskazania dla podmiotów rozliczających honoraria, czyli płatników, w tym pracodawców (obowiązki płatnika – pkt 5, przypadki, w których płatnik nie stosuje 50-proc. kosztów uzyskania przychodów przy poborze zaliczki – pkt 6, oraz ustalenie zaliczki z zastosowaniem tych kosztów przy braku powstania utworu, np. w przypadku zwolnienia się pracownika z pracy – pkt 7).

Jeżeli chodzi o pkt 9 interpretacji, dotyczący zasad ustalania wysokości honorarium, to poza przytoczeniem w tym punkcie orzeczeń NSA w odniesieniu do tego orzecznictwa podniesiono, że:

1) nie jest wystarczające oświadczenie pracodawcy (innego podmiotu) i pracownika (strony umowy cywilnoprawnej) stwierdzające, że została wykonana praca twórcza, bez określenia, jaki utwór powstał (powstawał);

2) płatnik powinien wyodrębnić w ramach wynagrodzenia honorarium oraz pozostałe składniki wynagrodzenia; wysokość honorarium może wynikać z umowy o pracę lub z innych regulacji obowiązujących u pracodawcy, np. z regulaminu wynagradzania, jak również z umowy cywilnoprawnej;

3) niewystarczające jest procentowe określenie w umowie o pracę czasu przeznaczonego na pracę twórczą lub ustalenie go na podstawie ewidencji czasu pracy, gdyż z takiego wyróżnienia nie wynika, czy jakikolwiek utwór rzeczywiście powstał (powstawał).

Jednocześnie w pkt 9 stwierdzono, że:

1) ustalenie wysokości honorarium leży w zakresie swobody kontraktowej stron umowy (stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej);

2) żadne powszechnie obowiązujące przepisy nie regulują zasad ustalania wysokości honorarium;

3) nie ma też żadnych uniwersalnych reguł, ugruntowanych praktyką i orzecznictwem sądowym (z wyjątkiem negatywnych przesłanek określonych w tezach orzeczniczych wykluczających możliwość zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów), pozwalających na wskazanie zasad dokumentowania prac stanowiących przedmiot prawa autorskiego;

4) fakt uzyskania przychodu z praw autorskich i jego wysokość wymaga odpowiedniego udokumentowania, przy czym może to zostać wykazane za pomocą każdego prawnie dopuszczalnego dowodu.

Aspektowi dokumentowania wysokości honorarium, z ukierunkowaniem na stosunki pracownicze, poświęcony został ostatni, 11 punkt interpretacji. W konkluzji tego punktu wskazano, że jeśli twórca:

1) poświęca ściśle określony czas na stworzenie (tworzenie) konkretnego dzieła;

2) rejestruje czas pracy twórczej w odrębnym dokumencie, np. w ewidencji prowadzonej papierowo lub w formie elektronicznej (specjalnie do tego stworzonego oprogramowania), bazie danych prowadzonej w formie elektronicznej lub ewentualnie w oświadczeniu składanym pracodawcy za określony czas, np. miesiąc, kwartał, półrocze lub rok;

3) czas pracy twórczej jest akceptowany przez pracodawcę (np. akceptuje wpisy w ewidencji, wpisy w bazie danych lub ww. oświadczenie);

4) wszystkie utwory (nie tylko przykładowe) stworzone (lub w trakcie tworzenia) przez twórcę są również rejestrowane lub utrwalane (np. w tej samej ewidencji, bazie danych lub wymienione w oświadczeniu);

to nie ma przeszkód, aby wartość honorarium autorskiego była określana na podstawie czasu pracy twórczej w powiązaniu z konkretnym stworzonym (tworzonym) utworem.

W podsumowaniu interpretacji wskazano natomiast, że dla potraktowania wynagrodzenia jako honorarium i dla zastosowania wobec niego 50-proc. kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest:

1) powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, warunkujące korzystanie przez twórcę z praw autorskich i umożliwiające rozporządzanie majątkowym prawem autorskim do utworu;

2) dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego;

3) wyraźne wyodrębnienie honorarium od innych składników wynagrodzenia, przy czym warunek ten nie obejmuje wskazanych w interpretacji przypadków, w których 50- -proc. koszty uzyskania przychodów można stosować do całości wynagrodzenia twórcy. Przypadki te wskazane zostały w pkt 10 interpretacji, adresowanym do nauczycieli akademickich i pracowników naukowych.

Rafał Golat
radca prawny

Polecamy: Produkty budowlane