W 2020 roku w Polsce odnotowano niemal 130 tysięcy pożarów i ponad 400 tysięcy innych miejscowych zagrożeń. Zginęło w nich 489 osób, a 2836 odniosło obrażenia ciała. Na liczbę ofiar i rannych ogromny wpływ ma sprawność podejmowanych akcji ewakuacyjnych. Niestety, dla niektórych samodzielne opuszczenie budynku w sytuacji zagrożenia jest niemożliwe. Osoby z niepełnosprawnościami potrzebują pomocy i możliwości komunikacji ze służbami ratunkowymi.
Ewakuacja osób niepełnosprawnych to duży problem w wielu budynkach
W sylwestrową noc 2015/2016 w hotelu Address w Dubaju wybuchł pożar. W budynku znajdowała się m.in. kobieta poruszająca się na wózku inwalidzkim. Przeżyła, bo z piętnastego piętra po schodach zniósł ją syn. W rozmowie z mediami przyznał później, że prawdopodobnie nie dałby rady gdyby byli na sześćdziesiątym piętrze. Co w sytuacji, gdyby kobieta była sama?
Świadomość na temat dostępności wnętrz i dopasowania infrastruktury do potrzeb osób z niepełnosprawnościami stale rośnie. Niestety sprawa ich bezpiecznej ewakuacji jest nadal często pomijana, mimo że od sprawności akcji ewakuacyjnej zależy życie i zdrowie ludzi.
– W przypadku pożaru lub innego zagrożenia do przeprowadzenia ewakuacji wykorzystywane są schody. Windy zjeżdżają na parter lub przystanek rezerwowy i zostają tam unieruchomione. Również dźwigi pożarowe w razie alarmu powinny znaleźć się na dole, w gotowości do wykorzystania przez ekipy ratownicze. Osoby z ograniczeniami mobilności i percepcji znajdujące się na wyższych piętrach budynku często nie mają szans na samodzielną ewakuację – tłumaczy Renata Januszewska, Brand Development Manager Fire & Safety w firmie Eaton.
Fot. stock.adobe/LIGHTFIELD STUDIOS
Ewakuacja osób niepełnosprawnych – ważny jest stały kontakt ze służbami ratunkowymi
Rozwiązaniem problemu ewakuacji osób z niepełnosprawnościami, zwłaszcza w wysokich i dużych budynkach, są systemy ratunkowej komunikacji głosowej. To telefony pożarowe i interkomy alarmowe i zintegrowane z nimi systemy wzywania pomocy do toalet dla niepełnosprawnych. Stacje komunikacyjne mogą znajdować się w różnych częściach obiektu, a powinny być instalowane w miejscach schronienia zlokalizowanych w pobliżu klatek schodowych lub na klatkach schodowych. Umożliwiają łączność ze służbami i osobami zarządzającymi ewakuacją. Obsługiwane są przez jeden centralny system wskazujący ratownikowi dokładne miejsce, z którego przychodzi wezwanie. Na bieżąco informuje o zagrożeniu i pozwala przekazać komunikaty, które uspokoją osoby znajdujące się w niebezpieczeństwie.
Zobacz:
Miejsce parkingowe dla niepełnosprawnych – przepisy, problemy
Projektowanie wnętrz budynków dla osób niepełnosprawnych. Przepisy, wymagania
Otoczenie budynków przyjazne dla osób niepełnosprawnych
Dostępność obiektów dla osób niepełnosprawnych. Przepisy
Instalacje elektryczne – dobre praktyki. Budynki mieszkalne bez barier
Ewakuacja osób niepełnosprawnych. „Martwe” przepisy
Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przeciwpożarowej właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu jest zobowiązany m. in. do zapewnienia wszystkim osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji. Standardy dostępności budynków dla osób z niepełnosprawnościami wymagają między innymi wyposażenia holu windowego w interkom pożarowy z przekierowaniem do pomieszczeń ochrony oraz stosowania sygnalizatorów świetlnych i akustycznych. Gdy nie ma możliwości samodzielnej ewakuacji osób o ograniczonej mobilności i percepcji, na klatkach schodowych powinny znajdować się odpowiednio oznakowane miejsca schronienia wyposażone w urządzenia dwustronnej komunikacji ze służbami.
Niestety w praktyce stosowanie systemów komunikacji głosowej wciąż nie jest standardem – nawet w szpitalach, sanatoriach czy budynkach administracji publicznej. Raport Najwyższej Izby Kontroli1 o dostępności przestrzeni publicznej dla osób starszych i z niepełnosprawnościami wykazał, że dla 5 z 8 skontrolowanych budynków zarządzający nie opracowali procedur postępowania na wypadek zagrożenia. Żadna z jednostek nie wyposażyła obiektu w specjalistyczny sprzęt do ewakuacji osób niepełnosprawnych. Zdaniem NIK przyczyną jest brak szczegółowych przepisów i wytycznych regulujących kwestię procedur ewakuacji osób niepełnosprawnych i warunków technicznych. Również wiedza projektantów na temat potrzeb osób z niepełnosprawnościami nie jest wystarczająca.
– Konieczne staje się opracowanie szczegółowych standardów projektowych, które ułatwią stosowanie odpowiednich rozwiązań w praktyce. Systemy usprawniające ewakuację powinny być montowane zarówno w nowych obiektach, jak i podczas przebudowy czy remontów tych istniejących. Z systemów ratunkowej komunikacji głosowej korzystają już międzynarodowe sieci hoteli oraz niektóre biurowce. Budynki użyteczności publicznej oraz komercyjne powinny pójść ich śladem – podkreśla Januszewska.
1Raport NIK „Dostępność przestrzenie publicznej dla osób starszych i niepełnosprawnych” Nr ewid. 111/2018/P/18/094/LPO
Eaton
