Poznanie opinii i postaw środowiska inżynierów budownictwa w zakresie etyki i odpowiedzialności zawodowej było celem sondażu przeprowadzonego w związku z konferencją pt.: „Etyka i odpowiedzialność zawodowa inżynierów budownictwa – fundamentem zaufania społecznego”.
Internetowy sondaż pn. „Etyka i odpowiedzialność zawodowa inżynierów budownictwa w czasach złożonych przemian politycznych i gospodarczych” przeprowadzono w miesiącach luty–marzec 2017 r. Celem badań sondażowych było poznanie opinii i postaw środowiska inżynierów budownictwa różnych specjalności wobec wybranych aspektów zachowań przedstawicieli środowiska budowlanych w zakresie etyki i odpowiedzialności zawodowej.
Dodatkową intencją było także poznanie poglądów środowiska inwestorów zarówno z branż biznesowych, jak i administracji wobec określonych w ankiecie aspektów zachowań przedstawicieli środowiska budowlanych. W sondażu wzięły udział łącznie 3852 osoby, w tym 3735 inżynierów budownictwa, 67 inwestorów ze środowiska biznesu oraz 50 osób z administracji samorządowej. Grupę inżynierów reprezentowali: inspektorzy nadzoru, kierownicy budów, kierownicy robót, menedżerowie, projektanci, rzeczoznawcy, pracownicy, właściciele.
Wyniki przeprowadzonego sondażu przedstawił podczas konferencji PIIB pt. „Etyka i odpowiedzialność zawodowa inżynierów budownictwa – fundamentem zaufania społecznego” dr Leszek Mellibruda, psycholog społeczny i biznesu.
Fot. carlosseller – Fotolia.com
Poznajmy wyniki sondażu
Za najważniejsze dla budowania zaufania społecznego zawodu inżyniera budownictwa najczęściej uznawano uczciwość i dbałość o przejrzystość relacji w układach biznesowych z inwestorem i kooperantem (61,1%) oraz wysoką kulturę osobistą przejawiającą się m. in. w przestrzeganiu norm i zasad współżycia społecznego (57%).
Wszystkie grupy respondentów najczęściej podkreślały potrzebę większej troski ze strony inżynierów i całej branży budowlanych o wizerunek zawodowy. Najczęściej inżynierowie (56,3%) zwracali uwagę na to, iż praca inżyniera budownictwa jest niedoceniana, głównie przez brak rzetelnej wiedzy na temat istoty ich działań i umiejętności.
Wśród czynników stanowiących zagrożenie dla wizerunku zawodu inżyniera budownictwa najczęściej wymieniano opinie niezadowolonych klientów (42,1%) oraz stereotypy społeczne i nagminną skłonność Polaków do narzekania (37,8%). Trzecim w kolejności wyborów czynnikiem zniekształcającym pozytywny obraz zawodu inżyniera budownictwa było niedocenianie przez inżynierów dbałości o własny wizerunek i odbiór społeczny, wynikający często z niskiego poziomu rozumienia postaw innych ludzi, szczególnie w sytuacjach trudnych (35%).
Najczęściej spośród głównych celów działalności inżynierów budownictwa zapisanych w Kodeksie Etyki Zawodowej Członków PIIB wymieniana jest pamięć o konsekwencjach działalności inżyniera licząca się z zagrożeniem bezpieczeństwa, dobra i zdrowia ludzi (63,3%). Na drugim miejscu, jeśli chodzi o częstotliwość odpowiedzi, uplasowało się kierowanie się dobrem publicznym i zasadami uczciwości zawodowej oraz osobistej (59,4%). Najczęściej na ten aspekt głównych celów działalności zwracali uwagę menedżerowie (76,2%) oraz projektanci (73,7%).
Do postaw i zachowań etycznych, które są najczęściej naruszane, pomijane i ignorowane w branży budowlanej, inżynierowie zaliczyli brak dbałości o ustawiczne podnoszenie swojego poziomu wiedzy i umiejętności zawodowych oraz mała troska o rozwój zawodowy młodszych współpracowników oraz partnerów (46,7%), a także mała dbałość o godność oraz honor zawodu wraz z małym zaangażowaniem w przeciwdziałanie obniżania się jego rangi i autorytetu (41,3%).
Wśród najczęściej wymienianych przez inżynierów przyczyn zachowań nieetycznych znalazła się mała znajomość prawa, przepisów i zapisów Kodeksu Etyki Zawodowej Członków PIIB (48,3%) oraz kultura organizacyjna niektórych firm i przedsiębiorstw, w których pomijane są na co dzień aspekty etycznego zachowania się ludzi (46,3%).
Ponad połowa inżynierów budownictwa nie miała możliwości zapoznania się z pracą Rzeczników Odpowiedzialności Zawodowej PIIB. Wśród czynników szczególnie istotnych dla budowania prestiżu oraz wzmacniania zachowań etycznych i zaufania społecznego najczęściej wymieniano potrzebę częstszego i w większym stopniu prezentowania działalności rzeczników odpowiedzialności zawodowej. Ponad 1/3 respondentów podkreślała, że rzecznik odpowiedzialności zawodowej jako organ PIIB jest ważnym czynnikiem budowania zaufania społecznego zawodu przez spełnianie funkcji kontroli, wyjaśniania i, w uzasadnionych przypadkach, oskarżania osób łamiących prawo i zasady Kodeksu Etyki Zawodowej Członków PIIB.
Wnioski końcowe
– Uczciwość i dbałość o przejrzystość relacji w układach biznesowych jest najważniejszą składową wizerunku inżyniera budującego zaufanie społeczne do zawodu.
– Wizerunek zawodowy inżynierów budownictwa wymaga większej troski ze strony samych inżynierów i całej branży budowlanej.
– Społeczne opinie na temat zawodu inżyniera budownictwa nie oddają często najważniejszych aspektów jego pracy i zaangażowania – ponad 1/3 wypowiedzi we wszystkich grupach podkreślała, iż praca inżynierów jest często niedoceniana przez inwestorów.
– Inżynierowie budownictwa uważają, że największym zagrożeniem dla pozytywnego ich wizerunku są opinie niezadowolonych klientów oraz stereotypy społeczne, w tym skłonność Polaków do narzekania.
– Konflikt interesów przy zawieraniu umów pomiędzy inwestorem a wykonawcą (firmą inżynierską) dotyczący relacji pomiędzy ceną i jakością jest częściej dostrzegany jako zagrożenie pozytywnego obrazu zawodu inżyniera przez ludzi z biznesu niż przez samych inżynierów.
– Rywalizacja między firmami w branży budowlanej wyraźnie zaostrza się, powodując konflikty i inne niekorzystne zjawiska.
– Najczęściej naruszanymi postawami i zachowaniami etycznymi są brak stałego podnoszenia własnej wiedzy i umiejętności przez inżyniera oraz zbyt mała dbałość o godność i honor własnego zawodu.
– Głównymi powodami zachowań nieetycznych w środowisku budowlanych są: mała znajomość prawa, przepisów i Kodeksu Etyki Zawodowej Członków PIIB oraz kultura organizacyjna niektórych firm pomijająca aspekty etyczne zachowań ludzkich, jak również egocentryzm, nadmierna dominacja i inne cechy niedojrzałej osobowości inżyniera.
– Poziom korupcji w branży budowlanej nie zmienił się zasadniczo w ostatnim okresie – najbardziej korupcjogenne w sektorze budownictwa są układy personalne wśród decydentów.
– Praca rzeczników odpowiedzialności zawodowej jest słabo rozpoznawana przez inżynierów, członków PIIB i wymaga większej popularyzacji w fachowych wydawnictwach i na portalu PIIB.
– Nieufność środowiska budowlanego wobec inwestorów budują głównie negatywne doświadczenia z przeszłości – istnieje potrzeba działań edukacyjno-profilaktycznych w tym zakresie.
– Poczucie braku solidarności w branży budowlanej może przyczyniać się do nasilania zachowań nieetycznych lub/i spadku odporności na sytuacje – pokusy.
– Znaczny odsetek ludzi z administracji i biznesmenów wyraża krytyczne opinie pod adresem inżynierów budownictwa – istnieje potrzeba przygotowania strategii działań zorientowanych na zmianę niektórych zachowań inżynierów budownictwa i wzmocnienie standardów zawodowych w relacjach z inwestorami.
Pełna wersja podsumowania i wniosków sondażu PIIB.
