Najczęściej budynki z płyt warstwowych wykonywane są w postaci hal jedno- lub wielonawowych. Jak często trzeba przeprowadzać kontrole stanu technicznego tego typu obiektów i według jakich zasad?
W Polsce pierwsza fabryka płyt warstwowych powstała w Obornikach Wielkopolskich w latach 70. XX w., a obecnie prawie 90% budynków przemysłowych i magazynowych powstaje z zastosowaniem płyt warstwowych [1]. Płyty te są masowo stosowane w budownictwie rolniczym (obory, chlewnie, spichrze, budynki do przechowywania owoców) i coraz częściej w takich obiektach, jak: sklepy wielkopowierzchniowe, centra wystawiennicze, hale sportowe.
Zainteresowanie inwestorów i wykonawców obiektami z płyt warstwowych bez trudu można wytłumaczyć – budynki tego typu są stosunkowo łatwe w projektowaniu, charakteryzują się szybkością montażu i relatywnie niską ceną. Płyty warstwowe wprowadzone legalnie do obrotu w budownictwie (w przypadku poprawnego zaprojektowania i wykonawstwa budynku) pozwalają na zapewnienie wysokiej efektywności termoenergetycznej, bezpieczeństwa użytkowania i trwałości budynku.
Zobacz:
Konstrukcja hali stalowej – rozwiązania
Najczęściej budynki z płyt warstwowych wykonywane są w postaci hal jedno- lub wielonawowych. Elementami konstrukcyjnymi są słupy (zwykle stalowe lub żelbetowe), do których mocowane są płyty warstwowe w układzie poziomym lub pionowym. Samonośne płyty dachowe mocowane są najczęściej do płatwi stalowych, niekiedy do kratownic (w przypadku większych rozpiętości) lub znacznie rzadziej do prefabrykowanych elementów żelbetowych. Poprawnie zaprojektowany i wykonany budynek z płyt warstwowych powinien spełniać wymagania warunków technicznych [2].
Lekka obudowa z płyt warstwowych, tak samo jak elementy budynków z innych materiałów, w trakcie eksploatacji ulega starzeniu, degradacji, różnego typu uszkodzeniom związanym z oddziaływaniami atmosferycznymi i działalnością ludzi (uderzenia, zarysowania, niekiedy akty wandalizmu).
W celu zapewnienia długiej i bezawaryjnej eksploatacji lekkiej obudowy z płyt warstwowych konieczne jest wykonywanie ich systematycznych kontroli technicznych. Zgodnie z art. 62 Prawa budowlanego [3] właściciele i zarządcy obiektów budowlanych zobowiązani są do przeprowadzania kontroli okresowych budynków:
- co najmniej raz w roku, polegających na sprawdzaniu stanu technicznego elementów budynków, narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektów (z tego obowiązku zwolnieni są właściciele budynków jednorodzinnych oraz zagrodowych i letniskowych);
- co najmniej raz na pięć lat, polegających na sprawdzaniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektów budowlanych, estetyki obiektów budowlanych oraz ich otoczenia.
W przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 m2 oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu przekraczającej 1000 m2 kontrole okresowe muszą być przeprowadzane co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, a zakresy tych kontroli powinny być takie jak dla kontroli rocznych.
Kontrole okresowe wg [4] powinny być przeprowadzane w porze wiosennej, czyli w okresie od marca do czerwca.
Dodatkowo ustawodawca przewidział również możliwość przeprowadzania kontroli pozaplanowych (kontroli bezpieczeństwa). Kontrole tego typu dokonywane są po wystąpieniu oddziaływań wyjątkowych (niekorzystnych oddziaływaniach atmosferycznych – silnych wiatrach, powodziach), wstrząsach parasejsmicznych, pożarach i innych, które mogą mieć negatywny wpływ na stany techniczne budynków.
Właściwe naprawy wykrytych podczas kontroli uszkodzeń umożliwiają długotrwałe i bezpieczne eksploatowanie budynków z płyt warstwowych.
Zobacz też:
Projektowanie układów kratowych hal z kształtowników zamkniętych
Kształtowniki zamknięte w projektowaniu układów kratowych hal
Konstrukcje stalowe hal wielkopowierzchniowych
Ogólne zasady przeprowadzania kontroli lekkiej obudowy z płyt warstwowych
Rzetelna kontrola okresowa stanu technicznego budynków z płyt warstwowych powinna być przeprowadzona etapowo [5], ogólny algorytm kontroli przedstawia rys. 1.
Rys. 1. Ogólny algorytm kontroli okresowej lekkiej obudowy z płyt warstwowych
Pierwszy etap kontroli jest etapem przygotowawczym, pozwalającym na wytypowanie do dalszych prac kontrolnych obszarów budynku narażonych na uszkodzenia i degradacje, dobór właściwych metod ekspercko-badawczych, wybór właściwego sprzętu kontrolnego oraz organizacji prac.
Na tym etapie należy przede wszystkim przeanalizować dokumentację powykonawczą budynku, w tym:
l) zapoznać się projektem budynku, zwracając szczególną uwagę na:
a) sposoby połączenia poszczególnych płyt warstwowych (ściennych i dachowych);
b) metody uszczelnienia płyt warstwowych na dachu (kalenica, kosz), w narożnikach ścian, na połączeniach z cokołem, w miejscach przejścia instalacji;
c) sposoby uszczelnienia okien w ścianach i świetlików na dachu;
d) przewidziane w projekcie elementy mocowane do płyt warstwowych (np. klimatyzatory, instalacja elektryczna);
e) sposoby odprowadzenia wody z dachu;
f) technologię połączenia płyt warstwowych z konstrukcją nośną budynku (słupami, płatwiami, kratownicami);
g) sposoby połączeń elementów konstrukcyjnych budynku, do których mocowane są płyty warstwowe, w tym połączeń stężeń ze słupami i płatwiami, połączeń kratownic etc.;
2) ustalić typy zastosowanych płyt warstwowych (często producenci płyt warstwowych na swoich stronach internetowych podają sposoby napraw typowych uszkodzeń tych płyt).
W dalszej części artykułu:
- Typowanie obszarów obudowy budynku do dalszej szczegółowej kontroli
- Wywiad środowiskowy z właścicielem, administratorem lub użytkownikami budynku
- Rodzaje uszkodzeń
- Stan techniczny płyt warstwowych od wewnątrz
- Stan techniczny dachu
- Stan techniczny konstrukcji nośnej
 |
dr inż. Ołeksij Kopyłow
Instytut Techniki Budowlanej |
Literatura
1. https://www.globewings.net/pl/technika/kr%C3%B3tka-histo-ria-p%C5%82yt-warstwowych.html.
2. K. Kuczyński, O. Kopyłow, Lekka obudowa z płyt warstwowych. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych, zeszyt A9, Instytut Techniki Budowlanej, 2019.
3. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 414 z późn. zm.).
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (t.j. Dz.U. Nr 74, poz. 836 z późn. zm.).
