Według Polskiej Akademii Nauk sektor budowlany w krajach UE odpowiada za zużycie ok. 50% wszystkich wydobywanych surowców i za blisko 35% wytwarzanych odpadów.
Opublikowane w 2015 r. przez Organizację Narodów Zjednoczonych Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG) wskazują budownictwo jako strategiczny obszar pilnych do wdrożenia działań w zakresie zrównoważonej produkcji i konsumpcji (cel 12), poprawy efektywnego wykorzystania zasobów naturalnych (cel 12.2) oraz redukcji wytwarzania odpadów (cel 12.5) [1].
Dotychczas światowa gospodarka funkcjonowała w oparciu o model liniowy, który w obszarze budownictwa polega na wydobyciu surowców, produkcji wyrobów budowlanych, ich użytkowaniu i wykorzystaniu, a następnie składowaniu odpadów na wysypiskach. Takie działania doprowadziły do nadmiernego wykorzystania surowców i powstania dużych składowisk odpadów. Biorąc pod uwagę gwałtowny rozwój gospodarki bazującej głównie na modelu liniowym, czyli braku przemyślanej strategii wykorzystania zasobów naturalnych, deficyt surowców staje się realnym problemem i powodem do niepokoju. Szacuje się, że obecnie jedynie ok. 30% odpadów budowlanych i rozbiórkowych poddaje się recyklingowi lub używa ponownie [2]. Dlatego w celu ochrony zasobów sytuacja w sektorze budowlanym wymaga poprawy i należy jak najszybciej podjąć działania ograniczające zużycie surowców pierwotnych.
>>> Renowacja energetyczna zasobów budowlanych w Polsce
>>> Budownictwo zrównoważone a zmiany klimatu
>>> Rola systemów automatyki budynkowej w kontekście zrównoważonego budownictwa jednorodzinnego
Fot. © standret – stock.adobe.com
Nowym modelem gospodarczym, który daje szansę na poszanowanie zasobów Ziemi, jest gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ). Głównym założeniem tego nowoczesnego modelu jest utrzymanie w obiegu surowców, materiałów i produktów tak długo, jak to możliwe, przy jednoczesnym zachowaniu ich wartości. GOZ ma na celu zwiększenie efektywności zarządzania zasobami poprzez ograniczanie niepotrzebnej konsumpcji i zastąpienie koncepcji „końca życia” ponownym wykorzystaniem, recyklingiem lub odzyskiwaniem materiałów i komponentów [3]. Zgodnie z tymi założeniami w sektorze budownictwa należy ograniczyć generowanie odpadów w trakcie wznoszenia obiektów oraz zmaksymalizować wykorzystanie materiałów z recyklingu lub rozbiórki. Jest to bez wątpienia korzystne rozwiązanie, które, odpowiednio wdrożone, znacznie ograniczy zużycie zasobów naturalnych i może obniżyć koszty inwestycyjne, a dodatkowo zmniejszy negatywny wpływ na środowisko [1, 4].
W dalszej części artykułu:
Na czym polega cyrkularność budynków
Motywowanie inwestorów do wdrażania zasad cyrkularnego budownictwa
Cały artykuł dostępny jest w numerze 11/2023 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
Dawid Franke
project specialist
Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC
Literatura
1. M. Ghufran i in., Circular Economy in the Construction Industry: A Step towards Sustainable Development, Buildings, t. 12, nr 7, s. 1004, lipiec 2022, doi: 10.3390/buildings12071004.
2. Eko-rozwiązania na jutro w sektorze budownictwa: polskie produkty dla transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków 2021.
3. C. Garcés-Ayerbe, P. Rivera-Torres, I. Suárez-Perales, D. Leyva-de la Hiz, Is It Possible to Change from a Linear to a Circular Economy? An Overview of Opportunities and Barriers for European Small and Medium-Sized Enterprise Companies, IJERPH, t. 16, nr 5, s. 851, marzec 2019, doi: 10.3390/ijerph16050851.
4. P. Ghisellini, C. Cialani, S. Ulgiati, A review on circular economy: the expected transition to a balanced interplay of environmental and economic
systems, Journal of Cleaner Production, t. 114, s. 11–32, 2016, doi: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.09.007.
