BIM można porównać do aptekarskiej dokładności. Projektowanie przy użyciu precyzyjnych narzędzi daje lepsze rezultaty.
BIM – drużynowe projektowanie
Projektowanie jest pewną formą sztuki artystycznej. Aby kompozycje wygrywały piękne melodie, muszą być tworzone wspólnie, z pasją i w obrębie zgranej orkiestry. Dzięki programowi Revit do projektowania wielobranżowego w technologii BIM (Building Information Modeling) specjaliści, spotykając się w jednym wirtualnym miejscu, mogą połączyć swoje siły i dać piękny koncert swoich umiejętności technicznych. Mogą optymalizować rozwiązania projektowe, podchodząc do problemu globalnie, skupiając się na podstawowych problemach, a nie na utrudnionej koordynacji kresek projektowanych w powoli odchodzącej technologii 2D – na „płasko”. Aby w pełni skorzystać z możliwości, jakie daje nam realizacja procesu inwestycyjnego przy wykorzystaniu nowych możliwości dostępnych na rynku, nie wystarczy nauczyć się tylko, jak program działa. Trzeba porzucić dotychczasowy sposób projektowania/myślenia o realizacji inwestycji i wyrobić w sobie nowy schemat pracy zgodny z ideą procesu realizacji inwestycji opartego na modelu BIM. Należy się zastanowić, jak modele BIM, będące tak naprawdę bazą danych naszego projektu, mają ewoluować, na którym etapie jaka informacja ma zostać dostarczona poprzez model dla pozostałych branż. W bardzo prosty sposób można stworzyć model przesycony zbędnymi elementami geometrycznymi i niepotrzebnymi informacjami. Przesycony model powoduje zwolnienie i spadek efektywności pracy na przeładowanych informacjami modelach. To jak przechowywanie niepotrzebnego lodu/szronu na ściankach w zamrażarce. Zbędnych informacji i geometrii w modelach BIM należy się pozbywać na bieżąco.
Fot. 1 Przykład instalacyjnego projektu BIM budynku użyteczności publicznej w Polsce wykonanego w oprogramowaniu Revit
BIM – iteracyjna optymalizacja projektu
Największy zysk z projektowania w technologii BIM można uzyskać wtedy, gdy ten sam model jest używany nie tylko do opracowywania dokumentacji, ale i do wielowymiarowych kalkulacji (materiału, kosztów, czasu, planowanego zużycia energii, przepływów, strat ciśnienia czy akustyki). Dzięki możliwości szybkiej aktualizacji dokumentacji, możliwości szybkiego wykonywania różnego typu obliczeń przy wykorzystaniu modelu BIM możemy ciągle dopracowywać projekt równolegle, gdy pojawiają się nowe informacje lub wytyczne projektowe i zachodzą istotne zmiany w projekcie.
BIM – ogromna korzyść dla inwestora
Realizacja procesu inwestycyjnego według BIM to czysty zysk dla inwestora, który z mniejszym ryzykiem otrzymuje informacje o ilości materiałów, wysokości planowanych kosztów niż przy standardowych metodach realizacji inwestycji (na podstawie projektowania na kalce lub w technologii 2D). BIM często się porównuje do aptekarskiej dokładności. Możemy z większą precyzją wiedzieć, ile potrzebujemy materiału, kiedy powinien się pojawić na budowie i trafniej przewidzieć, jak przebiegać będzie finansowanie inwestycji. Projektowanie przy użyciu dokładnych narzędzi daje precyzyjniejsze rezultaty. Inwestor może podejmować decyzje, otrzymując przy wykorzystaniu technologii BIM wysokiej jakości projekt, szybszą realizację inwestycji na placu budowy, a po oddaniu inwestycji do użytku – wydajniej nią zarządzać. – Budowanie świadomości w grupie inwestorów jest jednym z najważniejszych wyzwań, które należy podjąć w celu pełnego wykorzystania możliwości, jakie daje BIM. A mówimy tu głównie o korzyściach zewnętrznych – w postaci dostosowania się do wymogów świadomego odbiorcy (świadomego ekologicznie, społecznie, ekonomicznie] oraz wewnętrznych – redukcji kosztów projektowania, budowy i eksploatacji oraz zwiększonej wydajności. BIM zmienia sposób myślenia o inwestycji, zapewnia przejrzystość prowadzenia inwestycji dzięki kompletności i czytelności danych, usprawnionej komunikacji pomiędzy inwestorem a wykonawcą i projektantem oraz kontroli nad budżetem i harmonogramem. Wszystko to daje poczucie bezpieczeństwa i bezproblemowej budowy, a w rezultacie realizacji inwestycji zgodnie z założeniami wyjściowymi – podsumowuje Przemysław Nogaj, menedżer ds. rozwiązań Autodesk dla architektury i budownictwa.
Fot. 2 Przykład modelu BIM serwerowni służącego do zarządzania obiektami (FM – Facility Management) wykonanego w oprogramowaniu Revit
BIM – nowe możliwości
Obecnie w Polsce rynek projektowania opierający się na technologii BIM jest dopiero we wstępnej fazie rozwoju w porównaniu z rynkami zagranicznymi. Nie wystarczy zakup oprogramowania czy bardziej wydajnego sprzętu komputerowego. Szacuję, że aby dojść do poziomu dobrze funkcjonującej, według technologii BIM, pracowni projektowej, trzeba się przygotować na minimum 1-2 lata ciężkiej pracy. W tym czasie należy oprócz wdrożenia zespołu przygotować wewnętrzne standardy pracy, procedury zapewniające bezpieczną realizację projektów. Trzeba uważać, jakie warunki brzegowe wprowadza się do programu – błędy mogą się zdarzyć również podczas projektowania w BIM, jeżeli ktoś z zespołu nie panuje dobrze nad narzędziem. Dlatego istotne jest ciągłe podnoszenie umiejętności zespołu w zakresie wykorzystania BIM. Doświadczenie całego zespołu przekłada się na otwieranie nowych biznesowych drzwi. – Tak też było w naszym przypadku. Dzięki zdobytemu doświadczeniu mogliśmy rozpocząć współpracę z nowymi pracowniami architektonicznymi (dużymi i małymi), z którymi często wspólnie wymienialiśmy się zdobytą wiedzą. Udaje się nam pozyskiwać coraz ciekawsze tematy projektowe w Polsce i za granicą: Wielka Brytania, Irlandia, Francja. I tu warto nadmienić, że wspomniane rynki są zdecydowanie bardziej świadome odnośnie technologii BIM. Funkcjonują już tam standardy, tworzone są kolejne, a począwszy od inwestorów, poprzez architektów na firmach wykonawczych kończąc widać, że mają oni coraz bardziej sprecyzowane oczekiwania co do finalnego produktu w technologii BIM. W Polsce od mniej więcej połowy zeszłego roku obserwuję wzmożone zainteresowanie tą technologią. Wcześniej bywało tak, że sami próbowaliśmy kreować ten rynek, uświadamiając potencjalnych klientów o możliwościach i korzyściach z tego płynących i czasem faktycznie się udawało – podsumowuje Maciej Iwaszko managing director w BIM Engineers Sp. z o.o.
Fot. 3 Fragment projektu BIM wykonanego w oprogramowaniu Revit z wykorzystaniem systemu firmy Uponor – Delta Station
BIM – dla każdego typu i wielkości realizacji
Czasami podczas spotkań projektowych lub wdrożeń technologii BIM, które prowadzimy, spotykamy się ze zdaniem, że rozwiązania BIM należy wprowadzać dopiero po etapie koncepcji lub projektu budowlanego. Spotykamy się też z opiniami, że dany projekt jest za mały powierzchniowo, za mało skomplikowany i nie jest konieczne wykorzystanie rozwiązań BIM przy takich projektach. Według nas BIM należy wykorzystywać na każdym etapie projektu (już od etapu koncepcji) dla każdej wielkości inwestycji. Projektowanie w technologii BIM jest jedyną słuszną drogą, którą należy podążać. – Zdarzają się projekty, na których niestety BIM nie jest wymogiem podczas realizacji. Nasza pracownia realizuje wszystkie projekty przy wykorzystaniu oprogramowania dedykowanego BIM (Autodesk Revit, Autodesk Navisworks, Autodesk Recap, Autodesk Dynamo, Autodesk 3ds Maxl. W sytuacji gdy współpracujemy z biurem architektonicznym pracującym nadal w technologii 2D, sami na własne potrzeby koordynacyjne budujemy model BIM architektoniczny i konstrukcyjny. Pełne ukierunkowanie firmy na BIM pozwoliło nam na podniesienie jakości dostarczanych projektów, redukcje błędów projektowych i możliwość szybszej reakcji podczas zmian na projektach – stwierdza Bartłomiej Mokrosiński design director w BIM Engineers Sp. z o.o.
Przed rozpoczęciem projektowania i modelowania należy dokładnie wysłuchać potrzeb inwestora i zespołu projektowego, aby dostarczyć produkt (dokumentacja i modele BIM) spełniający ich oczekiwania. Zaprezentujemy model służący inwestorowi do zarządzania zespołem serwerów, wymodelowanych z najwyższą dokładnością LOD (Level of Development). Modele na rys. 2, 3 i 4 uwzględniają każde wejścia i wyjścia z urządzeń, które są połączone z bazą danych.
Fot. 4 Przykład instalacyjnego projektu BIM budynku użyteczności publicznej w Wielkiej Brytanii wykonanego w oprogramowaniu Revit
Dynamo – automatyzacja procesu projektowego
Technologia i oprogramowanie zmieniają się w zaskakująco szybkim tempie, co wymaga ciągłego śledzenia innowacyjnych rozwiązań i wprowadzania ich do firmy, dodając nowe produkty i rozwiązania do oferty. Autodesk w swojej ofercie produktowej posiada aplikację Dynamo umożliwiającą automatyzację powtarzalnych procesów realizowanych przez zespół projektowy do tej pory manualnie. Wyobraźmy sobie taki przypadek: mamy do zaprojektowania instalacje ogrzewania grzejnikowego w budynku wielorodzinnym. Grzejników do wstawienia i dobrania są setki. A gdybyśmy mogli zautomatyzować proces doboru grzejników? Do takiego zadania idealnie się nadaje oprogramowanie Dynamo. Poprzez odpowiednio przygotowany skrypt możemy dobrać grzejnik na podstawie obliczeniowego zapotrzebowania na ciepło w pomieszczeniu, sprawdzając przy tym równolegle szerokość i wysokość montażu okna. Grzejniki po dobraniu pojawią się w odpowiednich miejscach pod oknami w modelu.
Fot. 5 Przykład skryptu Dynamo służącego do synchronizacji danych między modelem BIM a schematami instalacyjnymi
Za pomocą wizualnego programowania w Dynamo możemy żonglować parametrami i uzyskiwać całkiem nowe funkcjonalności w połączeniu z oprogramowaniem Revit. W naszej pracowni wykorzystujemy Dynamo w połączeniu z Revitem do zredukowania do praktycznie zero procent możliwości rozbieżności między schematami a widokami z modelu BIM (rzuty, przekroje i widoki 3D). Dzięki tej możliwości oszczędzamy sporo czasu na synchronizacji tych samych danych przedstawianych na różnych widokach. Zaoszczędzony czas możemy przeznaczyć na analizę i rozwiązywanie zagadnień projektowych.
Szymon Dorna
BIM Director – BIM Engineers Sp. z o.o.
Uwaga: Artykuł powstał we współpracy z BIM Engineers i Autodesk.
