Rurociągi miejskiej infrastruktury sieciowej ulegają uszkodzeniom, które mogą być efektem błędów na etapie ich projektowania, budowy i eksploatacji. Uszkodzenia mają różną formę oraz skalę i prowadzą do licznych konsekwencji, w tym awarii budowlanych, także o charakterze katastroficznym.
W miesięczniku „Inżynier Budownictwa” nr 7–8/2024 [1] przedstawiono podstawowe informacje o rehabilitacji technicznej rurociągów sieci infrastruktury podziemnej miast. Pojęcie rehabilitacji obejmuje trzy podstawowe grupy czynności: naprawy, renowacje i wymiany rurociągów. Rehabilitacja prowadzona na sieciach przez zarządzające nimi przedsiębiorstwa zmierza do utrzymania niezawodnego i zgodnego z założeniami funkcjonowania przewodów (rurociągów) oraz do poprawy ich stanu technicznego. Najbardziej zróżnicowaną i najliczniejszą grupą technik rehabilitacji technicznej są renowacje, zdefiniowane w normie [2] jako: „praca obejmująca całość lub część pierwotnych materiałów systemu przewodów rurowych, mająca na celu przywrócenie jego właściwości użytkowych”.
Fot. © FryArt – stock.adobe.com
>>> Bezwykopowa renowacja sieci kanalizacyjnych
>>> Instalacje kanalizacji niskoszumowej w budynkach
>>> Rury z tworzyw sztucznych – „kopernikański przewrót” w branży wodno-kanalizacyjnej
>>> Przyłącze kanalizacyjne – jak i z czego wykonać?
Wprowadzenie do technologii CIPP
Obecnie do najszybciej rozwijających się i najpopularniejszych technik renowacyjnych zalicza się stosowanie wykładzin utwardzanych na miejscu, określanych skrótem CIPP (ang. cured in place pipe). Popularności tych rozwiązań w Polsce dowodzi organizowanie w latach 2017–2023 poświęconych im, cyklicznych konferencji branżowych.
Wykładziny CIPP są wykonane z materiału kompozytowego, składającego się z włókniny, tkaniny lub maty nasyconej żywicą chemo- albo termoutwardzalną. Wykładzinę wprowadza się w formie elastycznego rękawa do rurociągu poddawanego renowacji i tam się ją utwardza, by uzyskać trwałą powłokę przylegającą do ścianek przewodu. Utwardzanie następuje zazwyczaj pod wypływem działania promieniowania UV lub podwyższonej temperatury. Utwardzona wykładzina pełni funkcję uszczelniającą i stabilizującą oraz zabezpiecza konstrukcję przed agresywnym działaniem prowadzonego medium. Grubość wykładziny może wynosić od kilku do kilkudziesięciu milimetrów – w zależności od jej przeznaczenia i wyników obliczeń statyczno-wytrzymałościowych.
Wykładziny CIPP znajdują zastosowanie w rurociągach ciśnieniowych i grawitacyjnych, przede wszystkim w sieciach kanalizacyjnych oraz wodociągowych, ale również gazowych i ciepłowniczych. Wykorzystuje się je także w przewodach różnych instalacji, w tym – choć rzadko – przemysłowych, a ponadto w liniowych obiektach drogowych (przepustach drogowych i kolejowych). Średnice tych obiektów wynoszą od kilkudziesięciu milimetrów do 2 m i więcej. Obok rurociągów o przekrojach kołowych wykładziny zakłada się w przewodach o przekrojach jajowych, dzwonowych oraz prostokątnych. Z użyciem podobnych wykładzin można poddawać renowacji studzienki kanalizacyjne.
Ponieważ wykładziny CIPP są poddawane zróżnicowanym obciążeniom, wynikającym z przeznaczenia rurociągu, pierwszorzędne znaczenie ma ich odpowiednie zaprojektowanie. Rozwiązania w zakresie technologii CIPP o zastrzeżonych nazwach – różne rodzaje wykładzin o ukierunkowanych zastosowaniach (do gazociągów, kanalizacji, wodociągów, uniwersalne, do przyłączy itp.) – podlegają badaniom certyfikującym. Nawet to jednak nie gwarantuje, że docelowy produkt (wykładzina CIPP) zostanie wykonany poprawnie – zgodnie z wymaganiami projektu.
Więcej informacji o tej technologii można znaleźć m.in. w [3] oraz w bardziej szczegółowych opracowaniach branżowych, np. [4, 5].
W dalszej części artykułu:
Znaczenie badań odbiorowych w technologii CIPP
Procedura badawcza i zestaw badań odbiorowych w świetle polskich wytycznych
Wersja v.2.0 wytycznych odbiorowych wykładzin CIPP
>>> Cały artykuł dostępny jest w numerze 9/2025 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
>>> Członkowie Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa mają dostęp do miesięcznika przez portal członkowski >>>
dr inż. Bogdan Przybyła
Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego, Katedra Mechaniki Budowli i Inżynierii Miejskiej
Literatura
1. B. Przybyła, Technologie bezwykopowej renowacji przewodów kanalizacyjnych, „Inżynier Budownictwa” nr 7–8/2024, s. 70–74.
2. PN-EN ISO 11296-1:2018-04 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do renowacji podziemnych bezciśnieniowych sieci kanalizacji deszczowej i sanitarnej – Część 1: Postanowienia ogólne.
3. B. Przybyła, Renowacja podziemnej infrastruktury sieciowej z zastosowaniem wykładzin CIPP, „Materiały Budowlane” nr 3/2019, s. 54–57.
4. Podstawy bezwykopowej rehabilitacji technicznej przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych na terenach zurbanizowanych, red. A. Kolonko,
Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie”, Bydgoszcz 2011.
5. Technologie bezwykopowe w inżynierii środowiska, red. A. Kuliczkowski, Wydawnictwo Seidel – Przywecki, 2019.
