Konferencja VI Forum Liderów PPP

Konferencja VI Forum Liderów PPP została objęta patronatem honorowym Banku Światowego, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Prezydenta Miasta St. Warszawy i Marszałka Województwa Mazowieckiego, a także Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Ambasady Francji w Polsce, Francusko-Polskiej Izby Gospodarczej, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego, Związku Banków Polskich, Agencji Rozwoju Mazowsza, Łódzkiej Agencji Rozwoju Regionalnego, Związku Powiatów Polskich, Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich.

Po raz pierwszy wydarzenie odbyło się w formule hybrydowej – paneliści zebrani w przestrzeni CIC Varso Place w Warszawie wystąpili na żywo w studio nagraniowym z udziałem publiczności, a spotkanie transmitowane było w Internecie.

W wydarzeniu wzięła udział rekordowa liczba uczestników, tj. ponad 590 osób online oraz 45 stacjonarnie.

Zakres tematyczny pierwszej dyskusji VI Forum Liderów PPP dotyczył etapu przedinwestycyjnego z uwzględnieniem oceny efektywności. Dyskusja moderowana była przez mecenasa Tomasza Korczyńskiego z kancelarii Dentons. Agnieszka Lizis, nadzorująca Wydział Inwestycji i Projektów Partnerskich w Biurze Rozwoju Gospodarczego Miasta Warszawy, podkreśliła, że w ostatnich latach zmiany przepisów, wewnętrzne procedury i wsparcie MFiPR doprowadziły do ogromnego rozwoju PPP. Jednak zdaniem Macieja Żywno z firmy Unibep nowe przepisy mogą mieć wpływ na wydłużony czas procedury: „W porównaniu do wcześniejszych lat, zdecydowanie ten krajobraz PPP znacznie się poprawił, ale jeszcze jest wiele rzeczy do zrobienia, można jeszcze lepiej”. Zgodził się z tym Robert Abramowski, nadzorujący prace Departamentu PPP w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Kwestię marnowania czasu poprzez niepoprawnie przygotowane założenia wstępne lub brak porozumienia odnośnie modelu finansowania podniósł mecenas Tomasz Srokosz z kancelarii Andersen: „Kluczowym terminem, który pojawił się na przestrzeni lat, to słowo modelarz, czyli osoba, która przygotowuje model finansowy. Ocena efektywności to nie jest jeden model, to kilka modeli, w zależności od tego, co powie strona prywatna, jakim zasobem wykaże się strona publiczna, w którym momencie te podmioty się spotkają. Jeżeli strony szybko dojdą do porozumienia, to przynajmniej nie marnują czasu”.

Grzegorz Szuplewski, burmistrz Miasta Piastowa, podzielił się doświadczeniem z realizacji inwestycji PPP – rozbudowie liceum: „Chcieliśmy zrealizować to zadanie za wszelką cenę, a jego wartość przekraczała możliwości inwestycyjne miasta, nie mówiąc o tym, że musielibyśmy na kilka lat zaprzestać prowadzenia kluczowych dla miasta inwestycji. Z punktu widzenia samorządu to jest niesłychanie istotne, że formuła realizacji zadań, dużych, ważnych inwestycyjnych w formule PPP jest przyjazna o tyle, że nie zamyka drogi do realizacji innych zadań, które można realizować z wykorzystaniem budżetu lub dofinansowań”. Burmistrz Piastowa podkreślił też, jak ważna jest akceptacja społeczna przy projektach tego typu. W dyskusji omówiono również potencjał wykorzystania pakietowania projektów.

Drugi panel, moderowany przez Bartosza Mysiorskiego z Centrum PPP, dotyczył zarządzania projektem na etapie operacyjnym, czyli w czasie, kiedy partner prywatny utrzymuje infrastrukturę niezbędną do realizacji zadania publicznego lub nią zarządza. Według Macieja Kopańskiego z funduszu inwestycyjnego Baltcap, na zarządzanie projektem ma wpływ jakość struktury organizacyjnej jednostki publicznej. Grzegorz Kaczorowski, dyrektor Biura Inwestycji w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy, ocenił, że podstawowym problemem zarządzania jest jakość umowy: „Realizując PPP zacznijmy od tego, żeby dobrze napisać umowę, żeby znaleźć narzędzia kontrolne, nieuciążliwe dla projektu. Istotne jest utworzenie pewnych zespołów, które muszą istnieć w trakcie trwania umowy”. Z kolei Adrian Ziubiński z firmy Hochtief podkreślił, że odnosząc się do raportów NIK dotyczących projektów PPP, w raporcie z 2013 r. krytyce poddana była faza przygotowawcza, która już w kolejnym raporcie w 2020 r. została oceniona pozytywnie, natomiast w ostatnim raporcie negatywnie oceniono proces zarządzania projektem, który zależy od zasobów ludzkich: „Tak jak strona prywatna zabezpiecza project managera od realizacji, to samo należałoby wdrożyć od strony publicznej. Przede wszystkim zasoby kompetencyjne osób. To wymaga cyklicznych spotkań, pełnego przygotowania merytorycznego, te podmioty powinny być wdrażane w dyskusje i dialog”. Mirosław Józefczuk, członek zarządu Warbud, zauważył, że sukces projektów PPP zależy od nastawienia promotorów: „Zdarzają się projekty, gdzie włodarze samorządów są ambasadorami PPP w Polsce. Pamiętam wahania Piastowa, gdzie rozważali, czy robić PPP czy może nie, bo pierwszy przetarg się nie udał. I co się wydarzyło? Wójt z Wiązownej, gdzie wcześniej zrealizowaliśmy projekty szkolne wspólnie z Siemensem, pojechał do Piastowa i był tam ambasadorem PPP – przekonał włodarzy Piastowa do tego, że nie trzeba się bać, że są to projekty, które są realizowalne, że powstają w dobrym tempie, rzadko kiedy są opóźnienia. Należy pokazać, że te projekty się udają”. Marek Kuzaka, prezes zarządu firmy AMS, ocenił, że ważnym usprawnieniem na etapie zarządzania byłaby minimalizacja biurokracji i jednoetapowa decyzyjność po stronie publicznej.

Rozmowy ekspertów w trzecim panelu dyskusyjnym VI Forum Liderów PPP poświęcone były możliwości pozyskania atrakcyjnego i długoterminowego finansowania w projektach PPP. Jakość tego finansowania, w szczególności jego koszt, decydują często o możliwości realizacji projektu PPP. „Znajomość oczekiwań instytucji finansowych pozwala osiągać pewną równowagę pomiędzy alokacją ryzyk w tego typu projektach a optymalnym kosztem finansowania, który zwyczajnie zmieści się w budżecie zamawiającego” – ocenił moderator dyskusji Przemysław Szulfer z firmy Warbud. Sławomir Liskiewicz z Pekao SA podkreślił, jak ważna jest konsultacja projektu z bankiem już na wczesnym etapie jego planowania. Zauważył, że istnieje powszechna opinia o braku zainteresowania banków konsultacjami projektów na ich wczesnym etapie. „Partnerzy powinni wykonać odpowiednią analizę przedrealizacyjną, zanim zwrócą się o opiniowanie finansowe, aby uwiarygodnić projekt i temu służy ocena efektywności. Strona publiczna powinna chcieć ją wykonać, a nie tylko musieć” – ocenił Maciej Ziomek z firmy EY. Sama analiza powinna być przekrojowa i uwzględniać różne aspekty biznesowe, aby mieć kompleksową wiedzę na temat projektu. Taka analiza będzie chętnie analizowana przez banki. Podzielając tę opinię, Anna Łopaciuk z BGK oceniła, że bank może ocenić projekt dopiero wtedy, kiedy ma pewne konkretne informacje. Posiadanie ramowej koncepcji zaspokojenia potrzeby inwestycyjnej jest momentem, kiedy można już skorzystać z porady banku na temat tego, w jaki sposób ukształtować projekt, aby uzyskał on finansowanie.

O praktycznych aspektach konsultacji z instytucjami finansowymi opowiedział Konrad Nowak z MPEC Olsztyn, realizujący największe w Polsce przedsięwzięcie PPP, który przyznał, że podczas przygotowywania projektu spotkał się z niemal wszystkimi bankami w Polsce na różnych etapach przygotowania projektu, czego efektem było zrozumienie problematyki finansowej. Rozwiązaniem kwestii dobrania odpowiedniej struktury projektu może być standaryzacja dokumentacji projektowej, o czym mówił Arkadiusz Lewicki z BGK.

Ostatni panel był dyskusją o transporcie publicznym w formule PPP na przykładzie Krakowskiego Szybkiego Tramwaju. Umowę na realizację podpisało z Zarządem Dróg Miasta Krakowa konsorcjum firm PPP Solutions Polska i Gulermak Agir Sanayi Insaat ve Taahhu Projekt. Spłata zobowiązań finansowych ma być pokryta ze środków własnych miasta, wsparcia Europejskiego Banku Inwestycyjnego i środków unijnych z perspektywy 2021–2027. W oparciu o krakowskie doświadczenia powstaną wytyczne do pozyskiwania finansowania takich przedsięwzięć w tym wariancie. Dyskusję moderował mecenas Marcin Bejm z kancelarii CMS. Dlaczego ZDMK zdecydował się na realizację inwestycji w tym modelu? Jak wskazał dyrektor Marcin Hanczakowski, główną przyczyną była chęć podziału ryzyk oraz niższy koszt realizacji inwestycji. Z perspektywy partnera prywatnego, aby ocenić opłacalność, należy patrzeć na projekt długoterminowo. „W zakresie projektu PPP nie chodzi tylko o to, żeby koncentrować się na samym koszcie budowy, ale należy skalkulować koszt całego cyklu życia projektu. Możliwość skorzystania z wcześniejszych doświadczeń na etapie projektowania, optymalizacji kosztów to jest wartość dodana dla takiej firmy jak nasza” – ocenił Łukasz Wypych z Gulermak. Jacek Kosiński, który świadczył usługi doradztwa prawnego przy tym projekcie, zwrócił uwagę na to, że obydwie strony wykazały partnerskie podejście przy konstruowaniu warunków umowy i podziale ryzyk, dlatego nie wskazują żadnych trudności na etapie negocjacji. Etap przygotowawczy wskazała jako kluczowy Agata Kozłowska z Investment Support: „Wyniki analiz weryfikowane są przez konsultacje rynkowe, prawo zamówień publicznych przychodzi z możliwościami wykorzystania dialogu technicznego i wstępnych konsultacji rynkowych, w ramach których po wstępnych analizach można zderzyć formułę z potrzebami rynku”. Partner prywatny nie zaangażuje się w projekt, w którym nie będzie miał pewności współpracy i eliminacji pewnych barier, bez usunięcia których realizacja projektu będzie niemożliwa. Jak zauważyła Renata Mordak z firmy Multiconsult, zabezpieczenie interesu strony publicznej możliwe jest poprzez prawidłowo wykonaną analizę techniczną.

Podczas konferencji wystąpili też eksperci reprezentujący instytucje amerykańskie, w tym Fernanda Ruiz Nunez z Banku Światowego oraz David Baxter ze Światowego Stowarzyszenia PPP, który opowiedział o roli, jaką pełnią projekty PPP w planach odbudowy gospodarek po pandemii, na przykładzie USA.

Transkrypcje całej konferencji oraz rejestracja na kolejną edycję dostępne są na stronie www.forumliderowppp.pl

Czytaj także:

Zamówienia publiczne na roboty budowlane

Pierwszy kontrakt termomodernizacyjny w formule PPP

Szpital w Żywcu: pierwszy w Polsce sukces medycznego PPP