Spośród ponad 5,5 mln polskich domów, aż 4 mln wymaga poprawy efektywności energetycznej. Dzięki termomodernizacji domu możemy nawet o 69% zmniejszyć ich zapotrzebowanie na energię i rozpocząć realną walkę ze smogiem.
Niskie temperatury zimą wymuszają w Polsce średnio o około 40% dłuższe i intensywniejsze ogrzewanie budynków niż np. we Francji czy w Niemczech. To duże obciążenie dla gospodarstw domowych, tym bardziej, że koszty energii cieplnej, niezależnie od jej źródła ciągle rosną (według danych GUS między rokiem 2006 i 2017 wzrost ten wyniósł ponad 32%). Według danych Eurostatu w Polsce udział wydatków na nośniki energii stanowi aż 10% rocznego budżetu przeciętnego gospodarstwa domowego w porównaniu do średniej w UE, która wynosi 6,3% (Rys. 1).
Rys. 1 Udział wydatków na nośniki energii w domowym budżecie. Źródło: Opracowanie ISOVER na podstawie danych Eurostatu
Udział wydatków na paliwa i ciepło sieciowe, czyli na ogrzewanie stanowi prawie 70% wydatków na nośniki energii. To kolejny argument za tym, aby ocieplić polskie domy, poprawić ich efektywność energetyczną i podnieść jakość naszego życia, również w aspekcie ekonomicznym, odciążając nasze domowe budżety z wysokich kosztów ogrzewania. Podstawowa zasada w tym przypadku jest taka, jak w każdym biznesie – aby uzyskać korzyść, najpierw trzeba zainwestować.
W Polsce spośród ponad 6 mln budynków, aż 5,5 mln to domy jednorodzinne, zamieszkiwane przez 19,5 mln osób, czyli ponad połowę Polaków. Ponad 90% tych nieruchomości, to budynki które mają 15 lat lub więcej, a zatem ich standard energetyczny jest relatywnie niski. Z badań Instytutu Ekonomii Środowiska z 2017 roku wynika, że 59,2% domów jednorodzinnych w Polsce ma ocieplone ściany zewnętrzne. Jednak wśród tych domów, tylko 12,8% ma zastosowaną izolację grubszą niż 10 cm, podczas gdy od 2021 roku warunki techniczne dla nowo budowanych budynków wymagają co najmniej 18-20 cm grubości ocieplenia, przyjmując współczynniki przenikania ciepła dla najpopularniejszych produktów do izolacji ścian zewnętrznych1.
Zobacz też: Ocieplenie dachu i poddasza wełną mineralną
Dla przeciętnego Polaka synonimem efektywności energetycznej w budynkach jest energooszczędna żarówka LED, podczas gdy wydatki na oświetlenie stanowią jedynie ok. 3-4% energii zużywanej w budynkach, a aż 70% wydatków pochłania ogrzewanie i wentylacja.
Rys. 2 Zużycie energii w przeciętnym polskim gospodarstwie domowym – struktura. Źródło: Opracowanie własne ISOVER
Niestety Polacy od wielu lat przedkładają aspekty estetyczne nad bardziej rozsądne rozłożenie środków inwestycyjnych. W tym kontekście warto skierować uwagę Polaków – zwłaszcza właścicieli domów jednorodzinnych – na właściwy dobór preferencji inwestycyjnych. Idea jest prosta: zainwestujmy w termomodernizację, a w kolejnych latach zyskamy więcej środków na konsumpcję (samochód, AGD, wakacje, etc.).
Według badań GFK Polonia na zlecenie marki ISOVER, 48% właścicieli lub współwłaścicieli domów jednorodzinnych, które mają 15 lat lub więcej, zamierza ocieplić swoje budynki w ciągu najbliższych 5 lat. Jak wynika z tych badań, przeciętne polskie gospodarstwo domowe przeznacza na ogrzewanie ponad 3 860 zł na sezon, co stanowi ponad 27% wszystkich wydatków i prawie 70% wydatków na energię. W przypadku budynków nieocieplonych lub ocieplonych symbolicznie, udział kosztów ogrzewania zimą i klimatyzacji latem jest dużo
wyższy. Jest to zatem istotny a nie wykorzystywany potencjał do poprawy efektywności energetycznej polskich budynków.
Z punktu widzenia korzyści ekonomicznych bardzo istotna jest kolejność prac w projektach renowacji budynków jednorodzinnych. Jeśli potraktujemy priorytetowo inwestycję w solidne ocieplenie przegród zewnętrznych budynku, to zmniejszając zapotrzebowanie na energię możemy zastosować kocioł o niższej mocy – a zatem tańszy w eksploatacji.
Nie ulega jednak wątpliwości, że większość polskich domów jednorodzinnych ma stosunkowo niski standard energetyczny. Ich właściciele, korzystając z programu „Czyste Powietrze” mają okazję, aby poddać swoje budynki kompleksowej termomodernizacji, która ograniczy ucieczkę ciepła zimą i zatrzyma przyjemny chłód latem.
Dochód rozporządzalny przeciętnego, polskiego gospodarstwa domowego nadal jest stosunkowo niewielki, choć z każdym rokiem rośnie. W 2018 roku wyniósł 1693 zł na miesiąc i był realnie wyższy o 4,3% od dochodu z roku 2017.
Analizując sytuację przeciętnego polskiego gospodarstwa domowego, uwzględniając rosnący poziom dochodu rozporządzalnego i możliwość uzyskania nawet 90% dofinansowania inwestycji w termorenowację domu w ramach programu „Czyste Powietrze”, możemy założyć, że jedyną barierą dla właścicieli budynków wymagających inwestycji jest brak wiedzy o słuszności takiej decyzji. W interesie społecznym jest uświadomienie potencjalnym beneficjentom – właścicielom domów, że taka inwestycja jest w ich zasięgu.
Bardzo trudno jest precyzyjnie określić koszty termomodernizacji domu jednorodzinnego. Wszystko zależy od aktualnego stanu technicznego budynku i determinującego go zakresu wymaganych prac, jakości materiałów i realizacji oraz oczekiwań i możliwości finansowych inwestorów – właścicieli budynku.
W ramach kompleksowej termomodernizacji przeciętnego polskiego domu jednorodzinnego, należy przede wszystkim ocieplić wszystkie przegrody zewnętrzne (ściany, dach, podłogi na gruncie i stropy nad nieogrzewanymi piwnicami), wymienić stolarkę otworową (okna i drzwi) oraz piec grzewczy na nowoczesne, sprawniejsze i ekologiczne rozwiązania dostępne na rynku.
Szacowane koszty kompleksowej termomodernizacji domu
Bazując na doświadczeniach inwestorów, którzy podjęli się inwestycji w podniesienie efektywności energetycznej swoich budynków możemy oszacować wydatki na kompleksową termomodernizację, jakie należy ponieść dla przeciętnego polskiego domu jednorodzinnego o powierzchni 144 m2:
- ocieplenie ścian zewnętrznych – od 150 do 250 zł/m2,
- ocieplenie stropu pod poddaszem nieogrzewanym – od 100 do 150 zł/m2,
- ocieplenie dachu nad poddaszem ogrzewanym – od 120 do 150 zł/m2,
- ocieplenie stropu nad piwnicą – 120 zł/m2,
- wymiana okien – od 1000 do 1.200 zł/m2,
- modernizacja instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania – ok. 45 zł/m2,
- wymiana pieca grzewczego o wysokiej sprawności – od 10 000 – 15 000 zł.
A zatem koszt kompleksowej termomodernizacji takiego budynku może się wahać pomiędzy 350 do 500 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej. Dla budynku o powierzchni użytkowej 144 m2 to wydatek od 50 000 do 72 000 zł.
W przeciętnym polskim domu o średniej powierzchni użytkowej 144 m2 (wg. Badań GFK Polonia na zlecenie ISOVER) w którym najpopularniejszym źródłem energii cieplnej jest węgiel orzech, wydatki na jego ogrzewanie wynoszą średnio ponad 4300 zł rocznie, przy czym w domach o niskim standardzie energetycznym, które stosują do ogrzewania gaz ziemny lub energię elektryczną, te koszty mogą wynosić odpowiednio prawie 6000 zł lub ponad 12 400 zł na sezon (Tabela 1).
Tabela 1 • Wydatki na ogrzewanie przeciętnego polskiego domu o powierzchni 144 m2. Źródło: Opracowanie własne ISOVER. *Koszt brutto wraz z oplatami przesyłowymi.
Gdy termomodernizacja domu jest przeprowadzona w sposób prawidłowy, uwzględniając konieczność doprowadzenia budynku do standardu energetycznego zgodnego z aktualnymi warunkami technicznymi dla nowych budynków, możemy uzyskać 69% redukcji zużycia paliwa stosowanego do ogrzewania budynku.
Poniżej znajduje się przykładowe wyliczenie efektów ekonomicznych inwestycji w kompleksową termomodernizację, przyjmując uśrednienie, iż większość budynków jednorodzinnych w Polsce
jest ogrzewana węglem (ekogroszkiem):
- Średnia powierzchnia użytkowa budynku: 144 m2,
- Inwestycja w kompleksową termomodernizację: 59 000 zł,
- Dotacja z programu „Czyste Powietrze”: 50% z 53 000 zł = 26 500 zł,
- Kwota inwestycji netto: 59 000 zł – 26 500 zł = 32 500 zł,
- Oszczędność kosztów na ogrzewanie: 2 941 zł/rok
Zwrot z inwestycji (w latach): 11,2
Aspekt, który bardzo często jest pomijany w tego typu analizach, to wartość rezydualna budynku po remoncie. Dzięki zmniejszeniu kosztów eksploatacji, dom poddany kompleksowej termomodernizacji podnosi swoją wartość rynkową nawet o kilkanaście procent, a już ten czynnik w zasadzie pokrywa koszty inwestycji. Oczywiście w zdecydowanej większości przypadków, to rozważania czysto teoretyczne, bo rzadko się zdarza, aby właściciele budynków remontowali je tylko po to, aby je odsprzedać. Niemniej jednak czynnik ten może mieć znaczenie, nawet po kilkunastu latach od modernizacji.
W powyższym przykładzie, zakładając zwrot z inwestycji po 11,2 latach, uzyskujemy rentowność z zainwestowanego kapitału na poziomie 8,9%. Nie uwzględniamy przy tym wzrostu wartości rynkowej budynku, poprawy komfortu termicznego i akustycznego mieszkania oraz pozytywnego wpływu na środowisko i niską emisję.
Porównując ten poziom rentowności inwestycji w termomodernizację z innymi alternatywnymi sposobami lokowania kapitału jest on bardzo konkurencyjny przy stosunkowo niskim ryzyku inwestycyjnym, zwłaszcza, że nie uwzględniamy w tym przykładzie oczekiwanego wzrostu kosztów energii z biegiem lat.
1Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 14 listopada 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie.
Raport ISOVER "Polska ocieplona". Listopad 2019
Polecamy też: Izolacyjność akustyczna – problemy, przepisy, rozwiązania
