Zabezpieczenia antykorozyjne obiektów infrastrukturalnych

Fot. Adam Wysokowski

Trwałość zabezpieczeń antykorozyjnych jest to wg normy [1] okres do pierwszego generalnego remontu. Norma wyróżnia cztery okresy trwałości:

• niski (L) – do 7 lat,
• średni (M) – 7–15 lat,
• długi (H) – 15–25 lat,
• bardzo długi (VH) – powyżej 25

Określenie zniszczeń, przy których należy wykonać pierwszy generalny remont na całym obiekcie lub jego części, zależy od inwestora. Najczęściej uważa się i taka jest sugestia normy oraz tak jest przyjęte w zaleceniach GDDKiA [2] i wytycznych WRM-31 [3], że − aby zachować właściwości ochronne − generalny remont powinien być przeprowadzony, gdy 10% systemu powłokowego osiągnęło stopień zardzewienia Ri3 wg [4], tzn. 1% – na całości konstrukcji lub na określonym elemencie. Przykładowe uszkodzenia korozyjne konstrukcji stalowej o zardzewieniach powyżej stopnia Ri3 pokazano na fot. 1 (dodatkowo na konstrukcji występują spęcherzenia).

Fot. 1. Zardzewienie konstrukcji powyżej stopnia Ri3. Fot. archiwum własne autorów

Nie należy mylić okresu trwałości, który jest terminem technicznym, z okresem gwarancji, który jest terminem prawnym. Okres trwałości jest na ogół dużo dłuższy niż okres gwarancji.

Jest to prawidłowe, ponieważ 99,9% wad pojawia się w pierwszych trzech latach eksploatacji. Dlatego zalecany byłby 3-letni, a najwyżej 5-letni okres gwarancji na zabezpieczenia antykorozyjne.

>>> Budownictwo mostowe – nowe wytyczne rekomendowane przez Ministra Infrastruktury

>>> Wymiana danych w formatach OpenBIM w projektach infrastrukturalnych

>>> BIM w projektowaniu i realizacji mostówBIM w projektowaniu i realizacji mostów

Od czego zależy trwałość zabezpieczenia antykorozyjnego

Podstawą uzyskania wysokiej trwałości zabezpieczenia antykorozyjnego jest prawidłowy, dostosowany do obiektu i warunków eksploatacji, projekt zabezpieczeń antykorozyjnych i wynikająca z niego specyfikacja techniczna (ST).

Powinien on bazować na specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ), skonsultowanej przez inwestora ze specjalistą w tym zakresie.

Fot. 2. Kondensacja pary wodnej na konstrukcji. Fot. archiwum własne autorów

Wielu inwestorów jest przekonanych, że podstawowym czynnikiem wpływającym na trwałość zabezpieczenia antykorozyjnego jest rodzaj zastosowanej farby. Oczywiście jest to ważne i nie można stosować farb do zabezpieczeń domowych na obiektach infrastruktury miejskiej czy drogowej, ale przy zastosowaniu standardowego systemu antykorozyjnego epoksydowo-poliuretanowego podstawową rolę odgrywają też następujące inne czynniki:

• Odpowiednie warunki wykonywania prac (wilgotność względna, różnica między temperaturą punktu rosy i temperaturą konstrukcji, osłony odgradzające od niekorzystnego wpływu innych prac prowadzonych równolegle, szybkość wiatru). Warunki te są ważne nie tylko podczas wykonywania prac, ale również podczas całego okresu sezonowania powłok. Dlatego tak istotne jest prawidłowe zaplanowanie rozpoczęcia i zakończenia prac lub wymóg stosowania osłon i klimatyzacji. Zjawisko kondensacji wilgotności na konstrukcji pokazano na fot. 2.
• Profesjonalny nadzór inwestorski wszystkich prac ulegających zakryciu. Jest to najważniejszy czynnik wpływający na trwałość zabezpieczenia. Znający się na pracach korozyjnych inspektor (posiadający certyfikat IBDiM, FROSIO, NACE czy inny w tym zakresie) potrafi ocenić słabe punkty konstrukcji, materiałów i firmy wykonawczej, zwrócić na nie uwagę i doradzić, jak najlepiej wykonać prace. Zauważy również ewentualne błędy w momencie, gdy można je w miarę prosty sposób naprawić i eliminować w przyszłości. Ważne jest również, aby w miejscach przez niego wyznaczonych (wyznaczanie pól referencyjnych należy do inspektora nadzoru inwestora) wykonać już na pierwszym elemencie pole referencyjne. Pozwoli to sprawdzić, czy zaprojektowana technologia i wybrane materiały oraz wytypowana firma wykonawcza są w stanie uzyskać wymagane w ST parametry techniczne zabezpieczenia (grubość pojedynczej warstwy, liczba warstw potrzebna do uzyskania grubości specyfikowanej, jakość powłoki itd.). Pola referencyjne muszą być wykonane zgodnie z wymogami ST, należy zwrócić uwagę, by producent materiałów nie zmusił firmy do zastosowania wyższych kryteriów wykonania prac niż wymagane w ST, co jest częstym przypadkiem na budowach. Przykładowe wady przygotowania spoin i podłoża, które powinny być zaznaczone do usunięcia przez inspektora do spraw antykorozyjnych, pokazano na fot. 3.
• Właściwie zaplanowana logistyka i harmonogram prac.

Fot. 3. Wady przygotowania wskazane do usunięcia przez inspektora ds. antykorozyjnych. Fot. archiwum własne autorów

W dalszej części artykułu:

• Zabezpieczenia antykorozyjne w przypadku obiektów nowych oraz poddawanych renowacji.
• Systemy antykorozyjne – na co, poza trwałością, należy zwrócić uwagę.
• Zagadnienia związane z renowację.
• Techniczne warunki gwarancji.
• Zabezpieczenia antykorozyjne z powłokami metalowymi.

Cały tekst znajdziesz w numerze 7/8/2022 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”

	dr inż. Agnieszka Królikowska Polskie Stowarzyszenie Korozyjne
	mgr inż. Leszek Komorowski Instytut Badawczy Dróg i Mostów

Literatura
1. PN EN-ISO 12944-1 Farby i lakiery – Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich – Część 1:  Ogólne wprowadzenie.
2. Zalecenia GDDKiA do wykonywania i odbioru antykorozyjnych zabezpieczeń konstrukcji stalowych drogowych obiektów mostowych, 2006.
3. Wytyczne Ministerstwa Infrastruktury, WRM-31 Wytyczne projektowania zabezpieczenia antykorozyjnego stalowych elementów drogowych obiektów inżynierskich.
4. PN-EN ISO 4628-3 Farby i lakiery – Ocena zniszczenia powłok – Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian w wyglądzie – Część 3: Ocena stopnia zardzewienia.

>>> Katastrofy i awarie mostów spowodowane korozją cięgien

>>> XIX-wieczna metoda ochrony przed korozją wciąż aktualna i skuteczna

>>> Ochrona przed korozją elementów stalowych (metalowych) występujących w infrastrukturze miejskiej

Sprawdź: Produkty budowlane