Przez błędy procesowe popełnione przez organ administracji architektoniczno-budowlanej ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę może zostać uchylona w postępowaniu w sprawie wznowienia postępowania.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane [1] (dalej: p.b.) roboty budowlane można rozpocząć na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę z zastrzeżeniem art. 29–31 p.b. Jest to decyzja administracyjna, do której stosuje się reguły wynikające z Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego [2] (dalej: k.p.a.).
Ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę może zostać uchylona w postępowaniu w sprawie wznowienia postępowania (art. 145–152 k.p.a.). Jest to wyjątek od zasady trwałości decyzji administracyjnej wyrażonej w art. 16 § 1 k.p.a. Przepis ten przewiduje, że decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w k.p.a. lub ustawach szczególnych.
Wznowienie postępowania polega na ponownym rozpoznaniu sprawy celem sprawdzenia, czy wada postępowania (przesłanka wznowienia) nie wpłynęła na treść rozstrzygnięcia.
>> Wydłużenie trzyletniego terminu wygaśnięcia decyzji o pozwoleniu na budowę
>> Inwestor się pospieszył – pozwolenie będzie nieważne?
>> Nadzór autorski projektanta a interpretacja przepisów
Przesłanki wznowienia
Zgodnie z art. 145 § 1 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: 1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe, 2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa, 3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27 k.p.a., 4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, 5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy, nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję, 6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu, 7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2 k.p.a.), 8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.
Dodatkowo, jak stanowią art. 145a, 145aa, 145b k.p.a., można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy: Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego, na podstawie którego została wydana decyzja, z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, umową międzynarodową lub ustawą; zostało wydane orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma wpływ na treść wydanej decyzji; zostało wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania, zgodnie z Ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania [3], jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy zakończonej decyzją ostateczną.
W dalszej części artykułu:
Przesłanki wznowienia cd.
Żądanie wznowienia postępowania
Postanowienie o wznowieniu
Odmowa wznowienia
Organ prowadzący postępowanie
Ustalenia stron postępowania
Wstrzymanie wykonania
Decyzja
Dalsza część artykułu dostępna jest w numerze 6/2025 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
Piotr Jarzyński
prawnik, wspólnik w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy;
ekspert Komitetu ds. Nieruchomości Krajowej Izby Gospodarczej
Literatura
1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 418).
2. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 572).
3. Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1175).
>> Przymiot strony w postępowaniu o wydanie pozwolenia na budowę
>> Przeniesienie pozwolenia na budowę a przeniesienie praw autorskich
