Wysokość i usytuowanie komina – błędy projektowo-wykonawcze

Występowanie przeszkód w sąsiedztwie kominów jest częstą przyczyną ich nieprawidłowego działania. Takie nieprawidłowości powodują osłabienie, a nawet zwrotny ciąg kominowy. Najczęściej występujące przeszkody stanowią: ściany wyższej części budynku, dachy budynków (przy zbyt nisko wyprowadzonym kominie), sąsiedni komin, panele fotowoltaiczne zainstalowane w okolicy komina, kominy usytuowane zbyt blisko siebie, nieprawidłowo wykonane wyloty itp. Poniżej przedstawiono wpływ nieprawidłowości związanych z wysokością komina na działanie wentylacji.

Fot.1. Zbyt nisko wyprowadzone kominy względem przeszkód – ogrodu zimowego sąsiadującego komina.
Fot. 2. Panele fotowoltaiczne stanowiące przeszkodę dla sąsiadującego komina

Jak działa wentylacja grawitacyjna

Ciąg w przewodach kominowych wentylacji grawitacyjnej wywołany jest przez:

• różnicę gęstości powietrza w pomieszczeniu i na zewnątrz budynku,
• zmianę wysokości płaszczyzny wyrównania ciśnienia (powyżej pomieszczenia),
• podmuch wiatru – gdy jest boczny i powoduje podciśnienie w kominie, zwiększając ciąg.

Wykonanie przestrzałowych wylotów bocznych wspomaga siłę ciągu kominowego dlatego, że strumienie wiatru przepływające przez wyloty zwiększają podciśnienie w kominie.
 

Czytaj też: Budowa komina systemowego bez błędów

Wpływ przeszkód usytuowanych blisko komina na ciąg kominowy

Podmuchy wiatru nie zawsze wspomagają siłę ciągu kominowego. W przypadku gdy powietrze odbije się od przeszkody znajdującej się w okolicy komina, może dojść do pogorszenia parametrów ciągu. Efektem takiego zjawiska może być nawet wsteczny ciąg kominowy (wtłaczanie powietrza zewnętrznego kominami do pomieszczeń). Na ilustracjach przedstawiono wpływ odbitych od przeszkody strumieni wiatru na działanie komina – rys. 1a i 1b [1].

Rys. 1. Wpływ strumieni wiatru – a) odbijających się od wyższej połaci dachu, b) opadającego po odbiciu się od połaci dachu – na działanie kominów wyprowadzonych na zbyt małą wysokość (Ł. Darłak)

Wysokość komina usytuowanego blisko przeszkody – wytyczne normatywne

Szczegółowe informacje dotyczące wymagań, jakie powinny spełniać kominy ponad dachem, przedstawiono już w [2] z 2014 r. Natomiast wymagania dotyczące lokalizacji wylotów przewodów, w tym ich wysokości, zawarto w normie (PN 89/B-10425) [3]:

• W przypadku dachów płaskich niezależnie od konstrukcji, przy dachach o kącie nachylenia połaci nie większym niż 12 i pokryciu łatwo zapalnym – co najmniej 0,60 m powyżej poziomu kalenicy (rys. 1a i 1b).
• Przy dachach stromych o kącie pochylenia połaci większym niż 12 pokryciu niepalnym wyloty przewodów powinny znajdować się co najmniej 0,30 m od powierzchni dachu oraz w odległości co najmniej 1,0 m mierzonej w kierunku poziomym od tej powierzchni (rys. 1c).
• Przy usytuowaniu kominów obok przeszkody, przy dachach wgłębionych, do prawidłowego działania ich wyloty powinny się znajdować:

a.) co najmniej 0,30 m powyżej górnej krawędzi przeszkody dla kominów usytuowanych w odległości mniejszej niż 1,5 m od tej przeszkody;

b.) co najmniej na poziomie górnej krawędzi przeszkody dla kominów usytuowanych w odległości większej od 1,5 do 3,0 m od tej przeszkody;

b.) ponad płaszczyzną wyprowadzoną pod kątem 12 w dół od poziomu przeszkody dla kominów usytuowanych w odległości od 3,0 do 10,0 m od tej przeszkody (rys. 1);

d.) w przypadku nadbudówek na dachach (mansardy z oknami) wyloty kominów powinny znajdować się powyżej nadbudówek przy zachowaniu warunków podanych w punktach a)-c).

W uzasadnionych przypadkach służby ochrony powietrza mogą zażądać podwyższenia kominów w stosunku do wymagań punktów a)-c).

Rys.2. Lokalizacja wylotów przewodów wg PN 89/B-10425 [3]
 

Przykłady kominów wyprowadzonych na zbyt niską wysokość względem sąsiadujących z nimi przeszkód i sposoby wykonania wylotów zakłócające pracę komina podczas podmuchów wiatru przedstawiono na fot. 1-6.
 

Fot. 3. Wyloty komina usytuowane przy ścianie budynku. Fot. 4. Kominy stanowiące przeszkody względem siebie

Różne długości kominów obsługujących to samo mieszkanie

Wzór (1) umożliwia wyznaczenie siły ciągu kominowego i uwzględnia wpływ długości przewodu na jego wartość [4]. W związku z powyższym przy projektowaniu wentylacji grawitacyjnej należy zwrócić uwagę na to, aby kominy obsługujące to samo mieszkanie były tej samej długości. W przypadku gdy kominy obsługujące ten sam lokal będą miały różną długość, to dłuższy przewód kominowy będzie wywoływał na tyle duże podciśnienie w pomieszczeniu, że zakłócona zostanie wymiana powietrza – komin krótszy będzie nawiewał powietrze zamiast usuwać. Zjawisko to będzie się nasilało, gdy komin krótszy będzie obsługiwał pomieszczenie bez okien i urządzeń infiltrujących powietrze (np. łazienkę).

P = h^.g (p_z – p_w) [Pa]

wzór (1)

gdzie: h – wysokość komina [m]; g – przyspieszenie ziemskie równe 9,81 m/s²; p_z – gęstość powietrza zewnętrznego [kg/m³]; p_w – gęstość powietrza wewnętrznego [kg/m³].

Podobne zjawiska, jak te opisane wyżej, mogą wystąpić w przypadku, gdy do lokalu nie zostanie doprowadzona wystarczająca ilość powietrza infiltrującego i:

a.) liczba kratek wentylacyjnych w poszczególnych pomieszczeniach będzie różna (np. dwie kratki w kuchni i jedna w łazience bez okien) – wtedy na skutek działania dwóch kratek powstanie na tyle duże podciśnienie, że pojedyncza kratka może nadmuchiwać powietrze;

b.) kuchnia będzie połączona z pomieszczeniem, w którym zainstalowane jest nieuszczelnione palenisko kominka – w tym przypadku ciepłym kominem dymowym będzie usuwana większa ilość powietrza powodująca podciśnienie w lokalu (zaobserwujemy zjawisko jak to opisane w pkt a);

c.) w którymś z pomieszczeń zainstalowany zostanie wentylator lub nasada mechaniczna wyciągająca duże ilości powietrza z pomieszczeń.

Wysokość komina – błędy projektowo-wykonawcze. Podsumowanie

Projektowana wysokość i sposób wykonania wylotów przewodów kominowych mają istotny wpływ na dalsze ich działanie. Już na etapie projektowania bardzo ważna jest odpowiednia lokalizacja komina względem przeszkód istniejących i powstałych w trakcie budowy obiektu. Podczas projektowania znaczący jest także dobór takich samych długości czynnych przewodów obsługujących jeden lokal. Oczekując poprawnego działania wentylacji, projektant powinien przewidzieć odpowiednią liczbę otworów, szczelin lub urządzeń infiltrujących powietrze. Pomimo doboru właściwej długości przewodów kominowych i lokalizacji wylotów przewody kominowe nie będą spełniać swojej funkcji, gdy nie dostarczymy odpowiedniej ilości powietrza.

Fot. 5. Wkład kominowy ograniczający swobodny przepływ wiatru. Fot. 6. Przesunięte ścianki wylotów bocznych

Piśmiennictwo

1. Ł. Darłak, Komin – zly ciąg w kominie. Czym jest spowodowany i jak mu zapobiec?, http:// ladnydom.pl/budowa/1,106573,6452367,Komin___ zly_ciag_w_kominie___ Czym_jest_spowodowany.html (odwiedziny strony 13.03.2019)
2. K. Drożdżol, Zasady wykonania kominów ponad dachem, http://www.inzynierbudow- nictwa.pl/technika,materialy_i_technologie,artykul,zasady_wykonania_kominow_po- nad_dachem,7365 (odwiedziny strony 13.03.2019)
3. PN 89/B-10425 Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z cegły – Wymagania techniczne i badania przy odbiorze.
4. K. Krygier, T. Klinke, J. Sewerynik, Ogrzewnictwo, wentylacja, klimatyzacja, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1991.

dr inż. Krzysztof Drożdżol
mistrz kominiarski Politechnika Opolska
 

Czytaj też: Dobór systemu kominowego