Wykwity na murach ceglanych

Temat wykwitów na murach ceglanych jest znany od wielu lat, prawdopodobnie od momentu stosowania cegieł i zapraw do murowania. Wydawałoby się, że kwestia ta jest doskonale znana wszystkim osobom związanym z murarstwem, wyjaśnione są przyczyny powstawania wykwitów, od dawna są wymyślone środki do zapobiegania temu przykremu problemowi, a wykwity – w postaci białych niekiedy żółtawych lub brązowo-zielonych plam (sproszkowany osad z rozpuszczalnych w wodzie soli) – nadal jednak powstają na murach.

Widząc kolejny wykwit na murze ceglanym, winą obarczana jest najczęściej zaprawa murarska, do której ktoś dodał zbyt dużo wapna. Jednak w rzeczywistości sprawa może być nie tak oczywista i po głębszej analizie często się okazuje, że zaprawa murarska niczemu nie jest winna i nikt nie dodawał do niej wapna. Bardzo często powstające na murze wykwity mogą być objawami poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu budynku, uszkodzeń jego elementów.

Celem artykułu jest przekazanie podstawowych wiadomości na temat przyczyn powstawania wykwitów na murach.

Fot. Wykwity na zawilgoconej ścianie żelbetowej obłożonej cegłą klinkierową (fot. autor)

Wykwity na murach – przyczyny

Wykwity (kolorowe naloty w postaci skrystalizowanej soli na powierzchni muru) pojawiają się na murach w różnych okresach użytkowania ściany: niekiedy w krótkim czasie po oddaniu do użytkowania muru, czasem po roku użytkowania, z rzadka po kilku lub kilkunastu latach.

Wykwity pojawiające się na ścianach w krótkim czasie po oddaniu obiektu do użytkowania w wielu przypadkach wywoływane są normalną migracją (parowaniem) nadmiaru wilgoci, która może być skumulowana w murze w związku z „mokrymi” pracami budowlanymi. Wraz z wilgocią na powierzchnię muru przenoszone są rozpuszczone cząsteczki soli. Często wykwity tego typu znikają z biegiem czasu, gdy z muru wyparuje nadmiar wody, a powierzchnia muru będzie naturalnie wymyta przez deszcze.

Jeżeli wykwity powstają później (w ciągu roku od momentu rozpoczęcia użytkowania muru), ich przyczyną może być cement zastosowany w zaprawie.

Z doświadczenia autora wynika, że wykwity pojawiające się na murach po kilku latach od chwili ich wybudowania najczęściej są związane z problemami z hydroizolacją ścian. Zwykle tego typu zjawiska występują w częściach cokołowych budynków i wywoływane są migracją wody (zawierającej rozpuszczone sole) przez mur. Jeżeli mamy do czynienia z wodą gruntową zawierającą duże ilości soli mineralnych, problem z wykwitami nie będzie już tylko problemem estetycznym. Bardzo niebezpieczna jest sytuacja, kiedy dochodzi do pojawienia się i wzrostu kryształów soli w środku cegieł, ponieważ może to powodować ich spękania, a z czasem prowadzi do poważnej degradacji muru [2].

W większości przypadków wykwity powstają w wyniku pojawiających się jednocześnie trzech czynników:

1) w elementach składowych muru (w cegle lub zaprawie) zawarte są rozpuszczalne w wodzie sole,

2) w konstrukcji muru występuje woda w ilościach pozwalających na rozpuszczenie w niej soli,

3) zapewniona jest ścieżka pozwalająca na swobodną migrację rozpuszczonych soli z wewnątrz na zewnątrz muru, gdzie następnie odbywa się odparowywanie wilgoci i krystalizacja soli na powierzchni muru; siłą napędową pozwalającą na migrację roztworu soli w murze jest gradient temperatury lub wilgotności występujący między zewnętrzną i wewnętrzną częścią muru.

W dalszej części artykułu przeczytasz o zapobieganiu występowaniu wykwitów.

dr inż. Ołeksij Kopyłow Zakład Inżynierii Elementów Budowlanych Instytut Techniki Budowlanej

Literatura

1. https://www.masonryinstitute.org/pdf/612.pdf.
2. The Brick Industry Association. Technical Notes on Brick Construction No 23A. Efflorescence – Causes and Prevention, June 2019.
3. PN-EN 771-1+A1:2015-10 Wymagania dotyczące elementów murowych. Część 1: Elementy murowe ceramiczne.
4. PN-EN 998-2:2016-12 Wymagania dotyczące zaprawy do murów – Część 2: Zaprawa murarska.

Zobacz też:

Jak i czym usuwać wykwity wapienne?

Zagrzybienie budynków – przyczyny, szkodliwość, zapobieganie i usuwanie

Remonty murów licowych

Sprawdź: Produkty budowlane

Renowacja budynków z zawilgoconymi i zasolonymi murami